قرآن در نهج البلاغه

کتاب قرآن در نهج البلاغه

این کتاب یکی از آثار و تالیفات آیت الله جوادی آملی دام ظله است. در این کتاب می خوانیم که: عناصر محوری حضور قرآن در نهج البلاغه، و رهنمود نهج البلاغه درباره ی قرآن را سه رکن اساسی تشکیل می دهد:

1. تطبیق محتوای نهج البلاغه با مضمون قرآنی و تعلیل مطالب آن با آیات کتاب خدا، و ظهور مطالب قرآنی در سخنان علی بن ابیطالب (علیه السلام)

2. استشهاد امیر المومنین (علیه السلام) به آیات خاص قرآن و تمسک آن حضرت (علیه السلام) به بخشی از آیات الهی قرآن حکیم .

3. تعریف، ترغیب و تبیین حقیقت قرآن کریم از زبان علی بن ابیطالب (علیه السلام) در نهج البلاغه.

آنچه در این کتاب مطرح شده، تبیین حریم بحث در این رساله مختصر است و آن اینکه دو عنصر محوری اول و دوم از مدار کلام کنونی خارج است و آنچه رسالت این رساله تعیین می کند گفتگویی درباره ی عنصر محوری سوم از دیدگاه نهج البلاغه است که معرف قرآن از بیرون با دیدگاه کتاب مزبور باشد.

بخشی از مطالب این کتاب راجع به اهل بیت عصمت و طهارت (علیه السلام) به ویژه علی بن ابیطالب (علیه السلام) در قرآن شناسی و برخی از آن ناظر به سخنان امیرالمومنین (علیه السلام) درباره چگونگی قرآن است و از هر دو بخش نمونه مختصری ارائه می شود که به منزلهء فهرست اجمالی معارف حضرت علی (علیه السلام) درباره کتاب الهی است.

معرفی اجمالی نویسنده

آیت الله عبدالله جوادی آملی در سال 1312 هـ. ش در شهر آمل به دنیا آمد. پدر و جد ایشان از مبلغین اسلام و ارادتمندان به آستان ولایت بوده اند.

آیت الله جوادی آملی پس از به پایان رساندن دوره ابتدایی در سال 1325 وارد حوزه علمیه آمل شد و تا سال 1329 در آن شهر به تحصیل علم پرداخت و پس از آن عازم حوزه علمیه مشهد شد ولی چون طلاب آنجا نسبت به علمای بزرگ مشهد تکریمی نداشتند، آنجا را ترک گفته و وارد حوزه علمیه تهران شد.

ایشان با ورود به مدرسه مروی به خواندن رسائل و مکاسب اشتغال یافتند و پس از آن به فراگیری کفایة الاصول و علوم عقلی و نقلی پرداختند و پس از 5 سال عازم حوزه علمیه قم شدند و تاکنون در آنجا حضور داشتند.

یکی از خدمات فرهنگی ایشان تاسیس موسسه تحقیقاتی و نشر اسراء در سال 1372 است. ایشان در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس خبرگان رهبری در دوره های اول و دوم عضویت داشتند و همچنین یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بوده اند و هم اکنون امامت نماز جمعه شهر مقدس قم را برعهده دارند.

از اساتید و دوستان ایشان می توان به آیت الله عزیرالله طبرسی، میرزامهدی محی الدین الهی قشمه ای، آیت الله بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه سید محمد حسین طباطبایی و ... اشاره کرد. ایشان آثار و تالیفات بسیاری دارند از جمله: تسنیم، تفسیر قرآن کریم، تفسیر موضوعی قرآن کریم، رحیق مختوم، اسرارالصلوة، صهبای حج، ولایت فقیه و...

در قسمت هایی از این کتاب می خوانیم:

حضرت علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) مصداق بارز انسان کامل و خلیفه تامّ الهی است. چنین انسانی به همه حقایق جهان امکان که همان مجالی اسمای حسنای خداوند و مظاهر صفات علیای اویند، آگاه است و به استناد آیه کریمه (و عَلّمَ ادمَ الأسماءَ کُلّها ثمّ عَرضَهُم علی الملائکةِ فقال أنبئونی بأسماءِ هۆلاءِ إن کُنتمْ صادقین). (سوره بقره، آیه31,)

انسان کامل که همان مقام رفیع آدمیت تامّ است، نه شخص خاصّ آدم (علیه‌السلام) همه اسمای تکوینی الهی را، به علم شهودی، نه حصولی، دارد و چنین علمی با یافتن معلوم همراه است.

ساختار بندی کتاب

این کتاب شامل پنج فصل به شرح زیر است:

1. فصل اول: شامل عناوین: انسان کامل، قرآن تکوینی است _ اطلاق کتاب الهی، بر موجود طبیعی و...

2. فصل دوم: شامل عناوین: استحقاق علی بن ابیطالب (علیه السلام) برای معرفی قرآن _ عظمت اهل بیت (علیه السلام) _ علی (علیه السلام) از زبان خودش _ عظمت علمی و عملی علی (علیه السلام) _ هماهنگی حقیقت انسان کامل با حقیقت قرآن و...

3. فصل سوم: بررسی نظام فاعلی قرآن، در نهج البلاغه

4. فصل چهارم: شامل عناوین: بررسی نظام داخلی قرآن در نهج البلاغه _ چگونگی تفسیر قرآن در نهج البلاغه _ تفسیر قرآن به قرآن در حدیث رسول اکرم (صلی الله علیه و اله) و...

5. فصل پنجم: بررسی نظام غایی قرآن در نهج البلاغه _ هدف آفرینش جهان و نظام غایی قرآن در نهج البلاغه و...

منابع:

کتابخانه طهور

پایگاه قرآنی و آموزشی شفا

مطالب مرتبط:

آیات قرآن در نهج البلاغه

جایگاه قرآن در نهج البلاغه

تفسیر آیات قرآن در نهج البلاغه(1)