آیا می توان ملکی را موقتی وقف کرد؟

سئوال 1: اگر كسی ملكی را وقف نماید باز می‌تواند در آن ملك دخل و تصرف نماید؟

جواب: اگر كسی چیزی را وقف كند، از ملك او خارجمی‌شود و خود او و دیگران نمی‌توانند آنرا ببخشند یا بفروشند و كسی هم از آن ملك ارث نمی‌برد. (توضیح المسائل امام (ره), ص2676)

سۆال 2: كسی می‌تواند ملكی را موقتاً برای چند سال وقف نماید؟

جواب: كسی كه مالی را وقف می‌كند، باید برای همیشه وقف كند پس اگر مثلاً بگوید این مال تا ده سال وقف باشد و بعد نباشد، باطن است. (توضیح المسائل امام (ره), ص2679)

سۆال 3: اینجانب یك قواره زمینی را برای ساختن مسجدی خریداری كردم و هنگام ساختن دیدم كه زمین برای مسجد كوچك است حال آیا اجازه است كه این زمین را بفروشم و در همین محل زمین بیشتری خریداری نمایم؟ البته در موقع خریداری زمین صیغه خوانده نشده است؟

جواب: خرید زمین به قصد بنای مسجد كافی در وقف نیست، اگر بعد از خرید وقف نشده و تحویل وقف نگردیده به ملك مالك باقی است و اختیار آن با مالك است. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص334)

سۆال 4: اهالی یك روستائی محل سكونت خود را رها كرده‌اند و نزدیك همان محل در زمین موات خانه ساخته‌اند، بنده در یك قطعه از همان زمین موات با كمك اهالی مسجدی بنا كردم بطوری كه قسمتی از دیوار مسجد آماده است، عده‌ای دیگر از همان محل روی مقاصدی شخصی از به پایان رساندن مسجد جلوگیری می‌كنند آیا از نظر شرع می‌توانند از ساختن مسجد جلوگیری نمایند یا خیر؟

جواب: اگر زمین موات بوده متعلق حق كسی نبوده، با تحجیر و آماده شدن برای مسجد، دیگران حق مزاحمت ندارند لكن چنانچه دولت اسلامی در این باره مقرراتی دارد باید مراعات شود. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص338)

سۆال 5: تبدیل قرآن و كتب وقف شده در مساجد به احسن، چه صورتی دارد؟

جواب: تا موقعی كه قابل استفاده است فروش و تبدیل آن جایز نیست. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص370)

سۆال 6: اگر متولی وقف خاصی، آن موقوفه را بدون رعایت غبطه و مصلحت وقف و موقوف علیهم و بر خلاف میل و رضای آنها به اجاره دهد، به نحوی كه متضمن ضرر كلی موقوف علیهم باشد، آیا اجاره صحیح است یا خیر؟

جواب: تصرف در وقف اگر خلاف جهت و مصلحت وقف باشد جایز نیست و عقد اجاره در فرض مرقوم صحیح نیست. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص377)

سۆال 7: اینجانب به علت آنكه قرآن ما به خط ریزی نوشته است من مجبور می‌شوم گاهی وقتها قرآن مسجد روستایمان را كه وقف می‌باشد را از مسجد خارج كنم و به خانه جهت قرائت آن بیاورم آیا كار اینجانب صحیح و جایز است؟

جواب: اگر قرآن وقف مسجد است هیچ قیدی نكرده‌اند و یا قید كرده‌اند كه از مسجد خارج نشود، خارج كردن از مسجد جایز نیست می‌توانید در مسجد قرآن را قرائت فرمائید. بلی اگر در ضمن وقف قید كرده‌اند كه برای مدتی می‌توانید از مسجد خارج كنید اشكال ندارد. (برگرفته از استفتاثات امام (ره), ج2, ص344, س25)

سۆال 8: آیا می‌توان در جهت فعالیتهای فرهنگی یكسان مسجد از امكانات و اموال پایگاه بسیج مسجد دیگری استفاده كرد آیا اشكال دارد؟ و اگر این كار تاكنون می‌شده است، برای جبران چه باید كرد؟

جواب: اموال مربوط به هر مسجد و یا هر پایگاه بسیج را باید در همان جهتی كه وقف شده یا اهدا كنندگان اجازه داده‌اند مصرف نمود و نمی‌توان به مصرف دیگری هر چند به نظر لازم بیاید رساند. مثلاً اگر پولی بابت فرش مسجد جمع شده است نمی‌توان از آن برای خرید یا تعمیر لوازم صوتی استفاده كرد یا به مسجد دیگری داد. بنابراین در مواردی كه رعایت نكرده‌اید در صورت امكان به مكان اصلی برگردد والاّ هر مقداری ممكن است از مسئولین مربوط اجازه بگیرد و در سایر موارد از بودجه خودتان جبران نمائید. (استفتاثات امام (ره), ج2, ص345, احکام وقف)

سۆال 9: آیا می‌توان فرشهای اماكن مقدس مانند مسجد، حسینیه، و ... كه به دلیل كثرت فرشهای آنجا آنها را روی هم می‌اندازند، را به فروش رساند و بجای آن وسایل لازم دیگری را خریداری كرد؟

جواب: انتقال آن به مساجد و حسینیه های دیگر جایز است و همین طور فروش آنها و صرف پول آن در مصالح دیگر آن امکنه بلا مانع است. (جامع المسائل آیة الله فاضل, با توجه به ص1230 و1263)

بخش احکام اسلامی تبیان

منبع: سایت اندیشه قم