تبیان، دستیار زندگی
یک روابط عمومی کارآمد و حرفه ای؛ علاوه بر لزوم آشنایی با تئوری ها، روش ها و فنون تخصصی حوزه های مرتبط با رشته خود، ناگزیر از احترام به اصول اخلاقی حرفه روابط عمومی است؛ تا از این رهاورد بتواند خود را به عنوان یک محرک و الگویی اجتماعی در فرآیند ارزش آفرین
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ضرورت به کارگیری اصول اخلاقی در حرفه روابط عمومی

میثم مرادی نیا

یک روابط عمومی کارآمد و حرفه ای؛ علاوه بر لزوم آشنایی با تئوری ها، روش ها و فنون تخصصی حوزه های مرتبط با رشته خود، ناگزیر از احترام به اصول اخلاقی حرفه روابط عمومی است؛ تا از این رهاورد بتواند خود را به عنوان یک محرک و الگویی اجتماعی در فرآیند ارزش آفرینی برای نمادهایی همچون «صداقت، راستگویی، ایجاد تفاهم و احترام به شخصیت و کرامت انسانی» معرفی کند.

روابط عمومی به عنوان تفکری اخلاقی و دانشی انسان مدار از قرن ها پیش همواره به عنوان عنصری برای دستیابی به تفاهم و رسیدن به دیدگاه های مشترک بر پایه اصول اخلاقی و دیدگاه های مترقی بشری شناخته شده است. از دوران باستان و از زمانی که انسان ها، یکجا نشینی و زندگی در کنار هم در قالب قبایل، روستاها و شهرها را آغاز نمودند، داستان ها و حکایات فراوانی وجود دارد که نشان می دهد روابط عمومی با تفاوت های اندک و تحت عناوین، مردم داری، همیاری، اتحاد و امثال آن، همواره مورد توجه بشر قرار داشته و در موارد و جایگاه های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. در این بین با ایجاد و گسترش تمدن های بزرگ بشری، احساس نیاز به همکاری، ارتباط با دیگران و تفاهم بر سر موضوعات مختلف محلی و بین المللی، شکل گسترده تری به خود گرفت و روز به روز بر اهمیت آن افزوده شد. بر این اساس گسترش حوزه های ارتباطی و سعی در ایجاد حُسن تفاهم، از زمان های دیرین شرط اساسی سازش و توافق میان گروه ها، قبایل و ملت های مختلف بوده و بشر از آغاز تاریخ تلاش کرده است تا راه های نوینی برای ایجاد ارتباط و تفاهم با دیگران بدست آورده و از کلیه ابزارهای در اختیار بدین منظور استفاده نماید.

در این بین اخلاق و تبعیت از اصول و چارچوب های آن در هر دوره ای، چه در  اشکال ارتباطی به گونه سنتی و چه در ارتباطات مدرن و تخصصی، از ارکان اصلی روابط عمومی محسوب شده و جزئی جدایی ناپذیر از آن به حساب آمده است. متخصصان و شاغلین حوزه روابحعمومی در هر فرهنگ و جامعه ای علاوه بر به کارگیری و استفاده از اصول تخصصی و حرفه ای دانش روابط عمومی و ارتباطات در جهت پیشبرد فعالیت های خود، به مجموعه‌ای از اصول و معیارهای اخلاقی و اعتقادی نیاز دارند تا بتوانند کلیه فعالیت های خود را بر پایه این اصول و به شکلی صحیح پایه ریزی نمایند؛ این معیارها و اصول اخلاقی و اعتقادی که به « اصول اخلاقی روابط عمومی» شهرت یافته است دارای ارکانی است که از جمله آنها می توان به صداقت، درست کاری، امانت داری، قانون مداری، حفظ حقوق ذینفعان، بی طرفی، پرهیز از مبالغه، دوری از دامن زدن به شایعات، تکریم ارباب رجوع، حفظ کرامت انسانی، احترام به شخصیت افراد، انصاف و...اشاره کرد.

در یک نگاه عمومی می توان این معیارهای اخلاقی و ارزش های متبلور در حرفه روابط عمومی را بیانگر عقاید قابل قبول کلیت جامعه و سازمان ها و نهادهای فعال در آن دانست؛ چرا که این هنجارها، ملاک های رفتاری هستند که علاوه بر رعایت توسط کلیه افراد جامعه؛ موجب تجلی یافتگی و نمود واحد روابط عمومی نسبت به سایر بخش ها و حرفه های فعال در جامعه خواهد شد؛ که دلیل آن را هم می توان در آمیختگی و عدم گسست دانش روابط عمومی با اخلاق و اصول اخلاقی دانست. چرا که همواره در تمام تعاریف روابط عمومی و همچنین در کارکردهای آن بر تفاهم، صداقت، دستیابی به دیدگاه ها و منافع مشترک، عدم جهت گیری ها، فاصله گرفتن از فریب و مبالغه، امانتداری و حفاظت از کرامت و شخصیت انسانی تاکید شده است که اینها همگی از مصادیق اخلاق محسوب می شوند.

همانگونه که اشاره شد، توجه به اصول اخلاقی در حوزه روابط عمومی همواره مورد توجه متخصصان این امر بوده است که نمونه آن (به شکل امروزی ) را می توان در اساسنامه انجمن بین المللی روابط عمومی (IPRA ) به شرح بندهای ذیل مشاهده کرد:

رعایت مقررات اعلامیه جهانی حقوق بشر در انجام امور مربوط به حرفه روابط عمومی.

احترام به شخصیت افراد و توجه به اصل آزادی نظر و عقیده برای هر فرد.

زمینه سازی برای تبادل نظر و احترام به حق اظهار نظر برای همه افراد.

توجه به حقوق افراد ذینفع حوزه کاری با مد نظر قراردادن نیازها و علایق سازمان متبوع و مخاطبان سازمان.

رعایت حریم شرافت و وفاداری با هدف کسب اعتماد کارفرمایان و مشتریان.

فدا نکردن حقیقت در هر شرایطی.

پاسداری از عدم انتشار اخبار و اطلاعات غیر موثق.

عدم مشارکت در حرکات و فعالیت هایی که به شخصیت و موقعیت افراد لطمه وارد می کند.

عدم مشارکت در فعالیت ها و برنامه هایی که به طور خودآگاه افراد را وادار به اعمال غیر عاقلانه کرده و باعث لطمه می شود.

نمونه های دیگری از توجه و پایبندی نهادهای فعال حوزه روابط عمومی به اخلاق و ارزش های حرفه ای را می توان در نظام نامه های اخلاقی انجمن های روابط عمومی مطرح دنیا مشاهده کرد. این انجمن ها برای اعضای خود نظام نامه های اخلاقی تدوین کرده و ضمن الزام اعضای خود به اجرای بندهای این نظام نامه؛ از آن به عنوان یک مسئولیت حرفه ای یاد کرده و متذکر شده اند که تجربه منحصر به فرد هر عضو در حرفه و شرایط کاری خود می تواند به ارتقا و تعالی این اصول بیانجامد. به این معنی که هریک از اعضا می تواند با ارائه دیدگاه ها و پیشنهادهای خود، در تعالی مستمر این نظام نامه ها، هم گام و همراه شوند.

در اصول مشترک این نظام نامه ها آمده است که «احترام به اصول حرفه ای و رعایت ارزش های اخلاق حرفه  روبط عمومی می تواند نقش و جایگاهی اساسی در ایجاد و تداوم همبستگی میان کارکنان یک سازمان ایفا کند. عدم جانبداری، صداقت، تخصص، وفاداری و انصاف، محور های اصلی فعالیت های روابط عمومی را تشکیل می دهند که با سایر محورهای مرتبط با این حوزه همچون "جریان آزاد اطلاعات، شفاف سازی اطلاعاتی، حفاظت از داشته ها، تضاد منافع و ارتقای تخصص" همراه می باشند».

همانگونه که عنوان شد، موارد و تاکیدات مطرح شده در نظام نامه انجمن های روابط عمومی دنیا که به تایید اعضای این انجمن ها رسیده است، نشان دهنده میزان الزام یک روابط عمومی حرفه ای به داشتن نظامنامه اخلاقی و تبعیت از اصول، قوانین و قواعد آن است.

سایر معیارهای اخلاق حرفه ای برای کار در روابط عمومی از نظر انجمن های روابط عمومی عبارتند از :

الف) اهداف و برنامه های روابط عمومی می بایست در راستای منافع دو جانبه سازمان و مشتریان و همچنین بر اساس رفاه اجتماعی تعیین و تدوین شود.

ب) در تهیه و تنظیم مطالب و انتشار عمومی آنها در تمام امور باید صداقت، راستگویی و دوری از مبالغه را در دستور کار قرار داد.

ج) روابط عمومی ها می بایست اسرار مشتری یا کارفرما را حتی پس از قطع رابطه وی با سازمان و تا مدتی که منافعش ایجاد کند حفظ  نمایند.

د) روابط عمومی ها باید همکاران شاغل در سازمان را در راستای جلوگیری از تخلفاتی مانند پخش شایعات و بیانیه های اهانت آمیز، پنهان کاری از مشتریان و کارفرمایان و پخش هر گزارش دیگری که به منظور منفعت شغلی یا سود ناشی از رقابت صورت می گیرد متحد گردانند.

ح) سازمان ها و مراجع ذی صلاح می بایست از تلاش های برنامه ریزی شده برای پیشبرد اخلاق حرفه ای و مهارت های تکنیکی در حوزه های مرتبط با روابط عمومی و همچنین آموزش کارکنان روابط عمومی حمایت کنند.

حال بر اساس موارد مطرح شده در خصوص ضرورت به کارگیری اصول اخلاقی در حرفه روابط عمومی، می توان چنین نتیجه گرفت که یک روابط عمومی کارآمد و حرفه ای؛ علاوه بر لزوم آشنایی با تئوری ها، روش ها و فنون تخصصی حوزه های مرتبط با رشته خود، ناگزیر از احترام به اصول اخلاقی حرفه روابط عمومی است؛ تا از این رهاورد بتواند خود را به عنوان یک محرک و الگویی اجتماعی در فرآیند ارزش آفرینی  برای نمادهایی همچون «صداقت، راستگویی، ایجاد تفاهم و احترام به شخصیت و کرامت انسانی» معرفی کند.

منبع: کاوشگران روابط عمومی

تنظیم: هومن بهلولی