آشنایی با اختلالات دوران بلوغ - جلسه دوم

اهداف جلسه: ----------------------

وسایل مورد نیاز: قلم، کاغذ، رایانه، اینترنت

زمان عملیاتی:

روند کار:

1. جست و جوی دانسته‌ها

با هم به مرور خلاصه‌ای ازبیماری‌ها که در جلسه‌ی پیش معرفی کردیم و نشانه‌های آن‌ها می‌پردازیم.

1. اختلالات تیروئید

اختلالات عمده‌ی تیروئید، پرکارى و کم‌کارى آن و انواع گوناگون برآمدگى‌ها و تومورها است. پرکارى تیروئید در اثر تولید بیش از حد تیروکسین و کم‌کارى تیروئید به علت تولید کم‌تر از حد طبیعى این هورمون ایجاد مى‌شود.

نشانه‌های وجود اختلال در غده تیروئید كدام‌اند؟

هیرسوتیسم به معنای افزایش رشد موها با الگوی مردانه است که در 10% زنان دیده می‌شود و در اثر تولید بیش از حد آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً با دوره‌های بدون تخمک‌گذاری در زنان و از بین رفتن عمل‌کرد دوره‌ای قاعدگی همراه است. در این بیماری موها ضخیم‌ و تیره‌ می‌شوند و طبق‌ الگویی‌ كه‌ در مردان‌ دیده‌ می‌شود رشد می‌كنند (ریش‌، سبیل‌، موی‌ روی‌ قفسه‌ سینه‌).

از نشانه‌های جانبی این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• آیا پرمویی در مردان به هیچ وجه دیده نمی‌شود؟

3. کم خونی

یکی از عمومی‌ترین ناراحتی‌های خونی، بیماری کم‌خونی است. علت آن کم‌بودن تعداد گلبول‌های قرمز یا کم‌بودن مقدار هموگلوبین در این گلبول‌هاست. کم‌‌خونی با نشانه‌هایی مثل:

همراه می‌شود. بسته به علت به وجود آورنده بیماری، کم خونی انواع گوناگونی دارد.

به ضایعاتی که در اثر بسته شدن مجاری غدد چربی در صورت، گردن، پشت، شانه‌ها و سینه به‌وجود می‌آیند، جوش یا به اصطلاح آکنه می‌گویند. این ضایعات به‌صورت جوش‌های سر سیاه، سر سفید، جوش چرکی، کیست و ندول می‌توانند بروز کنند.

سنگین شدن وزن بدن به مقدار 10 درصد بیش‌تر از وزن ایده‌آل را اضافه وزن گویند و افزایش وزن بیش از 20 درصد را چاقی می‌نامند. چاقی علاوه بر پرخوری و دریافت مواد غذایی بیش از حد نیاز بدن، بر اثر برخی بیماری‌ها نیز روی می‌دهد و عموماً با افزایش ذخیره‌ی چربی بدن هم‌راه است. الگوی چاقی در افراد مختلف متفاوت است. اما تجمع در برخی نقاط مثل ران، شکم، بازو و ... بیش‌تر دیده می‌شود.

طول یک دوره‌ی ماهانه در اغلب زنان حدود 28 روز می‌باشد که از 21 تا 35 روز نیز در نزد افراد مختلف نوسان دارد. مواردی که از این محدوده کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشند غیرعادی بوده و معمولاً در کسانی که به تازگی بالغ شده‌اند و هنوز وضعیت هورمونی آن‌ها منظم نشده و یا در زنانی که نزدیک دوران یائسگی بوده و تدریجاً نظم طبیعی هورمون‌های جنسی آن‌ها در حال به‌هم خوردن است مشاهده می‌شود.

شایع‌ترین اختلالات قاعدگی را می‌توان به شرح زیر تقسیم‌بندی نمود:

موارد فوق به تنهایی و در کوتاه‌مدت نگران کننده نبوده و در سال‌های اول بلوغ طبیعی هستند اما در مواردی که فرد نشانه‌هایی مشترک از چند مورد به‌طور هم‌زمان داشته باشد و یا مدت بروز طولانی شود، فرد، مشکوک به بیماری بوده و باید به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد.

در صورت تشخیص قطعی می‌توان راه‌کارهایی جهت کنترل یا درمان پیشنهاد داد. شاید شما در جست‌وجوی‌تان با نشانه‌های دیگری برخورد کنید که در بیماری‌ها یا اختلالات دوران بلوغ و پس از آن زیاد به چشم می‌خورند. این نشانه‌ها را پیدا کنید و در فهرست خود بگنجانید. در بخش‌های بعدی خواهیم گفت با این فهرست چکار کنید.

اجرا

1. در این پروژه قرار است شما موارد مشکوک به بیماری را در افراد جست‌وجو کرده و پس از شناسایی به آگاهی افراد کمک کنید. برای انجام این تحقیق ابتدا باید یک برنامه داشته باشید که در آن نشانه‌های بیماری، بیماری خاصی که به دنبال فراوانی ابتلا به آن می‌باشید، جمعیت مورد مطالعه و سایر عوامل پژوهش، معین شده باشد.

محققین به این چارچوب کلی «طرح تحقیق» می‌گویند. طرح تحقیق به شما کمک می‌کند که از ابتدا برنامه‌ی مشخص و منظمی داشته باشید و در هر لحظه بدانید در کجا و کدام مرحله از کار پژوهش قرار دارید و باید چگونه ادامه دهید. تفاوت طرح پژوهش با گزارش پژوهش این است که اولی نموداری است که شما بر مبنای آن عمل می‌کنید، پیش از شروع کار تنظیم می‌شود و هر فردی با مطالعه‌ی آن متوجه می‌شود که قصد انجام چه کاری را دارید. در حالی که دومی برنامه‌ای است که هر کس آن را مطالعه کند متوجه می‌شود که شما چه کاری انجام داده‌اید و در پایان کار تنظیم می‌شود.

2. طرح پژوهش به سۆالات زیادی درباره‌ی تحقیق پاسخ می‌دهد، اما برای این پروژه دانش‌آموزی، مهم‌ترین نکاتی که باید در طرح تحقیق وجود داشته باشد، موارد زیر است:

- موضوع تحقیق با ذکر جزئیات دقیق بدون موارد غیر ضروری

- افراد دخیل در پژوهش شامل مشخصات و نقش آن‌ها

- تعاریف و مفاهیم اولیه

ممکن است در موضوع تحقیق شما کلمات یا عبارت‌هایی وجود داشته باشد که همه‌ی افراد معنای دقیق آن را ندانند. پس لازم است با یک تعریف علمی و دقیق آن‌ها را توضیح دهید.

- سابقه تحقیق

همیشه یک محقق باید پیش از شروع تحقیق بفهمد چه کسانی قبل از او روی همین موضوع یا موارد مرتبط پژوهش انجام داده‌اند تا بتواند از نتایج کارهای آن‌ها بهره ببرد و احیاناً اشتباهات آن‌ها را دوباره تکرار نکند. این کار برای شما که دانش‌آموز هستید و احتمالاً دانش کافی ندارید، بسیار راه‌گشاست.

برای پیدا کردن سابقه‌ی تحقیق باید به بانک‌های اطلاعاتی پایان‌نامه‌ها و مقالات و مجلات تخصصی مراجعه کنید.

- محدوده‌ی تحقیق

در این مورد شما باید مشخص کنید که این تحقیق روی چند نفر، با چه سن و جنسی و در کدام موقعیت (برای مثال از نظر جغرافیایی، سطح اجتماعی، گروه‌بندی‌های شغلی و ...) انجام می‌شود. محققین به این مورد جامعه آماری می‌گویند. هم‌چنین باید مشخص کنید جامعه‌ی آماری خود را از چه نظر (کدام نشانه‌های بیماری، کدام بیماری) مورد بررسی و تحقیق قرار می‌دهید. به فاکتورهای مورد بررسی متغیرهای تحقیق گفته می‌شود.

- هدف تحقیق

هدف را به گونه‌ای بنویسید که خواننده بفهمد در پایان تحقیق قرار است به کجا و چه نتیجه‌ای برسید.

نتیجه

باید تعریف کنید که چه نتیجه‌ای از پژوهش‌تان انتظار دارید. برای مثال آیا می‌خواهید فراوانی و میزان شیوع بیماری را در جمعیت نمونه‌تان گزارش کنید یا این که به دنبال راه حل مناسبی برای پیش‌گیری یا درمان آن می‌باشید. توجه کنید برخی از پزشکان و دیگر افراد صاحب‌نظر معتقدند که در ارابه‌ی راه‌کار تا جای ممکن باید از درمان‌های دارویی اجتناب شود. شما می‌توانید درمان‌های جایگزین مثل اصلاح تغذیه یا استفاده از طب سنتی را مطالعه کرده و در پایان پژوهش‌تان پیشنهاد کنید.

تکلیف 1:

نشانه‌های بیماری

 شامل آن‌ها که توضیح داده شد و چنان‌چه مواردی را در جست‌وجوهای‌تان یافته‌اید مرور کنید. روش‌های تشخیص آن‌ها را پیدا کنید و آن‌هایی که با توجه به امکانات شما قابل تشخیص هستند را در فهرستی بیاورید.

تکلیف 2:

برای پروژه خود یک طرح تحقیقاتی بنویسید و آن را برای ما ارسال کنید.

 راهنمایی:

نمونه زیر یک طرح تحقیقاتی بسیار خلاصه است که به شما کمک می‌کند طرح پژوهش خود را کامل کنید:

محل بازدید/ اردو/ خرید: ------------------

منابع مطالعه: ----------------

بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان

تهیه: سلما کاظمی – تنظیم: یگانه داودی

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه اول

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه دوم

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه سوم

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه چهارم

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه پنجم

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه ششم

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه هفتم

بیماری های شایع دوران نوجوانی – جلسه هشتم