5 سئوال درباره ایمپلنت دندان
اگر شخصی یک یا چند دندان خود را از دست داده باشد و یا کاملا بدون دندان باشد، به منظور جایگزینی دندان های از دست رفته می تواند از ایمپلنت های دندانی استفاده نماید. ایمپلنت دندانی قطعه ای از فلز تیتانیوم است که اغلب به شکل ریشه دندان می باشد و داخل استخوان فک قرار داده می شود.
ایمپلنت دندانی یکی از تازه‌ترین درمان‌های دندان‌پزشکی است که انقلابی در این حوزه ایجاد کرده و بسیاری از ناممکن‌ها را ممکن ساخته است. این درمان به همان اندازه که تازه و راهگشاست، پشت‌سر خود ابهام‌ها و سوال‌های زیادی را در ذهن ایجاد کرده است.
متاسفانه بسیاری از بیماران در عوض مراجعه و سوال از دندان‌پزشکان، پاسخ سوال‌ها و ابهام‌های خود را در میان تجربه‌ها، شنیده‌ها و تفسیرهای مردم عادی جستجو می‌کنند. احتمالا به همین دلیل است که شایعه‌های زیادی در پشت‌سر این درمان شکل گرفته که هر روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود که به چند شایعه شایع آن می‌پردازیم.
1- برای چه کسانی نمی‌توان ایمپلنت دندانی گذاشت؟ آیا پوکی‌استخوان و دیابت یا سن بالا می‌تواند مانعی برای انجام ایمپلنت باشد؟
تقریبا تمام افرادی‌که مانعی برای انجام یک جراحی ساده داخل دهانی ندارند، می‌توانند ایمپلنت دریافت کنند. موارد معدودی مانند بیماری عفونی فعال، بیماری قلبی کنترل نشده، اختلال‌های انعقادی درمان نشده و... باعث محرومیت از ایمپلنت دندانی خواهند شد.
بیشتر بیماران راجع به تاثیر پوکی‌استخوان و دیابت بر موفقیت ایمپلنت چیزهایی شنیده یا خوانده‌اند و هنگام مراجعه نگرانی خود را در این‌باره بیان می‌کنند. این موارد منع مطلقی برای ایمپلنت نیستند و ایمپلنت گذاشتن، با صلاحدید درمانگر و رعایت نکته‌های احتیاطی در بسیاری از بیماران ممکن است.
حتی بیمارانی که در گذشته تحت اشعه‌درمانی یا شیمی‌درمانی هم قرار گرفته‌اند با ضوابط خاصی قادر به دریافت ایمپلنت خواهند بود. مهم این است که بیمار تمام نکته‌های مربوط به سابقه پزشکی خود را در اختیار درمانگر قرار دهد.
ممکن است هرگز به ذهن بسیاری از بیماران نرسد که عادت دندان‌قروچه یا سیگار کشیدن ممکن است چه تاثیر سوئی بر بقای ایمپلنت‌ها داشته باشد یا مصرف روزانه آسپرین چه اختلال‌هایی در روند کنترل خونریزی هنگام جراحی ایجاد خواهد کرد. در عوض این سوال را زیاد از بیماران می‌شنویم: آیا در سن من امکان انجام ایمپلنت هست؟
2- دندانی که 10 تا 20 سال پیش کشیده شده هم قابل‌جایگزینی با ایمپلنت است؟
یک فرد کاملا مسن اما از لحاظ عمومی سالم، به راحتی ایمپلنت دریافت خواهد کرد و دندانی که چند دهه پیش کشیده شده، اما استخوان کافی یا امکان بازسازی استخوان را داشته باشد، هیچ فرقی با دندانی که به تازگی کشیده شده نخواهد داشت.
علاوه بر سابقه پزشکی نکته‌های مربوط به سلامت روانی و خصوصیات شخصیتی نیز در تصمیم‌گیری راجع به درمان ایمپلنت موثر هستند. افرادی که به خاطر افسردگی حاد، نداشتن انگیزه کافی، مشغله کاری بیش از حد و... امکان انجام مراقبت‌های بهداشتی روزانه و مراجعه‌های دوره‌ای منظم را ندارند، کاندید مناسبی برای دریافت ایمپلنت نخواهند بود. ایمپلنت یک تیغ دو دم هست؛ برای بسیاری از افراد بهترین درمان و برای برخی نیز بد‌ترین درمان محسوب می‌شود.
3- آیا کسانی که استخوان تحلیل رفته دارند هم می‌توانند ایمپلنت بگذارند؟
در مواردی‌که استخوان فک در اثر تصادف، تومور‌ها یا استفاده طولانی‌مدت از دندان‌های مصنوعی متحرک نامناسب دچار تحلیل‌های بسیار پیشرفته باشد، بازسازی استخوان با مواد مصنوعی یا برداشت محدود استخوان از منابع داخل دهانی ممکن نیست و درمانگر ناچار به برداشت استخوان وسیع‌تر از منابع خارج دهان مانند دنده یا لگن می‌شود. این موارد در درصد ناچیزی از بیماران لازم است و معمولا به‌عنوان آخرین راه‌حل در نظر گرفته می‌شود.
4- آیا سیگار کشیدن واقعا باعث شکست درمان ایمپلنت دندانی می‌شود؟ یعنی سیگاری‌ها اصلا نباید ایمپلنت بگذارند؟
سیگار کشیدن یک عامل خطر‌ساز کاملا اثبات شده برای ایمپلنت بوده و میزان شکست ایمپلنت را تا چند برابر حالت عادی بالا می‌برد، اما با توجه به اینکه میزان شکست ایمپلنت‌ها در شرایط عادی (با کنترل ضوابط) بسیار ناچیز است، حتی با وجود سیگار کشیدن می‌توان موفقیت نزدیک به 90 درصدی برای ایمپلنت در نظر گرفت، بنابراین گذاشتن ایمپلنت برای فرد سیگاری از لحاظ علمی به‌صورت مطلق اشتباه نیست، اما عواملی نظیر تعداد سیگار مصرفی طی روز، سال‌های مصرف سیگار یا میزان استراتژیک بودن موقعیت ایمپلنت (که بر پیچیده شدن درمان‌های بعدی در صورت شکست ایمپلنت تاثیر دارد) در تصمیم‌گیری دخیل خواهند بود.
فرد سیگاری بهتر است حداقل در یک دوره زمانی چند هفته‌ای قبل و بعد از ایمپلنت گذاشتن از مصرف سیگار خودداری کند.
5- در بعضی آگهی‌های تبلیغاتی از درمان ایمپلنت دندان به‌عنوان یک درمان مادام‌العمر نام می‌برند؛ آیا این ادعا صحیح است؟ اصولا طول عمر ایمپلنت دندانی چقدر است؟
پشت این سوال در ذهن بیمار سوال دیگری می‌چرخد: من گران‌ترین و طولانی‌ترین روش جایگزینی دندان را انتخاب کرده‌ام. آیا در عوض تا آخر عمر راحت خواهم بود؟
اگر منظور از راحت بودن مسواک نزدن، مراجعه نكردن دوره‌ای به دندانپزشک و عدم نیاز به درمان‌های کوچک (مانند جرم‌گیری یا تعویض قطعات واشر مانند مصرفی) در سال‌های آینده باشد؛ خیر.
ایمپلنت‌ها قطعاتی فلزی هستند و بر خلاف دندان‌ها در معرض پوسیده شدن نیستند، اما این به معنای رویین تن بودن آنها نیست.
رعایت نكردن بهداشت دهان و تجمع میکروب اطراف ایمپلنت، باعث تحلیل استخوان و از دست رفتن ایمپلنت خواهد شد.
در شرایط ایده‌آل میزان تحلیل استخوان سالانه اطراف ایمپلنت‌ها در حد دهم میلی‌متر است. ایمپلنت استاندارد 10 تا 12 میلی‌متر طول دارد و شاید با یک محاسبه ساده به عدد صد سال برای از بین رفتن استخوان نگه دارنده ایمپلنت برسیم، اما شرایط بهداشتی ایده‌آل به همان اندازه عمر صد ساله بشر خوش‌بینانه است. واقع‌بینانه‌ترین جمله‌ای که راجع به طول عمر ایمپلنت می‌توان گفت این است:
ایمپلنت‌ها ماندگار‌ترین و کم‌آسیب‌ترین روش جایگزینی دندان هستند، البته به شرط رعایت ضوابط علمی در تمام مراحل زیر:
الف) طرح درمان تعداد کافی ایمپلنت، عدم فرار از بازسازی و تقویت استخوان در صورت نیاز، سپری شدن زمان‌های لازم پس از بازسازی استخوان و کاشت ایمپلنت
ب) انجام جراحی
ج) ساخت پروتز
د) مراقبت و نگهداری پس از تحویل پروتز
بخش سلامت تبیان
منبع: هفته نامه سلامت - دکتر یلدا صادقی ، متخصص و جراح بیماری‌های لثه
مطالب مرتبط:
ایمپلنت؛ دندانی با ریشه تیتانیومی
