تبیان، دستیار زندگی
انسان هر چه را پیش فرستاده می بیند و در آن نگاه می کند و اگر بدیهایش از خوبیهایی که کرده باشد بیشتر باشد و آتشی که در دنیا برای خود و دیگران افروخته شعله ور ببیند، در حسرت خاک بودن خواهد ماند، زیرامرگ دوباره به سراغش نخواهد آمد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نمایش اعمال در روز قیامت چگونه است؟


انسان هر چه را پیش فرستاده می بیند و در آن نگاه می کند و اگر بدی هایش از خوبی هایی که کرده ، بیشتر باشد و آتشی که در دنیا برای خود و دیگران افروخته شعله ور ببیند، در حسرت خاک بودن خواهد ماند، زیرا مرگ دوباره به سراغش نخواهد آمد.


قیامت

در فردایی که برای همه انسانها یکسان فراهم شده حسابرسی و محاکمه افراد به قدری سهل و آسان خواهد بود که انسان گناهکار خود حکم محکومیت خویش را صادر می کند و بدون هیچ گونه اعتراض عذاب را پذیرا می شود زیرا دلائل جرم بسیار دقیق جمع آوری گشته و گناهکار، امکان انکار ندارد.

آیه 49 سوره کهف می فرماید: «وَ وُضِعَ الْکِتابُ فَتَرَی الْمُجْرِمِینَ مُشْفِقِینَ مِمَّا فِیهِ وَ یَقُولُونَ یا وَیْلَتَنا ما لِهذَا الْکِتابِ لا یُغادِرُ صَغِیرَةً وَ لا کَبِیرَةً إِلَّا أَحْصاها وَ وَجَدُوا ما عَمِلُواحاضِراً وَ لا یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً؛ نامه اعمال نهاده می شود و مجرمین از آنچه در آن است و می بینند ترسان و لرزان شده می گویند: ای وای بر ما از این نامه اعمال! که کوچک و بزرگی نیست مگر همه را احصاء و شماره کرده و هیچ چیز را وانگذاشته است و آنچه را که کرده اند حاضر می یابند پروردگار تو بر هیچ کس ستم نمی کند.

از جمله «وَجَدُوا ما عَمِلُواحاضِراً» معلوم می شود که عین اعمال انسانها مجسم شده و در برابر دیدگانشان قرار می گیرد و از همین جهت است که هیچ کس قادر به انکار کارهای خویش نیست.

حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرماید: (اعمل ما شئت فانّک ملاقیه؛ بکن آنچه می خواهی زیرا همان را دیدار خواهی کرد.)

و امیر المۆمنین علی (علیه السلام) می فرماید: «ما قدّمت الیوم تقدم علیه غدا فامهد لقدمک و قدّم لیوم؛ هر چه امروز پیش فرستى فردا به همان وارد مى‏ شوى پس براى قدمت جایى تهیه کن و براى آن روزت چیزى پیش فرست

اکنون آیات دیگری را که بر تجسم اعمال و نمایش عین آنها در آخرت دلالت دارد شاهد می آوریم.

1- یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتاتاً لِیُرَوْا أَعْمالَهُمْ فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ (زلزال- 6 تا 8) امروز (قیامت) مردم پراکنده بازمی گردند تا اعمال خویش را ببینندپس هر کس به اندازه ذره ای نیکی کند آن را می بیند و هر کس به مقدار ذره ای بدی کند آن را خواهد دید.

انسان هر چه را پیش فرستاده می بیند و در آن نگاه می کند و اگر بدی هایش از خوبی هایی که کرده باشد بیشتر باشد و آتشی که در دنیا برای خود و دیگران افروخته شعله ور ببیند، در حسرت خاک بودن خواهد ماند، زیرامرگ دوباره به سراغش نخواهد آمد

در این آیات تصریح شده که انسان عمل نیک و بد خود را خواهد دید. نه اینکه تنها پاداش و کیفر خود را خواهد یافت بلکه عین عمل خویش را هم خواهد دید و سزای او بعد از رویت عمل خواهد بود نه پیش از آن زیرا عدل و انصاف حکم می کند که ابتدا گناهکار به دلایل اتهام خود آگاه شود تا کیفری را که برایش معین شده عادلانه تشخیص دهد و همچنین نیکوکار با دیدن دلائل نیکویی که اقامه کرده از پاداشی که دریافت می دارد بیشتر خرسند شود و شاید از همین جهت است که خداوند می فرماید: وَ لا یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً (و پروردگارت به هیچ کس ستم نمی کند)

2- وَ بَدا لَهُمْ سَیِّئاتُ ما کَسَبُوا وَ حاقَ بِهِمْ ما کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِۆُنَ (زمر- 48) و ظاهر شد بر ایشان بدیهایی که خود کسب کردند و فرا گرفت ایشان را آنچه که به آن مسخره می نمودند.

و همین آیه در سوره جاثیه (آیه 33) تکرار شده جز اینکه به جای ما کسبوا «ما عملوا» بکار رفته پس معلوم می شود آنچه را انسان بدست می‌آورد یا انجام می دهد در آخرت پیش روی او ظاهر می شود و بلاها و مصائبی را که آن اعمال آفریده، عمل کننده را احاطه می کند و به عذاب دادنش می پردازد.

گناه

3- بَلْ بَدا لَهُمْ ما کانُوا یُخْفُونَ مِنْ قَبْلُ (انعام- 29)

بلکه بر ایشان ظاهر شد، آنچه را که از پیش مخفی و پنهان می داشتند.

بسا آدمی گناهانی را در پنهانی مرتکب می شود تا کسی بر وقوع آنها آگاهی نیابد ولی با شگفتی فراوان در قیامت خواهد دید که نه تاریکی در ضبط اموال تأثیری داشته و نه روشنی و نه گوشه خلوت عمل را از اثر انداخته و نه ملاء عام و جای آشکار. بلکه حافظان اعمال بزرگوارانه همه کردارها را اعم از کوچک یا بزرگ ضبط کرده اند و امروز عین آنها را به نمایش در آورده اند.

4- وَ بَدا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ ما لَمْ یَکُونُوا یَحْتَسِبُونَ (زمر- 47)و از سوی خدا بر ایشان ظاهر شد آنچه را که گمان نمی بردند.

کارهای بدی را که انسان در پنهانی انجام می دهد برای این است که اولا مورد تعقیب و مجازات قرار نگیرد ثانیا در بین مردم رسوا نشود ، اما در آخرت همه پنهان کاری های خویش را خواهد دید و با شرمندگی و انفعال خاک بودنش را آرزو خواهد کرد.

نگاه کنید به آیه 41 سوره نبأ که می فرماید: یَوْمَ یَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ یَداهُ وَ یَقُولُ الْکافِرُ یا لَیْتَنِی کُنْتُ تُراباً روزی که مرد در آنچه که دو دستش پیش فرستاده می نگرد و کافر می گوید: ای کاش خاک بودم.

از این آیه شریفه نیز معلوم می شود که انسان هر چه را پیش فرستاده می بیند و در آن نگاه می کند و اگر بدی هایش از خوبی هایی که کرده باشد بیشتر باشد و آتشی که در دنیا برای خود و دیگران افروخته شعله ور ببیند، در حسرت خاک بودن خواهد ماند، زیرامرگ دوباره به سراغش نخواهد آمد.

عین اعمال انسانها مجسم شده و در برابر دیدگانشان قرار می گیرد و از همین جهت است که هیچ کس قادر به انکار کارهای خویشتن نیست

5- یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعِیداً وَ یُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ اللَّهُ رَۆُفٌ بِالْعِبادِ (آل عمران- 30) روزی که هر کسی آنچه نیکی کرده می یابد و برای آنچه بدی نموده آرزو می کند که بین او و اعمال زشتش مسافتی بس دور باشد و خداوند شمار را از خودش می ترساند و خداوند به بندگان مهربان است.

در این آیه کلمات «تجد» و «محضرا» دلالت دارد بر اینکه انسان عین اعمال خودش را حاضر می یابد و کارهای زشت و اعمال شوم مجسم شده اش هم چنان باعث شرمساری او می شود که آرزو می کند کاش این اعمال از وی بسی دور می بود و ضمنا خدا بندگان خویش را تحذیر می کند و از بلایی که در کمین آنها است آگاه می سازد زیرا خداوند نسبت به بندگانش مهربان است.

و اگر مهربان نمی بود از خطری که در پیش است آگاه شان نمی ساخت ضمنا با بیان «وَ اللَّهُ رَۆُفٌ بِالْعِبادِ» به مردم ابلاغ می کند که هر مصیبتی برای خود فراهم آورده اید و محصولی که در دنیا کشت کرده اید در آخرت درو می نمایید که (الدّنیا مزرعة الآخرة)(دنیا کشتزار آخرت است) پس عذاب را از خدای مهربان که هرگز به احدی ستم نمی کند ندانید بلکه آن را از سوی خود به شمار آورید که قانون خدا و سنت الهی را در هم شکسته اید و به درد و عذاب گرفتار شده اید، همچون ریختن غبار در چشم و یا خوردن سم که درد ومرگ به دنبال خواهد داشت.

مولوی هم می گوید:

این عمل های چو مار و کژدمت 

مار و کژدم گردد و گیرد دمت

بخش قرآن تبیان


منبع: محاسبه نفس یا روش پیشگیری از وقوع جرم (ترجمه محاسبة النفس)، ص: 95 تا 100.

بیشتر بخوانید:

قبر، باغی از بهشت یا گودالی از جهنّم؟

هولناک‌ترین لحظهء قیامت

ترتیب ورود به جهنم

هر جا گناه دیدید فرار نکنید

خبرهای داغ و تکان دهنده از قیامت

مرگ دارد می آید، بیدار شویم

آمادگی برای سفر آخرت