جلوی دوربین نفس می‌کشم
گفت‌وگو با کیانو ریوز، بازیگر مجموعه فیلم‌های «ماتریکس»
او فیلم اکشن رزمی «مرد تای چی» را آماده نمایش دارد که در کنار بازی در آن، ”‹ کارگردانی آن را هم به عهده داشته است.
این فیلم، اولین کار سینمایی او در مقام فیلمساز است و می گوید از سال 2007 به فکر ساخت آن بوده است. دوست صمیمی او تایگر چان هم در ساخت فیلم کمک زیادی به ریوز کرد. آشنایی این دو به قسمت اول ماتریکس برمی گردد که تایگر چان، یکی از مدیران گروه بدلکاران فیلم بود.
ریوز برای کارگردانی اولین فیلم سینمایی خود قصه ای شرقی را انتخاب کرد و بخش مهمی از هزینه های تولید آن را نیز سرمایه گذاران آسیایی تامین کردند. کل صحنه های مرد تای چی در لوکیشن های مختلف چین و هنگ کنگ فیلمبرداری شده است.
این بازیگر چهل ونه ساله سینما در این مصاحبه اینترنتی درباره علاقه اش به کارگردانی، هنرهای رزمی، فلسفه آسیایی و بازی در یک نقش منفی صحبت می کند.
اگر روزی نتوانید در فیلم های سینمایی بازی کنید، چه اتفاقی می افتد؟
فکر می کنم نه فقط برای من، که برای تمام بازیگران چنین چیزی حکم یک فاجعه بزرگ و ضایعه جبران ناپذیر را دارد. زندگی من وابسته به بازیگری و حضور ”‹ جلوی دوربین است؛ نوعی نفس کشیدن. همان طور که آدم ها برای ادامه حیات نیازمند هوا هستند، ما بازیگران هم نیازمند بازی هستیم. در رابطه با من، این کار یک جور خودنمایی نیست. می خواهم جلوی دوربین سینما در نقش آدم های متفاوتی بازی کنم و به واسطه آن، مسائلی را مطرح کنم که مردم عادی با آنها دست به گریبان هستند.
رابطه خوبی با رسانه های گروهی ندارید!
مشکلی با آن ندارم، ولی در کل ”‹ خجالتی هستم و از جنجال، سروصدا و مصاحبه دوری می کنم. نمی خواهم زیاد حرف بزنم. شاید هم سخنران خوبی نیستم و نمی توانم آنچه را که خبرنگاران می خواهند، به آنها بدهم. بیشتر ترجیح می دهم کار کنم و با کارهایم با مردم و خبرنگاران صحبت کنم. از آن دسته بازیگرانی نیستم که بخواهم با فیلم هایم همراه شوم و آنها را به صورت کتبی توضیح دهم. باورم این است که خود نقش و بازی حرف اصلی را می زند و دیگر به مصاحبه و ادای توضیحات درباره آنها نیازی نیست. فقط به همین دلیل است که کمتر گفت وگو می کنم وگرنه خبرنگاران و رسانه های گروهی را خیلی دوست دارم.
فکر می کنید حرفه بازیگری و حضور ”‹ جلوی دوربین، شما را آماده کرد که بر کرسی کارگردانی بنشینید یا این که این فیلم کاملا یک تجربه مستقل بود؟
هر دو تای آنها. مطمئنا تجربه حضور سرصحنه فیلمبرداری و بازی کردن ”‹ جلوی دوربین و همچنین کار با فیلمسازان مختلف و به این ترتیب، درگیر شدن با مساله تهیه و تولید فیلم به من این فرصت را داد خودم را آماده کارگردانی یک فیلم سینمایی کنم. می دانید، تجربه همکاری با گروهی از فیلمسازان بزرگ تشویقم کرد پشت دوربین قرار بگیرم و تصمیم بگیرم کارگردان شوم. این همکاری های خوب مرا آماده چنین کاری کرد. یاد گرفته بودم چه کاری باید انجام دهم. در زمان کارگردانی مرد تای چی خودم را در یک محل و محیط کاملا آشنا می دیدم و به هیچ وجه حس غریب بودن ”‹ نداشتم. این طور نبود که برای اولین بار پایم را در لوکیشن بگذارم و با محیط بیگانه باشم.
ریوز برای کارگردانی اولین فیلم سینمایی خود قصه ای شرقی را انتخاب کرد و بخش مهمی از هزینه های تولید آن را نیز سرمایه گذاران آسیایی تامین کردند. کل صحنه های مرد تای چی در لوکیشن های مختلف چین و هنگ کنگ فیلمبرداری شده است.
این طور به نظر می رسد نزدیکی زیادی به کارگردانی فیلم هایی دارید که ریشه در هنرهای رزمی دارد. چرا این گونه است؟
اولین بار که جذب این موضوع شدم و احساس کردم علاقه خاصی به رشته هنرهای رزمی و کاراته دارم زمانی بود که به بازی در سه گانه «ماتریکس» دعوت شدم و در نقش اصلی این تریلوژی اکشن و پررمز و راز بازی کردم. فیلمنامه های سه قسمت این اثر ماجراجویانه و قصه درونی آن اشتیاقی عجیب و فوق العاده نسبت به ژانر کونگ فویی را از خود نشان می داد. از دوران بچگی عاشق فیلم های کونگ فویی و کاراته ای بودم و هنوز هم از تماشای آنها لذت می برم. در عین حال، تفکرات و آموخته های شرقی را هم دوست دارم. به فلسفه، معماری و هنر این قاره هم علاقه دارم و خیلی وقت هادرباره شان فکر می کنم و آنچه را در این ”‹باره نوشته شده، می خوانم. در کنار اینها، دوست دارم در فیلم های اکشن هم بازی کنم. واقعا از این حرکات فیزیکی و چرخش های آن لذت می برم و مایلم جلوی دوربین اکشن کاری کنم. قصه هایی را دوست دارم که موضوع شان را به کمک این تضادها و درگیری های فیزیکی تعریف می کنند. تلاش برای غلبه بر یک دشمن بیرونی به کمک حرکات فیزیکی و اکشن برایم حکم یک چالش را دارد. باورم این است به کمک این کارها می توان یک درام غنی و بزرگ خلق کرد.
در کارگردانی اکشن رزمی مرد تای چی چقدر به فیلم های قدیمی کونگ فویی و رشته هنرهای رزمی تکیه کردید؟ در عین حال چقدر تلاش کردید مستقل بمانید و فیلم خاص خود را بسازید؟
تمام تلاشم این بود برداشت خودم از هنرهای رزمی را به تصویر بکشم، اما نمی توانم منکر تاثیراتی شوم که از فیلم های قدیمی کونگ فویی گرفته ام. به صورت طبیعی، می خواستم از منابع کلاسیک که در ژانر کونگ فویی وجود داشت، بهره ببرم. در عین حال، تایگر استادی داشت که آدم بسیار باتجربه ای بود. شخصیتی که من در فیلم بازی می کنم (که شخصیت ضدقهرمان و منفی قصه است) حکم یک استاد سیاه را دارد. من در این فیلم خیلی از کارها و رفتارها را از شخصیت استاد تایگر گرفتم. استادان این فن کسانی هستند که چیزهایی را می دانند که دیگران نمی دانند. آنها تجربیات زیادی دارند و دانش شان خیلی بیشتر از دیگران است. به همین دلیل به آنها لقب مرد تای چی را می دهند و شخصیتی کاملا خاکستری دارند. آنها به صورت همزمان روشن و تاریک، سفید و سیاه هستند. این افراد تجسمی از تغییر و تحول و تفکر و عبادت هستند.
منفی بودن جلوی دوربین چگونه است؟
شخصیت های منفی جالب و بانمک هستند. آنها خیلی خوب می دانند چه می خواهند و آشفته و مغشوش نیستند. شخصیت مثبت قصه و پروتاگونیست ها همیشه آشفته و درهم و برهم هستند و برای رهایی و خلاص شدن تلاش می کنند. اما شخصیت های منفی راهی را می روند که می دانند چیست و به کجا ختم خواهد شد. آنها می گویند «این را می خواهم، آن را می خواهم.» و برای به دست آوردن آن به آب و آتش می زنند. شخصیت من داناکا در فیلم هم همین طور است. می خواستم او را به شیوه ای منیستووار (کاراکتری قدیمی که روح خودش را به شیطان می فروشد و تبدیل به موجودی خبیث می شود) به نمایش بگذارم. او کسی است که تایگر را به دام می اندازد. تایگر را با بهره گیری از میل و انگیزه هایی که دارد، در چنگ خود می گیرد. به همین دلیل احساس می کنم فیلم یک جورهایی یک افسانه احتیاطی و اخطارآمیز به حساب می آید.
مرد تای چی تنها تجربه فیلمسازی تان به حساب می آید یا این که باید منتظر تغییری در کارنامه سینمایی تان باشیم؟
به صورت طبیعی، دنبال قصه ای می گردم که بتوانم به عنوان یک کارگردان آن را تعریف کنم. خیلی دوست دارم دوباره شانس و امکان آن را داشته باشم که پشت دوربین قرار بگیرم. مطمئن باشید به محض آن که قصه ای جذاب و خوب پیدا کنم، دست به کار شده و آن را می سازم.
آیا کیانو ریوز کارگردان، حرف و پندی هم برای فیلمسازان جوان و علاقه مند دارد؟
زمان ساخت مرد تای چی خیلی آرام بودم و سعی داشتم کارم را در آرامش انجام دهم. تجربیاتی که تا قبل از کارگردانی این فیلم کسب کرده بودم، مرا در موقعیت و شرایطی قرار داد تا بتوانم وظیفه کارگردانی را (در تمام مراحل تولید فیلم) بخوبی و بدرستی انجام دهم. البته من تا قبل از این هیچ فیلمی را کارگردانی نکرده بودم و این حرفه تا حدودی برایم غریب و ناآشنا بود. اما از کاری که کردم راضی ام و در زمان تولید فیلم، لذت بسیار از کارم بردم. حالا که این تجربه را از سر گذرانده ام، به دنبال تجربه های بعدی هستم و به جوانان علاقه مند می گویم وحشتی نداشته باشند و وارد گود شوند. بسیاری از مسائل و مشکلات در طول کار حل می شود و اگر کسی واقعا عشق به این کار داشته باشد، از عهده اجرای آن برمی آید.
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع : روزنامه جام جم / مترجم: کیکاووس زیاری
