کم دادن مزد کارگر، چه کیفری دارد؟
اسلام طبقه کارگر را با بهترین و شریف‌ترین صفات ستوده است و به کاری که با انگیزه کسب درآمد حلال برای اداره آبرومندانه زندگی همراه باشد، اجر و ثواب جهاد در راه خدا می‌دهد.
در بعض روایات فرموده‌اند که قطره ی عرقی که از بدن کارگر می‌آید مثل قطره خونی است که از شهدای در راه خدا بیاید. چقدر این ارزش دارد!
اسلام به عنوان مکتب نجات و تعالی‌بخش انسان‌ها کرامت ویژه‌ای برای همه و از جمله کارگران قائل است که با هیچ ارزش مادی قابل مقایسه نیست.
اول شخص اسلام، مصدّع (آشکارکننده) اسلام بود و شارع اسلام از قِبلَ خدای تبارک و تعالی. رفتار او با کارگر آن بود عرض کردم که کف دست کارگر را با تواضع بوسید و این نشان کارگری را بوسید و برای کارگران افتخار ایجاد کرد. ارزش انسانی را توجه داشت که کارگر [انسان است]؛ کارگر آن روز استقلال داشت و هرچه کار می‌کرد برای خودش بود و استقلال داشت و ارزش داشت و آن ارزش را، محل ارزش را بوسید پیغمبر اکرم و اعلام کرد ارزش کارگر را.
و دوم شخص اسلام، علی بن ابیطالب ـ سلام اللّه علیه ـ است. ایشان خودش یک کارگر بوده؛ یعنی، قنات حفر می‌کرده، می‌رفته است قنات می‌کنده است آب بیرون می‌آورده، لکن برای خودش نه، بعد از آنکه بیرون می‌آمده، وقف می‌کرده برای مستمندان، برای آنها. یک نفر کارگر بوده است که برای اعاشهء خودش هم کار می‌کرده و در عین حالی که آن طور قنات‌ها را ـ چندین قنات از ایشان هست ـ کنده با دست خودش. و همان روز ـ به حسب نقل ـ همان روزی که بیعت به امامت کردند برای او و به خلافت، وقتی بیعت تمام شد، همان روز بیل و کلنگ خودش را برداشت دنبال کار... این، دو نفر شخص اول اسلام که کارشان باید سرمشق باشد برای همهء ما، شما مقایسه کنید این احترامی که کارگر در اسلام به واسطهء عمل این دو بزرگمرد تحقق پیدا کرده و این ارزشی که به شما داده است که خودش هم در عرض شما آمده است.
و این فقط [مختصّ] علی بن ابیطالب ـ علیه السلام ـ نیست، حضرت صادق، حضرت باقر، آنها هم، از آنها نقل کرده‌اند که در یک محلی که داشتند، می‌رفتند کار می‌کردند. به حضرت صادق بعضی می‌گفتند آقا ـ حضرت صادق شغلش خیلی بود. شغل معنویش زیاد بود و کار تبلیغاتی و کار تعلیماتی‌اش زیاد بود، مع‌ذلک، خودش تشریف می‌برد به حسب این نقل و در آن جایی که داشت، کار می‌کرد ـ به او عرض کردند که خوب، این را به ما واگذار کن. فرمود: من میل دارم که کاری که می‌خواهم برای خودم بکنم، حرارت آفتاب را در بدن خودم حس کنم. (وسائل‌الشیعه، ج 17، کتاب تجارت، ص 20، باب 4، ح 2 و ص 39، باب 9، ح 7) این چقدر ارزش می‌دهد که یک نفر، که در زمان خودش شخص اول بود و دارای آن مقامات بود، خودش کار می‌کند و تعلیم می‌دهد که ارزش کار چی استـ.
در روایات آمده است که پیامبر اسلام (صلی الله و علیه وآله) که انسان کامل و سرآمد همه انبیا است، متواضعانه دست کارگر را می‌بوسد. ایشان درباره جایگاه بنده مۆمن و کارگر در نزد خداوند فرمودند: خداوند متعال بنده مۆمن پیشه‌ور و شاغل را دوست دارد (کنز العمّال: 9199 منتخب میزان الحکمة: 144)".
اما درباره همین کارگر سفارش‌های فراوانی به کارفرمایان نیز شده است و بر پرداخت به موقع حق و حقوق آنها و حفظ شان و ارزش انسانی‌شان تاکید شده است.
پیامبر (صلی الله و علیه وآله) در این باره می‌فرمایند: " کسی که مزد مزدبگیر (کارگر) را کم دهد خداوند عملش را باطل گرداند و بوی بهشت را که از مسافت 500 ساله به مشام می‌رسد بر وی حرام کند (أمالی الصدوق: 347 / 1 منتخب میزان الحکمة: 6)".
ایشان در جایی دیگر چنین فرمودند که "کم دادن مزد مزدبَر (کارگر) از گناهان بزرگ است (بحارالأنوار: 103 / 170 / 27 منتخب میزان الحکمة: 6)".
امام علی (علیه السلام) نیز از پیامبر خدا (صلی الله و علیه وآله) نقل می‌کنند که حضرت نهی فرمود از این که کارگری، پیش از تعیین مزدش، به کار گرفته شود (الفقیه: 4 / 10 / 4968 منتخب میزان الحکمة: 8)".
فرآوری: زهرا اجلال
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
سایت باشگاه
افکارنیوز
سایت جماران
مطالب مرتبط:
