هنگامه‌ی پیوند با دلدار
یكی از فوائد بزرگداشت موالید و وفیات ائمه علیهم السلام بهره‌مندی از فیوضات كلام نورانی ایشان می باشد، در این بین، امام هادی و امام عسكری علیهماالسلام شایسته توجه بیشتری می‌باشند چرا كه در این رابطه از مظلومیتی ویژه برخوردارند
در بین كلمات منقول از حضرت عسكری علیه السلام، جمله معروف ایشان راجع به شب زنده داری از درخشش خاصی برخوردار می باشد:
«إن الوصول الی الله عزّ و جلّ سفر لا یدرك إلا بامتطاء اللیل.» (1)
رسیدن به خدا سفری است كه جز با سوار شدن بر مركب شب امكان ندارد!
نكاتی قابل توجه و تأمل در این حدیث شریف وجود دارد .
اولا، وصول به خدا و رسیدن به او امكان دارد!
ثانیا، رسیدن به خدا سفر است كه سفر نیز، نیاز به چند چیز دارد: زاد و توشه، مَركب سواری و طیّ مسافت!
ثالثا، طیّ مسافتِ سفرِ وصول تنها با شب ممكن است.
رابعا، شب مركب سفر است.
خامسا، بر خلاف آنچه كه معهود است كه شب مایه آرامش و استراحت است، شب زمان سیر و سلوكی بس دراز می باشد چرا كه فاصله بین انسان و خدا علی رغم این كه خیلی نزدیك است: «و أن الراحل إلیك قریب المسافة»(2) اما در عین نزدیكی خدا به انسان، انسان به تعداد گناهانش كه در روزهای عمر و ساعات و لحظات آن مرتكب می شود از خدا دور می شود و نیاز به جبران این فاصله را دارد و بهترین وسیله برای پر كردن این فاصله نیاز نیم شبی می باشد .
دلا بسوز كه سوز تو كارها بكند نیاز نیم شبی دفع صد بلا بكند
و نیز:
سحر با باد می گفتم حدیث آرزومندی خطاب آمد كه واثق شو به الطاف خداوندی
دعای صبح و آه شب كلید گنج مقصود است بدین راه و روش میرو كه با دلدار پیوندی
حقا و انصافا این بیت آخر از جناب حافظ ترجمه ای زیبا از حدیث امام عسكری علیه السلام می باشد آن چه را كه امام علیه السلام از آن تعبیر به «وصول إلی الله » نموده اند حافظ آن را به « پیوند با دلدار » ترجمه كرده است !!!
و جالب تر این كه گفته است: « بدین راه و روش میرو » این قسمت نیز ممكن است برگرفته از همین حدیث شریف باشد كه فرمود : وصول به خداوند سفری است كه طی ّ نمودن آن فقط با شب ممكن است!
و هر دوی این ها یعنی حدیث و شعر به نوعی توضیح این آیه از قرآنند كه می فرماید:
« إن ناشئة اللیل هی أشد وطئا و أقوم قیلا » (3).
در این آیه نیز حقائق بزرگی نهفته اما آنچه كه مورد توجه ماست، این است كه می فرماید: بیداری شب گامهای انسان را در سفر الی الله مستحكم و شدید می نماید: بیداری شب شدیدتر است از جهت گام زدن و با قوام تر است از جهت سخن گفتن، یعنی سخن كسی كه اهل بیداری شب است تأثیرگذارتر است!
هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود
امام رضا علیه السلام به نقل از پدرانشان می فرمایند كه: از علی بن الحسین علیهماالسلام سۆال شد:
«ما بال المتهجدین باللیل من أحسن الناس وجها »
علت این كه چهره شب زنده داران نیكوتر و نورانی تر از سائر مردم است، چیست؟
فرمود:
« لأنهم خلوا بالله فكساهم الله من نوره.»(4)
چون آنها شبانه با خدای خود خلوت می نمایند، خداوند نیز از نور خود لباسی بر آنها می پوشاند!
از پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله نیز نقل شده كه فرموده اند:
« من صلی باللیل حسن وجهه بالنهار » (5) .
هر كس كه در شب نماز گذارد در روز چهره اش نیكو شود.
سر مكش حافظ ز آه نیمه شب تا چو صبحت آینه رخشان كنند
و از امام صادق علیه السلام نیز منقول است كه:
«صلوة اللیل تبیض الوجه »(6).
نماز شب چهره را نورانی می كند!
و به طور خلاصه این آثار برای نماز شب در روایات اهل بیت علیهم السلام بر شمرده شده است:
چهره را سفید می نماید( رو سفیدی در نزد خدا) ، گناهان را پاك می كند، چشم را جلا می دهد، روزی را زیاد می كند، به مۆمن شرافت می دهد، او را وارد بهشت می نماید، دین و بدهی او را ادا می نماید، او را به مقام خلیل اللهی می رساند، از خوف ایمن می سازد، آخرتش را مزین می كند، خدا را از او راضی می گرداند، بدن او را صحت و سلامت می بخشد و مریضی را از آن دور می نماید، بدن مۆمن را خوشبو می كند(7).
مرو به خواب كه حافظ به بارگاه قبول ز ورد نیم شب و درس صبحگاه رسید
پی نوشت ها:
1-بحار الأنوار ج75ص380.
2- مناجات ابو حمزه
3- مزمل /6 .
4- علل الشرایع ، ج2 ، ص365و366 .
5- همان ص363.
6- وسائل الشیعة ج8 آل البیت ص145
7- همان ص144تا 163 .
قمر یازدهمحمید حاج علی
مدّرس حوزه علمیه
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
مطالب مرتبط:
ویژه‌نامه‌های ولادت امام حسن عسکری علیه‌السلام
نماهنگ‌های ولادت امام حسن عسکری علیه‌السلام
