انتظار سازنده

امام رضا (علیه السلام) در حدیثی تحقق انتظار فرج را این طور تبیین می کند: انتظار فرج نزد ما پایداری و مقاومت در برابر دشمنی ها و ستم ها و مصاحبت زیبا با همسایگان، اعطای خوبی ها به همگان، پند دادن به دیگران و نصیحت و مهربانی نسبت به انسان های مومن است. چنین انتظاری افضل اعمال است.

انتظار سازنده و پویا، انتظاری است که فرد و جامعه را به تحرک، سازندگی و تعهدآفرینی وادار کند و امروزش را نسبت به گذشته اش بهتر کند. این انتظار بسیار مثبت است. گو اینکه در مکتب اسلام، کسی که دو روزش مساوی باشد مغبون شمرده شده و کسی که روز بعدش نسبت به روز قبل بدتر باشد ملعون و مطرود است.

پیشوایان دینی گفته اند کسی که آینده خود را بهتر از گذشته نبیند، مرگ او بدتر از زندگی است. حال با چنین فرهنگی، افراد جامعه ای که بخواهند برای گسترش عدل به پا خیزند و آن را جایگزین محرومیت ها، تجاوز و ستم کنند، باید تلاش بی وقفه ای داشته باشند.

امام رضا (علیه السلام) در حدیثی تحقق انتظار فرج را این طور تبیین می کند: انتظار فرج نزد ما پایداری و مقاومت در برابر دشمنی ها و ستم ها و مصاحبت زیبا با همسایگان، اعطای خوبی ها به همگان، پند دادن به دیگران و نصیحت و مهربانی نسبت به انسان های مومن است. چنین انتظاری افضل اعمال است.

اساساً در این روایت معصوم (علیه السلام) این مطلب که به راستی باید انتظار پویا، سازنده و مستمر با آگاهی و شناخت باشد، به خوبی مشهود است.

انتظار صحیح و سازنده «بهترین عمل نزد خداوند» و «با فضیلت ترین عبادت است» و انسان منتظر «از اهل هر زمان فاضل ترند».

انتظار صحیح و سازنده انواع فراوانى دارد كه به ذكر چند نمونه آن، بسنده مى شود:

انتظار سازنده، عامل حركت

انتظار به معناى امید و آرزو است، بدون تردید امید و آرزو در زندگى انسان از مۆثرترین عامل تحرك است. جوهره این امیدوارى، همان «خوشبینى» نسبت به آینده بشر و پشتوانه آن نوید حتمى خداوند به پیروزى مستضعفان و صالحان است. قرآن فرموده: «ما مى خواستیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم» (قصص / 4( و نیز چنین آمده: «ما پس از «تورات» در كتاب «زبور» چنین نوشتیم كه در آینده، صالحان و پاكان وارثان زمین خواهند بود». (انبیاء / 106 – 105)

امامان معصوم (علیه السلام) نیز به امیدوارى و انتظار فرج تشویق و از یأس و ناامیدى برحذر داشته است. امام على(علیه السلام) فرموده اند:  «انتظار فرج داشته باشید و مأیوس و نومید از لطف و رحمت خدا نگردید».

اگر پیكارگران موحد و ظلم ستیز، عنصر توان بخش و انرژى زاى «امید» را از صحنه ى زندگى خود بردارند، انگیزه اى براى ادامه ى این جهاد مقدس نخواهند داشت، زیرا پافشارى را در مسیرى كه به شك منتهى مى شود غیرعقلانى مى یابند.

قرآن فرموده است: «از رحمت خدا مأیوس نشوید، كه تنها گروه كافران از رحمت خدا مأیوس مى شوند». (یوسف / 87(

یأس و ناامیدى بزرگترین مسلخى است كه ابلیس براى ذبح نمودن همه ى حیثیت ها و فضیلت هاى انسانى، فراراه آدمى تهیه كرده است. ناامیدى یعنى وداع گفتن با سرالاسرار آفرینش آدمى كه همان پیمودن چرخه تكامل است.

انتظار سازنده، چلچراغ امیدى دهلیزهاى بى فروغ قلب هاى انسان منتظر را آذین كرده و آنرا گذرگاه احساس، جهاد، تحرك، مقاومت و ایثار و شهادت مى سازد.

بنابراین، «انتظار، پیوند و قرابت برجسته اى با حركت دارد» حركت، از برآیندهاى انتظار، و انتظار از جهت دهنده هاى حركت است. (فصلنامه انتظار، مركز تخصصى مهدویت، سال دوم، شماره 6، زمستان 1381، ص 96)

انتظار سازنده، عامل مقاومت و بقاى تشیع

انتظار سازنده، از بزرگترین عوامل مقاومت و پایدارى است و از آن جهت كه مسلمانان و به ویژه شیعیان را در برابر ظلمها، فسادها و... ثابت و پابرجا نگه مى دارد و به آنان دل و جرأت مى دهد تا در برابر دشمنان اسلام مقاومت و ایستادگى كنند و در عقیده خود محكم و استوار و ثابت قدم بمانند سرمایه روحى بزرگى براى منتظران است.

«جیمز دارمستتر» شرق شناس و زبان دان معروف فرانسوى نیز انتظار را عامل مقاومت و بقاى تشیع دانسته است:

«در حلّه كه نزدیك بغداد است همه روزه پس از نماز عصر صدنفر سوار با شمشیر برهنه مى رفتند و از حاكم شهر اسبى با زین و برگ مى ستاندند و... فریاد مى زدند كه اى صاحب الزان! بیرون بیا».

وى مى گوید: «قومى را كه با چنین احساسات پرورش یافته است مى توان كشتار كرد اما مطیع نمى توان ساخت».

در طول تاریخ حیات پرافتخار تشیع، مهم ترین عاملى كه شیعیان را در برابر حكومت هاى جور و ستم از زوال و انقراض نگه داشته است مسأله انتظار و عقیده به ظهور حضرت مهدى(عج) بوده است. آیه الله صافى فرموده اند:

«پس از رحلت رسول خدا (صلى الله علیه وآله) و شهادت امیر المۆمنین و سید الشهداء تا امروز ریشه تمام حركات و نهضت هاى شیعه و مسلمین علیه باطل و استعمارگران، همین فلسفه اجتماعى انتظار عقیده به ادامه مبارزه حق و باطل تا پیروزى مطلق بوده است».

انتظار سازنده، آراستگى به عدالت

انسان منتظر باید به زیور عدالت، تقوى و پارسایى آراسته باشد. استاد حكیمى مى گوید:

«منتظران ظهور مهدى كه در انتظار حكومت عدل جهانى به سر مى برند، باید پیوسته، نمونه عدل و عدل طلبى باشند».

اگر فردى با اجتناب از معاصى و رعایت تقواى الهى، بتواند ملكه ى عدالت را در خود پدید آورد و با ایجاد تعادل در میان قواى نفسانى خود، اركان حیات اخلاقى را در وجود خود نهادینه سازد، آنگاه مى تواند در عصر ظهور كه عصر استقرار عدل ناب و مطلق است خویشتن را با شرایط نوین تمدن توحیدى مهدوى هماهنگ سازد. در غیر این صورت هاضمه ى شخصیت فرد، قدرت جذب مۆلفه هاى فرهنگِ عدالت محور دولت مهدى را نخواهد داشت.

منایع:

سایت اندیشه قم

فصلنامه انتظار، مركز تخصصى مهدویت، سال دوم، شماره 6، زمستان 1381

سایت باشگاه اندیشه

بیشتر بخوانید:

انتظار فرج چیست که فضیلت دارد؟

فضیلت انتظار موعود! 

انتظار راستین