ارزش یک لحظه پشیمانی از گناه !!
بغض داشت تا خواست حرف بزند بغضش شکست، صحنه‌ی زببایی بود، وقتی درّ غلطانی از گنجینه دلش جدا می‌شد، و از مخزن روشن و منور چشمش راهی دیار گونه هایش می‌شد.
گفت: حاج آقا حقیقت داره که؛ گناهی که آدمی را نزد خدا شرمنده سازد از کار خیری که آدمی را مغرور سازد بهتر است؟
سوال زیبایی پرسید، دوست داشت بداند که چطور گناه شرمنده میشه!! و چطور خدا گناهان او را می‌بخشد!!
گفتم بله درحدیثی از امام علی علیه السلام است که می فرماید« گناهی که تو را اندوهگین کند نزد خداوند بهتر است از کار نیکی که باعث غرور و خودپسندی تو شود»[1]
حال جوان بدان که؛ وقتی انسان مرتکب رفتار زشتی شد و به دنبال آن غمگین و شرمنده شده، چه بسا همین شرمندگی باعث می‌شود که دست از آن کار کشیده و به سوی نیکی‌ها باز گردد؛ ولی وقتی از کار نیک خود دچار اعجاب و غرور شد، باعث می‌شود که بر خود ببالد و در نتیجه درجا بزند و ازقدم‌های بعدی دست بکشد.
علاوه بر این، ما هر چه نیکی کنیم، در برابر نعمت‌ها و الطاف بی‌کران الهی، هیچ کاری نکرده‌ایم. بنابراین زهی زشت و نکوهیده است که با عمل ناچیز خود، دچار غرور و خودپسندی بشویم. کسی که کار زشتی کرده و ناراحت است، به خطای خود اعتراف می‌کند؛ ولی کسی که کار زشتی کرده و ناراحت است، به خطای خود اعتراف می‌کند؛ همان طور که همه ما در مراسمات معنوی جمع می‌شویم تا اعتراف کنیم؛ خداوند کلید رحمتش را شامل حال ما بگرداند؛ ولی کسی که دچار غرور شد و کار زشت و خطایی مرتکب شود،و بدان معترف نشود بدا یه حال چنین افرادی...
حضرت علی علیه السلام در صدد ترویج خطا و زشتی‌ها نیستند؛ بلکه با این تعبیر در صدند که زشتی غرور و اعجاب را بر ملا سازند.
در فرازی از پندهای نورانی و راه گشای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به اباذر آمده که، می‌فرماید:« ای ابوذر! مردی کاری نیک انجام می‌دهد و با اعتماد بر آن، گناهانی مرتکب می‌شود و در برابر کردار نیک خود گناه را سهل می‌انگارد، چنین کسی هنگامی که نزد خدا می‌رود بر او خشم می‌گیرد. در برابر، مردی گناهی مرتکب می‌شود ولی از عقوبت آن هراسان است؛ چنین کسی در قیامت آسوده خاطر است».[2]
هیچ کس نمی‌تواند به قبولی اعمال خود مطمئن شود، چرا که این اطمینان سبب غرور شده، تا جایی که ممکن است به ارتکاب گناهان صغیره منجر شود؛ به این بهانه این گناهان کوچک در برابر اعمال نیکی که انجام داده ناچیز است! غافل از این‌که:او از کجا معلوم کارهای خوبش پذیرفته شده باشد؟ و نیز بی‌توجهی و اصرار بر گناهان صغیره خود از گناهان بزرگ است.
بنابراین کسانی که در سایه اعمال نیک خویش احساس امنیت کرده و با اعتماد بر آن، بعضی از گناهان دیگر مهم نپندارند، از غضب باری تعالی برخوردار می‌شوند. در برابر این گروه، عده‌ای نیز پس از انجام گناه، ترسان و مضطرب و نگرانند. این دسته اگر همّت بالایی هم بر انجام برخی عبادت‌ها نداشته باشند، ولی به جهت بیم و ترس از گناه، در قیامت از عذاب الهی نجات یافته‌اند.
با این توضیحات، می‌توان به اهمیت حالت‌های قلبی افراد پی برد که چه اندازه ترس از گناه کارساز، و در برابر، عجب و غرور نسبت به کارهای نیک، نیز قهر پروردگار را به دنبال دراد. پس باید هیچ گناهی را کوچک نشماریم و همواره تلاش‌مان بر حفظ حالت خوف و خشیت از خداوند باشد تا گرفتار غرور و فریب شیطان نشویم.
اگر انسان توجه داشته باشد که در محضر پروردگار متعال است و خدا او را می‌بیند: «إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ»[ غافر، 44]، هرگز گناه خود را کوچک نمی‌شمارد و درک می‌کند که نافرمانی خداوند تعالی، هرچند به نسبت کوچک باشد، چون در محضر ربوبی است، بسیار قبیح و بزرگ است. حضرت امام«ره» چه خوش می‌فرمود: «عالم محضر خداست، در محضر خدا معصیت خدا نكنید». این جمله از آیه «اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَ الْمُۆمِنُونَ»[ توبه، 105] گرفته شده و بر اساس این آیه شریفه می‌توان گفت: همه جا محضر پیامبراکرم«صلی الله علیه و آله» و محضر ائمه طاهرین«علیهم السلام» است. همه جا محضر امام زمان «روحی‌فداه» است و ادب حضور باید مراعات شود.
نصیحتی از آیت الله مظاهری به جوانان
جوان‌ها! گناه نکنید، گناه تباهی می‌آورد، گناه، مانع عاقبت به خیری و عامل عاقبت شر و عاقبت بد است. پس، گناه نکنید؛ اما اگر در اثر فریب شیطان مرتکب گناه شدید، فوراً توبه کنید و به اصلاح خود و جبران گناه بپردازید و مواظب باشید که گناه را تکرار نکنید و در سرازیری گناه واقع نشوید.
مراقب باشید به گناه، به خصوص به غیبت، تهمت و دروغ عادت نکنید که عادت به گناه، خیلی خطر دارد. گاهی انسان در اثر بی توجهی به قانون مراقبه، در شبانه‌روز ده غیبت می‌کند و گناهی به میزان ده مرتبه عمل منافی عفت در پرونده او ثبت می‌شود، اما متوجه گناه خود و آثار سوء آن نیست. برخی در یک روز ده مرتبه توهین می‌کنند، ولی نمی‌فهمند که ده مرتبه با خدا جنگیده‌اند. ده تا تهمت می‌زنند که مانند ده بار آدم کشی است. اما چون در سرازیری گناه واقع شده‌اند، متوجه اعمال زشت خود نیستند. این افراد مانند ماشینی که در سراشیبی ترمز بریده است، در سرازیری گناه حرکت می‌کنند و سرانجامی جز سقوط نخواهند داشت.
شما خیال می‌کنید این ماهواره‌ها تصویری را نشان می‌دهد و صدایی را پخش می‌کند و تمام؟! این طور نیست، بلکه آدم می‌کشد، روح می‌کشد. فکر می‌کنید بسیاری از سریال‌ها چه نتیجه‌ای دارد؟ یک نتیجه دارد و آن هم این است که روح انسان را می‌کشد. آنگاه انسان سیاه‌دل می‌شود. وقتی سیاه‌دل شد، حاضر است چند ساعت از وقت ارزشمند خود را صرف تماشای تلویزیون یا ماهواره کند. حتی در وقت نماز نیز نماز اوّل وقت و نماز جماعت را فدای فیلم و سریال می‌کند و در آخر وقت، قدری به عنوان نماز خم و راست می‌شود.
معلوم است که چنین کسی خیلی به خودش ظلم می‌کند. نباید ظلم کرد، ظلم به مردم و ظلم به خدا نباید کرد؛ ظلم به خودمان هم نباید بکنیم. قرآن بر هر سه تاکید می‌فرماید. گاهی می‌فرماید: ای انسان ظلم به خدا نکن و شرک نورز؛ گاهی می‌گوید: ای انسان ظلم به مردم نکن؛ زیرا خیلی خطرناک است. گاهی هم می‌فرماید: ای انسان به خودت ظلم نکن. کشتن روح، ظلم بزرگی است که انسان نسبت به خودش دارد و متأسفانه توجه به ظلم خود نیز ندارد.
پی نوشت ها:
[1]:«وَ قَالَ علی علیه السلام سَیِّئَةٌ تَسُوءُكَ خَیْرٌ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ حَسَنَةٍ تُعْجِبُكَ »؛[نهج البلاغه/ قصار 46]
[2]:[بحارالانوار/ج74]
فرآوری: فاطمه محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع:
معارف قرآن
رهروان ولایت
سایت آیت الله مظاهری
مطالب مرتبط:
