تنفس در هوای خودشیفته‌ها

خودشیفتگی عبارتی است که برای توصیف کسانی که بیشتر به خودشان توجه می‌کنند تا دیگران به کار می‌رود. تشخیص بین کسانی که دارای شخصیت خودشیفته هستند و آن‌هایی که دچار اختلال شخصیت خودشیفتگی می‌باشند اهمیت دارد. کسانی که شخصیت خودشیفته دارند غالباً خودپسند، متکبر، مطمئن و خودمحور به نظر می‌آیند امّا همانند کسانی که به اختلال شخصیت خودشیفتگی دچارند، دارای تصورات مبالغه آمیز و بلند پروازانه نسبت به توانائی‌های خود نیستند. افراد خودشیفته به قدری باور دارند كه بهتر از دیگران هستند كه احساسات و عقاید و نظرات دیگران را اصلا در نظر نمی گیرند. آنها معتقدند كه همیشه حق با آنهاست، درباره كارها و محاسن خود اغراق می كنند و برای آنكه خودشان را بهتر از آنچه كه هستند به دیگران بنمایند داستان هایی سر هم می كنند.

اگر بخواهیم مشخصاتی کوتاه از این دست افراد بدهیم باید بگوییم که:

* در رابطه با دیگران، فاقد هر نوع ارتباط مثبت و مستمر است.

* در ارتباط‌های شخصی، هدف، بهره‌بری از سایرین می‌باشد.

* انتظار دریافت هر نوع خدمات و لطف بدون ارائهء پاسخ متقابل را دارد.

* دارای عزت‌نفس کم و گسیخته‌شدنی است.

* پیوسته در جست‌وجوی جلب تحسین و ارزش نهادن برای تظاهر می‌باشد.

* خیالپردازی یا هدف‌های غیرواقعی و در پی کمال‌گرائی رفتن، از صفت‌های فرد خودشیفته است.

* زمانی که مورد انتقاد قرار می‌گیرد، بسیار عصبانی می‌شود واکنش خیلی تند و خصومت‌آمیزی از خویش نشان می‌دهد.

* همواره از دیگران، استفاده ابزاری می‌کند تا به هدف‌های شخصی خود دست یابد.

* خویشتن را بسیار بااهمیت می‌داند.

* راجع به کامیابی‌هایش در رابطه‌های بین‌فردی، زندگی خصوصی و حرفه‌ای، به شدت دچار توهم‌های فراوان می‌شود.

* همیشه از سایرین، توقع برخوردهای خوب و دلپذیر دارد.

* پیوسته از مردم انتظار توجه و پشتیبانی دارد.

* خیلی حسود است.

با این توصیفات به نظر می رسد که اهل چنین خانواده ای بودن می تواند بسیار سخت و دردآور باشد زیرا نیازهای شما نادیده گرفته می شود و شما به علت آنكه كسی هستید كه فرد خودشیفته به شما نیاز دارد تا بتواند خودش را بهتر از شما نشان دهد مورد ازار و اذیت و فشار روحی قرار می گیرید.

** یادتان باشد كه عضو خودشیفته خانواده شما به دلیل یك بیماری روانی چیزها را آن طور كه می خواهد می بیند و الزاما نظرات و عقایدش منطبق بر واقعیت نیست.

** اگر خانواده شما میل دارند شما را تحقیر كنند كارهای مهم و فضایلی كه دارید و نیز دوستان و اقوامی كه حمایت كننده شما هستند را به خاطر بیاورید. افراد خودشیفته برای ساختن خود نیازمند پایمال کردن دیگران هستند این كار آنها را بالاتر از آنچه كه حتی در ذهن خود دارند برایشان جلوه می دهد.

** برای خوشنودی چنین افرادی در اخلاقیات و استانداردهای خود با آنها به سازش و مصالحه نرسید. افراد  خودشیفته تنها زمانی به طور واقعی خوشحال می شوند كه هر كسی طبق میل و نظر آنها كار كند و نظرات آنها را بپذیرد. آنها شما را بازیچه قرار می دهند و شما را دستكاری می كنند تا وادارتان كنند طبق میل آنها رفتار كنید و اگر شما كمی تسلیم شوید آنها این را نوعی اثبات و تایید قدرت خود می دانند و تلاش شان را برای كنترل بیشتر شما افزایش می دهند.

** از دوستان و اقوامی كه حامی شما هستند یك خانواده ثانویه برای خودتان درست كنید. شما در زندگی خود نیازمند افرادی هستید كه از شما قدردانی كنند،  شما را حمایت نمایند و كسانی كه به شما بازخورد درستی از آنچه كه انجام می دهید ارائه دهند. داشتن یك سیستم حمایت كننده به شما در خنثی كردن رفتارهای منفی و اظهار نظرهای نادرست خانواده خودشیفته تان كمك می كند.

** برنامه ریزی داشته باشید و به دقت آن را اجرا كنید. افراد خودشیفته همواره  سعی می كنند كه برنامه تان را طبق خواست خودشان و یا طبق میل كسی كه مورد پسند آنهاست تغییر دهند.

اگر برای یك چیزی برنامه‌ریزی كرده‌اید و او در آخرین لحظات می گوید زمان برنامه یا تاریخ آن تغییر كرده است شما الزامی به توجه كردن (پیگیری كردن) ندارید. اگر به آنها اجازه دهید كه به این طریق اوقات و فرصت های شما را كنترل كنند آنها به سوء استفاده از شما ادامه خواهند داد.

** فاصله تان را حفظ كنید. این كار خیلی سختی است. بیشتر مردم آرزو دارند خانواده‌ای داشته باشند كه اوقات شان را با آنها سر كنند و از بودن با هم لذت ببرند و این اشتیاق و آرزو شما را مجبور می كند كه همان كارهای مدنظر خانواده را انجام دهید. اما به هر حال اگر شخص خودشیفته خانواده شما، باعث می شود كه مرتبا احساس استرس كنید و یا رفتارش باعث مختل شدن زندگی شما می شود لازم است كه تماس تان را محدود كنید. حتی گاهی اوقات تنها راه خنثی كردن اثرات مهلك چنین فردی قطع كردن كامل هرگونه پیوند و ارتباط با اوست.

مریم عطاریان

بخش خانواده ایرانی تبیان