بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه اول
اهداف:
ایجاد انگیزه برای شروع کار
ساخت بالون ساده با وسایل ابتدایی
مشاهده ی حرکت بالون
وسایل مورد نیاز:
کیسه زباله بزرگ و سبک (مثل پلاستیک های نازک نان لواش یا کیسه زباله نازک زرد یا سبز . کیسه های زباله سیاه رنگ معمولاً سنگینند و برای منظور ما مناسب نیستند. )
الکل
کبریت
تعدادی سیم گلسازی نازک با طول تقریبی 25 سانتی متر (می توانید به جای آن از سیم مسی نسبتاً نازک استفاده کنید.)
ماژیک های رنگی
دوربین عکاسی و فیلمبرداری (در صورت امکان)
مقدمه
این جلسه نخستین جلسه ی ماست و کار پروژه را باهم شروع خواهیم کرد. از آنجایی که ساخت بالن و پرواز در آسمان یکی از اختراعات هیجان انگیز بشر بوده است، می خواهیم در اولین جلسه ما نیز با ساختن بالنی ساده و مشاهده پرواز آن هیجان آن روزها را تا حدی احساس کنیم.
در ابتدا چند کیسه زباله ای تهیه کنید، به هر شکل و رنگی که دوست دارید تزئین کرده و هر آنچه از هنر و خلاقیت دارید بر روی آن اجرا کنید.
پس از این که ظاهر بالون‌ها آماده شد، سه قطعه سیم گل سازی برداشته و قسمت باز کیسه را به شکل مثلث متساوی الاضلاع در آورید. سپس در هر رأس مثلث با سیم سوراخی ایجاد کرده و سر سیم را به اندازه 1 سانتی متر فرو برده و تا کنید تا سیم از سوراخ بیرون نیاید. سپس باید انتهای دیگر سه سیم را به هم متصل شود. به شکل زیر دقت کنید.
شکل 1 : نحوه اتصال سیم ها به کیسه
پس از آن تکه پنبه کوچکی را به انتهای گره خورده سیم ها متصل کردید، کمی الکل روی آن بریزید.
شکل 2 : کمی الکل روی پنبه بریزید
حالا مانند ( شکل 3 ) یک نفر باید دو گوشه ی بالای کیسه را بگیرد و یک نفر هم پایین کیسه را باز نگه دارد. در این حالت یک نفر دیگر باید با احتیاط و با کبریت پنبه ی الکلی را آتش بزند.
شکل 3 : یک نفر دو گوشه ی بالای کیسه را بگیرد و یک نفر هم پایین کیسه را باز نگه دارد.
شکل 4 : با احتیاط پنبه را آتش بزنید.
شکل 5 : مقدار الکل باید متناسب باشد ، شعله نباید آن قدری زیاد باشد که پلاستیک را بسوزاند.
برای دیدن فیلمی از مراحل کار اینجا را کلیک کنید.
پس از مدّت کوتاهی کیسه از بخارالکل و هوای گرم پر و سبک می شود . همین که کیسه سبک شد، باید آن را رها کنید تا بالون بالا رود.
شکل 6 : کیسه را رها کنید تا بالا برود
شکل 7 : بالون در حال پرواز
بهتر است با دوربین از مراحل کار خود عکس و فیلم تهیه کرده و گزارش تصویری تهیه نمایید. می توانید پرواز بالون را در اینجا ببینید.
نکات ایمنی!
1. این کار را در حضور فردی بزرگتر (معلم خود) انجام دهید، چون در حین انجام کار خطر سوختگی وجود دارد.
2. بالن را در جایی رها کنید که اطراف آن درخت یا ماده سوختنی نباشد.
3. هیجانات خود را هنگام پرواز بالن به گونه ای بروز دهید که به سلامتی خود آسیب نرسد.
روز آرام و بدون بادی را برای این جلسه انتخاب کنید. وزش باد باعث می شود هوای گرم از داخل بالون بیرون بیاید.
ممکن است بالون های اوّل بالا نروند! در این صورت شاید مقدار الکل کافی نباشد. در این صورت الکل را بیشتر کنید و در عوض اطراف پلاستیک را کاملاً باز نگه دارید. ممکن است در نخستین تلاش ها به دلیل ناشی گری در گرفتن صحیح پلاستیک بالون بسوزد! در این شرایط صبور باشید و به این فکر کنید که تنها بالن شما نیست که بر اثر حریق سقوط می کند. نفس عمیق کشیده و دوبهره دست به کار شوید تا نتیجه بگیرید.
بعد از آن که بالن به هوا رفت خوب است رفتار و شرایط آن را با دقت مشاهده کنید. مثلاً ارتفاعی که بالون بالا می رود: ممکن است نتیجه ی مشاهده این باشد که بالون مقداری بالا برود و سپس به پایین برگردد. همچنین ممکن است بالون هیچ وقت به پایین بر نگردد! توجه به دمای هوا و ... هم نوعی مشاهده محسوب می شود.
بعد از اتمام کار، تمام مشاهدات خود را ثبت کنید. در تمام مراحل پروژه باید خیلی خوب ببینید و تمام چیزهایی را که می بینید ثبت کنید. زیرا مشاهدات خود شماست که شما را در پروژه پیش می برد و راهکارهای جدیدی را در تمام مراحل به شما نشان می دهد.
به نظر شما چه عواملی ممکن است بر ارتفاع بالارفتن بالون تأثیر گذار باشد ؟
حالا شما به عنوان یک پژوهشگر باید عواملی را که فکر می کنید در این پدیده تأثیرگذار هستند تشخیص دهید. این کاری است که تمام دانشمندان انجام می دهند. معلوم نیست که تمام این عوامل واقعاً تأثیرگذار باشند، این را باید از آزمایش بفهمیم.
هر عاملی را که فکر می کنید در میزان بالا رفتن بالون دخیل است، لیست کنید. فرم شماره 1 را از اینجا بگیرید و عوامل و پارامترهای تشخیص داده شده را در تکلیف جلسه 1 برای ما بفرستید.
حالا مثلاً پارامتری مانند «شکل بالون» را در نظر بگیرید. مثلاً فکر می کنیم شکل بالون در ارتفاع بالا رفتن آن تأثیرگذار است.
سۆال پژوهشی را به این صورت طرح می کنیم:
- بالون چه شکلی داشته باشد تا بالا تر رود؟
- آیا شکل بالون در ارتفاع بالا رفتن بالون تأثیرگذار است؟
- کدام بالون بالاتر می رود: بالون مکعبی یا کروی ؟
...
سۆال پژوهشی همان چیزی است که پژوهشگران می خواهند با آزمایش و پژوهش به پاسخ آن دست یابند . پس باید کاملاً واضح و مشخص باشد.
تکلیف 1: با توجه به پارامترهای (عوامل) تشخیص داده شده در پرواز بالن، سۆالات پژوهشی طراحی کنید و آن را ثبت کنید. فرم شماره 2 را از اینجا دانلود کرده و آنها را پر کنید.
تکلیف 2: درباره ی علت بالا رفتن بالون فکر کنید. دقت کنید که دانستن علت بالا رفتن می تواند به شما کمک کند تا عوامل مۆثر بر پدیده را بهتر شناسایی کنند، سۆالات بهتری بسازید و نهایتاً بتوانید نتایج را تحلیل کنید.
تکلیف 3: درباره ی تاریخچه ی بالون تحقیق کنید. بالون های معمولی شامل چه بخش هایی است ؟ بالونی که در این جلسه دیده اید چه شباهت هایی با بالون های معمول دارد؟ اولین بالون ها چه شکلی بوده اند و .... .
منابع مطالعه: برای اطلاع بیشتر فایل زیر را مطالعه نمایید.
مطالب مرتبط:
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه دوم
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه سوم
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه چهارم
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه پنجم
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه ششم
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه هفتم
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه هشتم
بالون ها چقدر بالا می روند؟ - جلسه نهم
