چرا دست سارقین قطع نمی شود؟
طبق ماده197 قانون مجازات اسلامی، سرقت عبارت است از ربودن مال دیگری به طور پنهانی.
سرقت یا دزدی آن است که شخص بالغ و عاقلی مال متعلق به دیگری را که در جایی محفوظ نگهداری می شود به طور مخفی و بدون اطلاع صاحبش ببرد.
رکن اول در تعریف سرقت: مال است.
همانطور که در تعریف سرقت آمده،موضوع سرقت باید مال باشد. مال به چیزی میگویند که دارای ارزش اقتصادی باشد و منفعت عقلایی داشته باشد .نکته ی دیگر اینکه موضوع سرقت باید عین مال باشد نه منافع و حقوق موجود در آن .همینطو حق حبس یا مننعت یا طلب قابل دزدی شدن نمی باشد.چیزاهایی مثل هوا،حشرات ،غذای فاسد که بلا مصرف میباشند به دلیل اینکه قابل مبادله نمی باشند مال محسوب نمیشوند و دزدیدن آنها سرقت محسوب نخواهد شد.همیچنین آلات لهو یا مشروبات الکی ذاتا فاقد ارزش مالی می باشند لذا مال محسوب نمیشوند و ربایش آنها سرقت نخواهد بود.انسان هم نمی تواند موضوع سرقت قرار گیرد زیرا مال محسوب نمیشود. نکته ای که حائز اهمیت است این است که نباید موضوع سرقت را به مال محدود کرد چرا که گاهی تعریف مال برخی از اشیایی که سرقت در آن محقق است را در بر نمیگیرد .
رکن دوم در تعریف سرقت:تعلق به غیر است.
برای تحقق جرم سرقت باید مال ربوده شده متعلق به دیگری باشد لذا دزدیدن مال بلاصاحب که در مالکیت کسی قرار ندارد سرقت محسوب نمیشود.
منظور از تعلق مال به دیگری تعلق عین است .بنابراین در صورتی که عین مال متعلق به رباینده باشد، سرقت محقق نخواهد شد، حتی اگر یک شخص دیگر حق یا منفعتی بر آن مال برخوردار باشد. بدین ترتیب ربودن عین مرهونه یا مال مورد اجاره توسط راهن یا موجر سرقت محسوب نمیشود. در مورد اجاره، منفعت آتی مال مورد اجاره هنوز موجود نمی‌باشد تا بتوان مورد سرقت قرار گیرد.
رکی سوم در تعریف سرقت:پنهانی بودن است.
منظور از ربودن پنهانی این است که به طور مخفیانه و دور از چشم دیگران انجام گیرد نه در منظر عموم، لیکن مشاهده اتفاقی صاحب مال یا سایرین، چنین ربایش را از حالت مخفیانه یا پنهانی بودن خارج نخواهدساخت.
منظور از تلاش سارق برای پنهان کاری سعی در جهت پنهان ماندن «عمل ربایش» است و نه پنهان ماندن «هویت سارق» بنابراین عمل سارق نقابداری که در روز روشن در مقابل چشم همه به بانکی حمله می‌کند یک عمل مخفیانه و پنهانی
دستهای مرد و زن دزد را قطع کنید که مجازات مذکور کیفر اعمال آنان است . مجازاتی که از جانب خداوند متعال تعیین شده و خداوند توانای بی همتا است و همه شئون را از حکمت انجام می دهد
نیست هر چند که با گذشتن نقاب سعی در پنهان داشتن هویت خود کرده است.
دستورات قرآن کریم در خصوص سرقت و مجازات سارق چیست؟
در آیه شریفه 38 از سوره مائده مجازات سرقت را چنین آورده است: الساق و السارقه فاقطعوا ایدیهما جزا بما کسبو نکالا من ا... والله عزیز حکیم
دستهای مرد و زن دزد را قطع کنید که مجازات مذکور کیفر اعمال آنان است . مجازاتی که از جانب خداوند متعال تعیین شده و خداوند توانای بی همتا است و همه شئون را از حکمت انجام می دهد.
از نظر شرع اسلام مجازات سارق چیست؟
مجازات سرقت موجب حد در بار اول قطع چهار انگشت دست راست خواهد بود. آیه 28 سوره مائده در مرتبه دوم پای چپ سارق قطع خواهد شد ( پایین بر آمدگی به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند).
و در مرتبه سوم سارق محکوم به حبس ابد می شود و در مرتبه چهارم اگر در زندان دزدی کند حدش اعدام است ( ماده 201 از قانون دود)
اما سوالی که ممکن است برای بسیاری از مردم پیش بیاید این است که چرا دست سارقین قطع نمی شود؟مگر احکام اسلام در قوانین کیفری ما نیامده است؟
براساس قوانین شرعی و مقررات کیفری (ماده 198ق.م ا)برای اجرای حد سرقت شرایطی باید وجود داشته باشد که در صورتیکه هر یک از این شرایط نباشد حد سرقت محقق نمیشود این شرایط عبارتند از:
1-سارق باید بالغ بوده و به حد بلوغ شرعی رسیده باشد.
2-سارق به سرقت وادار نشده باشد و بداند كه مال دیگری را به سرقت می برد
3-سارق بداند كه این عمل حرام است
4-سارق در حال اضطرار سرقت نكرده باشد
5-سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد
6-سارق مال را به قصد دزدی برداشته باشد
7-مال مسروقه در حرز متناسب قرار گرفته باشد
8-مال مسروقه از اموال دولتی و وقف نباشد
9-به اندازه نصاب یعنی 4/5 نخود طلای مسكوك كه به صورت پول معامله می شود یا ارزش آن به آن مقدار باشد، در هر بار سرقت
10-سارق پدر صاحب مال نباشدو...
بنابراین اگر سارق کودک یا دیوانه باشد دستش بریده نمیشود بلکه تادیب می شود. و نیز کسی که از غیر حرز(مانند بیابان،مسجد و سر راه)یا از حرزی که دیگری او را شکسته سرقت کرده است دستش بریده نمی شود. و در صورتیکه دو نفر با همکاری هم حرز را بشکنند و یکی از آنها مال را بیرون آورد ،تنها دست کسی که مال را بیرون آورده بریده می شود.
و نیز اگر سارق گمان می کرده خودش مالک این مال است ،دستش بریده نمی شود و اگر مالی که سرقت شده کمتر از یک چهارم دینار طلای خالص مسکوک باشد دست سارق بریده نمیشود.
لذا با این شرایط بسیا نادر و بعید است که بتوان همه ی این موارد را در کنار یکدیگر دید و حد سرقت را بر سارق اجرا کرد.
مجازات سرقت موجب حد در بار اول قطع چهار انگشت دست راست خواهد بود. آیه 28 سوره مائده در مرتبه دوم پای چپ سارق قطع خواهد شد ( پایین بر آمدگی به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند)
عنصر معنوی سرقت
الف) سوء نیت عام: جرم سرقت یک جرم قصدی است، یعنی تحقق آن نیاز به سوء نیت عام دارد که همان قصد ربودن است.
ب) سوء نیت خاص: قصد بردن مال یا خارج کردن آن از تصرف مالباخته و تملک آن.
ج) علم به تعلق مال به غیر: همان طور که تعلق حال به غیر عنصر مشترک رکن مادی کلیه جرائم علیه اموال است، علم به تعلق مال به غیر در حین انجام عمل نیز عنصر مشترک رکن معنوی کلیه جرائم علیه اموال است.
د) علم به حرمت عمل: بند 6 ماده 198 ق.م.ا «سارق بداند و ملتفت باشد که ربودن آن مال حرام است.»
طاهره رشیدی
بخش حقوق تبیان
مطالب مرتبط:
حبس ابد برای اعدامی نجات یافته از مرگ
