در زندگی سعی کن انسان کم هزینه‌ای باشی
خود را برای فرداهای دور و دنیاهای بزرگتر آماده سازی و ایام و روزها و لحظه های محدود زندگی را برای هدف بالاتر از دنیا برنامه ریزی کنی تا ساعت ها و ثانیه های پِرت نداشته باشی و در این کلام نورانی علی اندیشه کنی که فرمود: « قُرِنَتِ الْهَیْبَةُ بِالْخَیْبَةِ وَ الْحَیَاءُ بِالْحِرْمَانِ وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَیْرِ»، که در جلد اوّل کتاب "علی و جاری حکمت" توضیح آن آمده، مراجعه کن.
فرزندم: مسئله مسئولیّت و عهده دار و سعی همان بار تکلیفی است که خدای سبحان بر تو منّت گذاشته و تو را به دائره ی تکلیف و بلوغ رسانده است تا تو با طرد و رجم و حبس همه موانع بزرگی که به آنها اشاره شد یعنی نفس و شیطان، به ساختن این وجود بالغ شده بپردازی و به نقش خود در این هستی گسترده پی برده و به خوبی آن نقش را ایفا کنی.
و همیشه از حق، حق می خواهم تا بر این دعای سید الساجدین - که اکنون در حرم او مأوی گرفته ام و از نور او برای تو امداد می طلبم- ممارست داشته باشی که می فرماید: «وَ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تَسْأَلُنِی غَداً عَنْهُ، وَ اسْتَفْرِغْ أَیَّامِی فِیمَا خَلَقْتَنِی لَه[1]»، اینکه خود را برای فرداهای دور و دنیاهای بزرگتر آماده سازی و ایام و روزها و لحظه های محدود زندگی را برای هدف بالاتر از دنیا برنامه ریزی کنی تا ساعت ها و ثانیه های پِرت نداشته باشی و در این کلام نورانی علی اندیشه کنی که فرمود: « قُرِنَتِ الْهَیْبَةُ بِالْخَیْبَةِ وَ الْحَیَاءُ بِالْحِرْمَانِ وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَیْرِ»[2]، که در جلد اوّل کتاب "علی و جاری حکمت" توضیح آن آمده، مراجعه کن.
فرزندم در بحث مسئولیت و عهده داری و سعی و عمل صالح حرف زیاد دارم که تو را به کتاب «مسئولیت و سازندگی» ارجاع می دهم تا به ریشه های مسئولیت خوب بیاندیشی و پایه های آن را در وجودت مستحکم نمائی که تا طلوع صبح فرصتی نمانده.
این مسئولیت و سعی و عهده داری و ایفای نقش تو در هستی اقتضا می کند که برنامه جامعی را در حوزه های مختلف فکری و جسمی و درسی و روابط اجتماعی و فردی برای خودت تدارک ببینی و از روش مطالعه و روش تحصیل و برنامه ریزی درسی در حوزه تحصیل برخوردار باشی و با توجه به اولویت بندی نیازها، رسیدن به ظرفیت علمی و ظرفیت روحی را سرلوحه کار خود قرار دهی که این دو بال انسانی هستند که ضرورت پرواز را چون ضرورت خوردن آب، درک کرده باشد و به این ضرورت رسیده باشد، و تنها یک بال کسی را به پرواز در نمی آورد و روشن فکری بدون روشن دلی راه به جایی نخواهد برد و جز اسارت در چنبره ی غرور آگاهی حاصلی نخواهد داشت.
فرزندم ظرفیت علمی خود را با داشتن طرحی جامع و فراگیر همراه روشی پخته پُر کن و ظرفیت روحیت را با اُنس با قرآن، دعا و زیارت و عهده داری و خدمت، سرشار گردان و با انس با حق و شب زنده داری و با کسب همّت عالی و معارف بلندی چون حقائق قرآن و نهج البلاغه به وجود خودت وسعت بده وبه شرح صدر دست پیدا کن، همتی بزرگتر از دنیا و عالم شهود که علی (علیه السلام) وقتی از دنیا می گوید و آنرا با انسان مقایسه می کند که دنیا برای وجود انسان کم است و کوچک و آدمی بزرگتر است و پر ارزش، می فرماید: «لَبِئْسَ الْمَتْجَرُ أَنْ تَرَى الدُّنْیَا لِنَفْسِكَ ثَمَناً وَ مِمَّا لَكَ عِنْدَ اللَّهِ عِوَضا»؛ بدترین تجارت این است که دنیا را قیمت وجود خودت بدانی و فکر کنی که با دنیا برابری!! آنگاه به قیمت انسان اشاره می کند و می فرماید: «فَلَیسَ لِأَنفُسِكُم ثَمَنٌ إلّا الجَنَّةُ، فَلا تَبیعوها بِغَیرِها»، خودت را به کمتر از بهشت نفروش که باخته ای. به همین جهت به فرزندش نهیب می زند که «وَ لْیَكُنْ هَمُّكَ فِیمَا بَعْدَ الْمَوْت»، توی بزرگتر از دنیا، از سرهستی بلند شو و به غیب روی بیاور و همیشه از خدای خوب و مهربان بخواه: «رَبِّ هَبْ لی حُكْماً وَ أَلْحِقْنی بِالصَّالِحین».[3]
فرزندم این سیر و سفر طولانی را باید به همراهی و معیّت اولیائش ادامه داد و با آنان که دلشان از دنیا بزرگتر است و عشقشان این است که طاهر و پاک باشند همراه شد و در انتخاب رفیق و دوست نهایت سعی ودقت را داشته باش که به تعبیر آن بزرگ هر انسانی خود یک زمینِ مین گزاری شده ویک بمب قوی و یک برق با ولتاژ بالایی است که اگر انسان بدون سنجش و دقت با آنها روابط بر قرار کند چیزی جز هلاکت حرث و نسل نصیبش نخواهد شد به ویژه برای شمایی که از عاطفه زیادی بر خورداری که زود دوست می شوی و در دوستیت کم نمی گزاری و حتی گفتن یک نه هم برایت بسیار سنگین است، پس دقت کن با چه کسی رفیق می شوی و به چه کسی "نه" نمی گویی، و چه بهتر است که با بزرگتر از خودت ازجهت علم و تجربه وسنجش مرتبط شوی تانهال وجودت ریشه بدواند و تنومند شود و شاخ وبرگ بگستراند، آنگاه زمان تأثیر گزاری تو فرا می رسد واین است که در آن مرحله حتی با بدها هم رفیق می شوی تا آنها را خوب بگردانی و از خدای سبحان بخواهی: «وَ اجْعَلْنِی مِنْ أَهْلِ السَّدَادِ، وَ مِنْ أَدِلَّةِ الرَّشَادِ، وَ مِنْ صَالِحِ الْعِبَادِ،»[4]، «وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماما».[5]
دلبندم در حوزه اقتصادی و مالی سعی کن که این ویژگی که امیر المۆمنین علی (علیه السلام) این معلم همیشهء تاریخ در وصف یکی اصحابشان به نام صعصعة بن صوحان بیان می کند، آن را الگو قرار دهی آنجا که می فرماید: «وَ اللَّهِ مَا كُنْتَ إِلَّا خَفِیفَ الْمَئُونَةِ كَثِیرَ الْمَعُونَة» و امام صادق (علیه السلام) آن را از ویژگی بارز مۆمن به شمار می آورد. با انتخاب آن به عنوان یک شعار اصلی، در زندگی سعی کن انسانی کم هزینه و پر معونه باشی، مصرفت کم وتولید و کمکت زیاد باشد. با حد اقل ها قانع باشی و در حد اکثر عون و کمک و خدمت حریص باشی که از زندگی علی امام متقین و یعسوب المۆمنین که بگذریم که در نامه 45 به عثمان بن حنیف خطاب می کند؛ زندگی استاد ما در این روزگار مصرف گرایی الگوی بسیار خوبی هست که با کمترین و حداقل امکانات حداکثر بهره برداری را داشت و شاید باور نکنی که لباس هایش را از مرده ها قرض می گرفت و این سخن حکیمانه ای پر نغز و شیرین از اوست که: «ما در این دنیا صائم هستیم»؛ امساک می کنیم و به قدر ضرورت از دنیا افطار می کنیم.
پسرم اگر چه شاید این حرفها را نتوان در این سن وسال و حال و هوا هضم کرد و فهمید ولی در کنار این باب با عظمت حضرت جبرئیل امین، خدا را به امانت داری این حضرت اعلی قسم می دهم که در راهی سیر نمائی که هر چه زودتر به این حقیقت ها برسی وشیرینی آنها را با تمام وجودت لمس کنی که این نوشته همانطور که گفتم مکمل نامه های بلوغ و نوشته های دیگر استاد و شرح نامه 31 نهج البلاغه است و برای همیشه خواهد بود و شرط بلاغی است که با آن گل نو رسم در میان گذاشته ام که خداوند او را از کسانی قرار دهد که هدایت یک نفر برای آنها از آنچه خورشید بر آن می تابد مهمتر و با ارزش تر باشد، وهمین هم بزرگترین انگیزهء او در انتخابی که انجام داده است، باشد که انگیزه های دیگر برای این ساختمان رفیع تفقه دردین، کوتاه است و فروش آیات حق به ثمن قلیل است که این راهی که تو انتخاب کرده ای اگر غیر از این باشد باخت بزرگی است و فروش آیات حق به ثمن بخس است.
پی نوشت ها:
[1] - صحیفه سجادیه, دعای مکارم الاخلاق
[2] - نهج البلاغه –حکمت:21
[3] - الشعراء: 8
[4] - صحیفه سجادیه, دعای مکارم الاخلاق
[5] - فرقان:74
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع: سایت لیلة القدر؛ نوشته حجت الاسلام سید عبدالمجید فلسفیان
مطالب مرتبط:
