پرتوزایی (واپاشی)-(1)

همان طور كه می‌دانید رادرفورد برای شناسایی ساختار اتم، صفحات نازك طلا را توسط ذرّات α بمباران كرده بعدها كه بحث‌هایی در مورد ساختار هسته مطرح شده بود رادرفورد ذرّات α  را در محفظه‌ایی گیر انداخت تا هویت آنها را مشخص كند و اینچنین دانشمندان با یك سۆال جدی مواجه شدند كه چگونه یك عنصر رادیواكتیو عنصر دیگری از خود گسیل می‌دارد؟

در شكل زیر تابش ذرّات آلفا از اورانیوم را می‌بینید.

دانشمندان می‌دیدند كه هسته‌های سنگین با گسیل پرتوهایی α به هسته‌های سبك تر تبدیل می‌شوند. به عبارتی این هسته‌ها با پرتوزایی واپاشیده می‌شدند. به چنین هسته‌هایی كه پرتوزایی می‌كنند هسته‌های پرتوزا گفته می‌شود. در این بخش دو نوع واپاشی را بررسی می‌كنیم.

1- واپاشی α :

در این واپاشی عناصر ناپایدار از خود ذرّات α  گسیل می‌كنند و خود به عنصر سبك تر تبدیل می‌شوند.

به طور نمونه:

به تصویر زیر توجه كنید.

در فیلم زیر پرتو زایی اتم رادیوم و تبدیل شدنش به رادُن را می بینید.

2- واپاشیβ  :

در این واپاشی عناصر ناپایدار از خود یك الكترون گسیل می‌كنند. به طور نمونه محصول جدیدی كه در واپاشی اورانیوم 238 به وجود آمده (توریوم Th) خود ناپایدار است و از ذرّات β  گسیل می‌كند یعنی:

كه چنین واپاشی را به صورت زیر نمایش می‌دهند.

در فیلم زیر نحوه پرتوزایی ذرّات  را می بینید.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی

تنظیم: مریم فروزان کیا