ایده های برگزیده شیمی

هشتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان

هشتمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز هم چون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی"پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده :  تاثیر نیکوتین روی سلامتی جنین

نام ارائه دهنده : مهلا پازوکی-هانیه حسینی

زمینه و نوع پروژه : شیمی - تحقیقاتی

درجه سختی:  متوسط

نیکوتین یک ترکیب آلی نیتروژن‌دار است که بیشتر در گیاهانی مانند تنباکو و در اندازه‌های کمتر در گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، بادمجان و فلفل‌سبز یافت می‌شود. 0,3 تا 5 درصد گیاه خشک تنباکو را نیکوتین می‌سازد و یک زهر اثرگذار بر سامانه عصبی است که در بسیاری از حشره‌کش‌ها به کار می‌رود. نیکوتین در اندازه‌های کمتر یک انگیزنده‌های زیستی (محرک‌های زیستی) است و سبب اعتیاد و بسیاری از ویژگی‌های روانی دود تنباکو است.

نیکوتین یک آلکالوئید است که از نظر فیزیکی ماده‌ای نم گیر و روغنی و حل شونده در آب است. نیکوتین در آب یک باز است و به عنوان یک باز نیتروژنی با اسیدها نمک‌های معمولاً جامد و حل شونده در آب می‌سازد. بازآزاد نیکوتین در دمای 95 درجه سانتی گراد می‌سوزد و به همین سبب بیشتر نیکوتین سیگار سوخته و دود می‌شود؛ هرچند همان میزان کم می‌تواند سبب اعتیاد شود.

نیکوتین به سادگی از راه پوست جذب می‌شود و با دقت به حل‌شوندگی آن در آب یکی از راه‌های به دست آوردن آن خیساندن تنباکوی تکه شده در آب برای زمان 12 ساعت است.

نیکوتین در اندازه‌های کم یک انگیزنده‌است که سبب افزایش هوشیاری، حافظه و فعالیت می‌شود ولی در اندازه‌های بیشتر به افزایش تپش قلب، فشارخون و کاهش اشتها می‌انجامد.

نیکوتین هم انگیزنده و هم پریشان کننده‌است و اثر آن بر اساس شیوهء مصرف آشکار می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که همان‌گونه که اندازه‌های کم اثر انگیزندگی دارد در اندازه‌های بیشتر سبب افسردگی می‌شود.

پس از دمیدن دود سیگار نیکوتین به جریان خون راه یافته و پس از حدود 7 ثانیه به مغز می‌رسد. هرچند نیکوتینی که به بدن می‌رسد تنها بخشی از نیکوتین موجود در سیگار است چون بیشتر نیکوتین موجود در برگ تنباکو در دمای بالای آتش سیگار تجزیه می‌شود ولی در مصرف برگ تنباکو به صورت جویدن میزان بیشتری از نیکوتین جذب می‌شود.

در دانش «داروشناسی» نیکوتین به عنوان یک پذیرندهء استیل کولین نیکوتینی کار می‌کند. نیکوتین در اندازه‌های کم سبب افزایش این پذیرنده‌ها شده و ترشح هورمون آدرنالین را افزایش می‌دهد که این سبب بالارفتن سرعت تپش قلب، فشار خون، تنفس و سرانجام افزایش گلوکز در خون می‌شود. نیکوتین در اندازه‌های بیشتر سبب غیرقطبی کردن پذیرنده‌های استیل کولین نیکوتینی می‌شود که یکی از دلیل‌های زهرآگینی نیکوتین است و از همین ویژگی آن به عنوان حشره‌کش سود می‌جویند.

کوکوتین ماده‌ای است که از نیکوتین در بدن تشکیل می‌شود و تا 48 ساعت در بدن می‌ماند و روشی برای فهمیدن مصرف نیکوتین به وسیله شخص است.

هرچند که دود سیگار از عامل‌های سرطان به شمار می‌آید نیکوتین از سوی انجمن فرامرزی پژوهش‌های سرطان (IARC) به عنوان ماده‌ای که احتمال سرطان را افزایش می‌دهد شناخته نشده‌است. هر چند بنا به پژوهش‌ها نیکوتین با کند کردن روند زدودن سلول‌های پیر که احتمال به وجود آمدن سلول‌های سرطانی و تومور را افزایش می‌دهد سبب سرطان می‌شود ولی این ویژگی نیکوتین از این رو که سبب تندتر شدن ترمیم بافت‌های فرسوده می‌شود، گاهی سودمند است.

دست کم یک پژوهش نشان می‌دهد برخی از ناهنجاری‌های عصبی که در مرگ نوزادان به سبب سندرم مرگ ناگهانی نوزادان هست؛ در افرادی که به گونه در معرض نیکوتین هستند نیز دیده می‌شود.

دانش آموزان پژوهشگر در این پروژه بیان کرده اند که نیکوتین یک ترکیب آلی نیتروژن‌دار است که بیشتر در گیاهانی مانند تنباکو یافت می شود. نیکوتین ماده ای است سمی که روی ارگانیسم مادر و درنتیجه جنین اثر نامطلوب دارد. حرکات قلب جنین پس از کشیدن سیگار توسط مادر به علت کم شدن اکسیژن خون جنین شدت یافته و باعث بزرگی قلب جنین واختلال در اعصاب تنظیم کننده قلب می شود. در این پروژه پژوهشگران ساختار نیکوتین را مورد بررسی قراردادند و در نهایت اثرات آن روی جنین را با بررسی جامعه آماری زنان باردار که سیگار استفاده می کنند و اثرات آن روی جنین را مورد بررسی قرار دادند.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

تهیه و تنظیم: اعظم اژدری

مطالب مرتبط:

ایده های برگزیده شیمی هشتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان  

ایده های برگزیده شیمی هشتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان   

ایده های برگزیده شیمی هفتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان