مریخ، آب‌دارتر از همیشه

بررسی‌ها و تحقیقات متعدد و مدارک بی‌شماری نظیر شیارها، بستر دریاچه‌های باستانی ، سطح سنگها نشان داده است که در گذشته آب مایع در مریخ وجود داشته است حتی ماموریت‌‌های اکتشافی، یخ آب را در قطب‌‌های مریخ یافته‌‌اند که در زیر سطح خاکی آن پوشیده شده‌است. اکنون مریخ بسیار سرد است و جو آن بسیار کم فشار‌تر از آن است که آب مایع بتواند در سطح آن وجود داشته باشد. سطح‌نشین فونیکس در سال 1387 یخ آب را در مریخ کشف کرد. مقداری کمی از آن ‌‌را استخراج کرد و حرارت داد و طیف‌‌سنج آن وجود بخار آب را تایید کرد. به‌ تازگی مریخ نورد کنجکاوی نیز با استفاده از ابزار SAM وجود مولکول‌های آب را تایید کرد.

مریخ‌نورد كنجكاوی، با كمك 10 ابزار علمی ‌خود با دقت به بررسی محیط اطرافش می پردازد. علاوه بر سیستم‌های رایجی مانند سامانه هواشناسی و دوربین‌های دقیق بصری، مجموعه‌ای از طیف‌سنج‌ها و همچنین یك واحد ویژه برای بررسی میزان تشعشعات مریخ روی این آزمایشگاه نصب شده است. بررسی این تشعشعات از آن جهت مهم است كه در سفر آینده انسان به مریخ دانستن مقدار دقیق این تابش‌ها كه برخی از آنها می‌توانند برای بدن موجود زنده زیانبار باشند، بسیار مهم است.

یكی از هیجان‌انگیزترین بخش‌های این مریخ‌نورد، آزمایشگاه روی عرشه آن است. این مریخ‌نورد علاوه بر این‌كه با كمك یك لیزر قوی می‌تواند لایه‌های سطحی را تبخیر و به ثبت طیف آنها بپردازد، با كمك بازوی 5‌/‌2 متری‌اش می‌تواند سطح سنگ‌ها را تراش داده و حفاری كند و از آنها نمونه‌برداری كند. نمونه‌های جمع‌آوری شده با كمك این بازو به یكی از 2 سامانه بررسی علمی ‌و زمین‌شناختی مستقر روی عرشه مریخ‌نورد منتقل شده و آنجا با دقت زیاد و در محیطی كنترل‌شده آزمایش‌ می‌شوند. در نهایت هدف این ماموریت این است كه نشانه‌هایی از مولكول‌های پیچیده آلی پیدا كند تا ردی از حیات باستانی مریخ كه این روزها احتمال وجودش را كسی رد نمی‌كند، بیابد.

برای دستیابی به آب مریخی دو راه حل وجود دارد. راه اول حفر چاه، استخراج یخ و حرارت دادن آن برای ایجاد آب مایع است ولی راه حل دیگری نیز وجود دارد که بازده بیشتری دارد و آن تاباندن پرتوهای ماکروویو در سطح و ایجاد بخار آب و جمع‌آوری آن است. آب امواج مایکروویو را جذب می‌‌کند ولی یخ آن را جذب نمی‌‌کند بنابراین با تابش مایکروویو سنگ‌های اطراف یخ داغ شده که موجب داغ شدن و آب شدن یخ می‌‌گردد.

شرکت هلندی مسئول پروژه‌ی مارس وان که قصد ایجاد پایگاه دائمی انسانی در سیاره‌ی سرخ را دارد قصد دارد در سال 1397 سطح‌نشینی به مریخ ارسال کند که ابزار مناسب برای استخراج آب دارد و از آن آب می‌‌توان برای نوشیدن، کاشت گیاهان و یا سوخت استفاده کرد.

پروژه مارس وان قرار است تا 10 سال آینده نخستین گروه از انسان ها را به مریخ بفرستد. البته این سفری یک طرفه خواهد بود. شرکت کنندگان از بین داوطلبانی از سراسر دنیا انتخاب می شوند و پس از گذراندن دوره های آموزشی کوتاه مدت عازم مریخ می شوند. اولین گروه در سال 2023 به مریخ  خواهند رسید. این چهار فضا نورد بعد از فرود باید کار تکمیل بناهایی که پیش تر به طور خودکار و پیش ساخته به مریخ رفته است را کامل کنند و دو سال بعد دومین گروه به مریخ خواهند رسید.  بدین ترتیب هر دو سال یک بار انسان هایی بدون امید به بازگشت به مریخ می روند تا آنجا را مسکونی کنند. البته بخش عمده ای از برنامه به طور زنده و در قالب یک نمایش تلوزیونی بزرگ برای زمین پخش می شود. این کار بخشی از هزینه های این ماموریت را نیز تامین خواهد کرد.

البته مریخ تنها مکانی نیست که دانشمندان امیدوار به یافتن آب هستند. حس‌گرهای مدارگرد LRO ناسا وجود آب را از راه دور نشان دادند و ماهواره LCROSS که در سال 1388 با ماه برخورد کرد شواهد مستقیم وجود یخ آب و بخار آب را در نیمه‌ تاریک ماه یافت. ناسا با همکاری آژانس فضایی کانادا در حال ساخت ماه‌‌نوردی به‌‌نام RESOLVE هستند و امیدوارند در این دهه موفق به پرتاب آن شوند. این ماه‌‌نورد اقدام به حفر سطح ماه می‌‌کند تا با حرارت دادن به مواد آن اقدام به اندازه‌‌گیری مقدار بخار آب داخل آن کند.

برگرفته از کانوت