بازتاب نور

می دانید که اجسام را می‌توان به دو دسته‌ی منیر و غیرمنیر تقسیم كرد. اجسام منیر مانند خورشید یا یك لامپ روشن از خودشان نور دارند؛ بنابراین نور آن‌ها می‌تواند به طور مستقیم به چشم ما برسد و آن‌ها را ببینیم. اما اجسام غیرمنیر در صورتی توسط چشم قابل رۆیت است كه نور یك چشمه‌ی نور، از روی آن‌ها بازتاب شود و به چشم ما برسد.

دیده شدن اشیای درون اتاق، هنگامی كه چراغ روشن است، به دلیل انتشار نور در اتاق و باز گشت نور از سطح اشیاء و رسیدن آن به چشم است.

بازگشت نور از سطح اجسام را بازتاب نور می‌نامیم. هرگاه پرتو نوری را در امتداد مایل بر سطح‌های صیقلی نظیر سطح آب یا بر شیشه‌هایی كه یك طرف آن‌ها جیوه اندود شده است نظیر آیینه‌ها تابیده شود بازتاب صورت می‌گیرد.

در این حالت پرتو نوری كه به سطح جسم تابیده می‌شود را پرتو تابش و پرتو باز گشته از سطح را پرتو بازتاب و نقطه‌ای كه نور به آن می‌تابد را نقطه تابش می‌نامند.

بازگشت نور از سطح اجسام را بازتاب نور می‌نامیم. پرتو نوری كه به سطح جسم تابیده می‌شود را پرتو تابش و پرتو باز گشته از سطح را پرتو بازتاب و نقطه‌ای كه نور به آن می‌تابد را نقطه تابش می‌نامند.

قانون‌های بازتابش نور

با توجه به تصویر فوق، قوانین بازتاب نور به شرح زیر بیان می‌شوند:

• پرتو تابش، پرتو بازتاب و خط عمود بر سطح آیینه در نقطه تابش هر سه در یك صفحه‌اند.
• زاویه‌ی تابش با زاویه‌ی بازتابش با یكدیگر برابرند؛ i = r

بازگشت نور از اجسام دو حالت دارد:

• بازتاب نامنظم به همه جهات (تقریباً همه اجسام به ویژه اجسام کدر).
• بازتاب منظم وجهت دار (آینه‌ها؛ یعنی سطوح صاف و صیقلی).

زاویه‌ی بین پرتوی تابش و خط عمود بر سطح در نقطه‌ی برخورد نور را زاویه‌ی تابش (i) و زاویه بین خط عمود و پرتوی بازتاب را زاویه‌ی بازتاب (r) می‌نامیم.

انواع اجسام غیر منیر

اجسام شفاف:

اجسام شفاف، اجسامی هستند كه نور از آن‌ها عبور می‌کند، مانند: شیشه، هوا و آب.

اجسام نیمه شفاف:

اجسامی كه نور از آن‌ها عبور می‌کند ولی از پشت آن‌ها اجسام دیگر به طور واضح دیده نمی‌شوند؛ مانند: شیشه‌های مات و كاغذ كالك.

اجسام كدر:

اجسام كدر، اجسامی هستند كه نور از آن‌ها عبور نمی‌کند، مانند: آجر، مقوا، چوب و...

انواع بازتاب نور

بازتاب منظم:

این بازتابش در سطوح بسیار صاف صورت می‌گیرد. در این صورت پرتوهای نور به طور موازی به سطح تابیده و به طور موازی در یك جهت بازتاب می‌شوند. در این نوع بازتاب همواره تصویری واضح و روشن ایجاد می‌گردد، مانند آینه.

بازتاب نامنظم:

هرگاه یك دسته پرتو موازی نور به سطح ناهمواری برخورد كند به صورت پرتوهای غیر موازی و در جهات متفاوت بازتاب می‌شوند. در این نوع بازتابش تصویر اشیاء مبهم و نامشخص است.

نور به خط راست منتشر می‌شود...

پرتو‌های نور به خط راست منتشر می‌شوند و اگر این‌گونه نبود وضعیت غیر‌قابل تحملی ایجاد می‌شد، آن وقت می‌توانستیم تصاویر پشت دیوار و ... را ببینیم. اما مثال‌های زیر دلایلی برای انتشار نور به خط راست هستند:

1-عبور نور از لا به‌ لای درختان.

2-تشکیل سایه.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مرتضی عرفانیان

تنظیم: مریم فروزان کیا