تبیان، دستیار زندگی
در بخش قبل، داستان تا به آنجا پیش رفت که فریدون به همراه دو برادر و سپاهیانش به نزدیکی اروند رود رسید و پس از اینکه نگهبان اروند رود به آنها کشتی برای عبورنداد خود به آب زد و به کاخ ضحاک رسید.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

همه در هوای فریدون بُدند

(ضحاک/بخش چهارم)


در بخش قبل، داستان تا به آنجا پیش رفت که فریدون به همراه دو برادر و سپاهیانش به نزدیکی اروند رود رسید و پس از اینکه نگهبان اروند رود به آنها کشتی برای عبورنداد خود به آب زد و به کاخ ضحاک رسید.

همه در هوای فریدون بُدند

طلسمی که ضحاک سازیده بود                  سرش به آسمان برفرازیده بود

فریدون ز بالا فرود آورید                       که آن جز به نام جهاندار دید

و آن جادوان کاندر ایوان بدند                  همه نامور نرَه دیوان بدند

سرانشان به گرز گران کرد پست             نشست از بر گاه جادو پرست

فریدون به شهر وارد می شود، به قصر ضحاک می رود به وسیله فرَه ایزدی خود طلسم ضحاک را از بین می برد.خواهران جمشید یعنی شهناز و ارنواز به نزد فریدون می آیند و می گویند تو از نسل چه کسی هستی که اینگونه و مثل شیر به جنگ اهریمن آمده ای؟  تمام دنیا برای ما تاریک و سیاه است چرا که ضحاک با طلسم و جادو ما را با خود همراه کرده و ما نمی دانیم که چه کنیم؟

چنین داد پاسخ فریدون که تخت                           نماند به کس جاودانه نه بخت

منم پور آن نیکبخت آبتین                                  که بگرفت ضحاک ز ایران زمین

بکشتش به زاری و من کینه جوی                        نهادم سوی تخت ضحاک روی

کمر بسته ام لاجرم جنگجوی                              از ایران به کین اندر آورده روی

سرش را بدین گرزه گاو چهر                              بکوبم نه بخشایش آرم نه مهر

فریدون به آنها پاسخ می دهد که این تخت و پادشاهی برای هیچ کس همیشگی نیست و من فریدون پسر حق آبتین هستم که ناجوانمردانه به دست ضحاک کشته شد و من حالا برای انتقام پدر و ان گاو برمایه که با شیرش مرا پرورش داده بود آمدم و به محض دیدن ضحاک نه او را می بخشم و نه ذره ای از مجازاتش کم کنم. او را هلاک کرده و دوباره شادی و آرامش و خوشحالی و را به این سرزمین باز می گردانم. سپس از آنها پرسید که ضحاک اکنون کجاست؟ و آنها پاسخ دادند که به هندوستان رفته تا جادوی تازه ای به کار ببندد، چرا که قبل از این پیشگویی به او گفته بود که کسی می آید و این تاج و تخت را از تو گرفته و تو را از بین می برد و به همین دلیل زندگی برایش مثل زهر شده و آرام و قرار ندارد.

چوکشور ز ضحاک بودی تهی                             یکی مایه ور بد بسان رهی

که او داشتی گنج و تخت و سرای                         شگفتی به دل سوزگی کدخدای

ورا کندرو خواندندی بنام                                   به کندی زدی پیش بیداد گام

به کاخ اندر آمد دوان کند رو                              در ایوان یکی تاجور دید نو

نشسته به آرام در پیشگاه                                   چو سرو بلند از برش گرد ماه

همه شهر یکسر پر از لشکرش                          کمربستگان صف زده بر درش

به هنگامی که فریدون قصد داشت که ضحاک را از بین ببرد، سروشی از آسمان فرود آمد و گفت فعلا زمان مرگ این ستمگر فرا نرسیده است، او را مزن و اسیرش ساز. فریدون دو دست ضحاک را محکم بست و به راهنمایی سروش او را به البرز کوه برد و در دماوند کوه به بند کشید و جهانی را از ستم او نجات داد.

ضحاک وکیلی وفادار و امین به نام "کندرو" داشت؛ هنگامی که او به ایوان و کاخ ضحاک رسید و همه چیز را تحت کنترل و سلطه فریدون دید با اینکه با تمام وجود خشمگین شده بود اما خویشتن داری کرد و فریدون را حمد و آفرین گفت. سپس به سرعت سوار بر اسب شد و به سمت ضحاک تاخت و به او خبر داد که جوانی با همراهان بسیار به بارگاه تو آمده است.

نشست از بر باره راه جوی                                سوی شاه ضحاک بنهاد روی

بیامد چو پیش سپهبد رسید                                 سراسر بگفت آنچه دید و شنید

بدو گفت کای شاه گردنکشان                             به برگشتن کارت آمد نشان

سه مرد سرافراز با لشکری                              فراز آمدند از دگر کشوری

ازان سه یکی کهتر اندر میان                            به بالای سرو و به چهر کیان

به سالست کهتر فزونیش بیش                           از آن مهتران او نهد پای پیش

بیامد به تخت کئی بر نشست                           همه بند و نیرنگ تو کرد پست

ضحاک به او پاسخ می دهد ممکن است مهمان باشد، مهمان را باید گرامی داشت. کندرو می گوید: همه کاخ های تو را در اختیار گرفته است. ضحاک پاسخ می دهد: مهمان گستاخ و خودمانی محبوبتر است. کندرو می گوید: تمام حرفهایت درست، اما چگونه مهمانی است که به شبستان تو وارد شده و با همسران تو نشست و برخاست می کند؟

ضحاک از این سخن خشمناک می شود و شتابان به سوی پایتخت حرکت می کند. شباهنگام به آنجا می رسد و با جادو به شهر وارد می شود، اما همینکه پای به درون کاخ نهاد فریدون آمد با گرز گران بر سرش کوفت و خواست که او را بکشد.

بیامد دمان با سپاهی گران                              همه نره دیوان جنگ آوران

ز بی‌راه مر کاخ را بام و در                         گرفت و به کین اندر آورد سر

سپاه فریدون چو آگه شدند                           همه سوی آن راه بی‌ره شدند

ز اسپان جنگی فرو ریختند                        در آن جای تنگی برآویختند

همه بام و در مردم شهر بود                       کسی کش ز جنگ آوری بهر بود

همه در هوای فریدون بدند                        که از درد ضحاک پرخون بدند

بیامد سروش خجسته دمان                        مزن گفت کاو را نیامد زمان

همیدون شکسته ببندش چو سنگ               ببر تا دو کوه آیدت پیش تنگ

به کوه اندرون به بود بند او                     نیاید برش خویش و پیوند او

به هنگامی که فریدون قصد داشت که ضحاک را از بین ببرد، سروشی از آسمان فرود آمد و گفت فعلا زمان مرگ این ستمگر فرا نرسیده است، او را مزن و اسیرش ساز. فریدون دو دست ضحاک را محکم بست و به راهنمایی سروش او را به البرز کوه برد و در دماوند کوه به بند کشید و جهانی را از ستم او نجات داد.

پس از آن مردمان در اطراف فریدون جمع شدند و او را به شاهی به رسمیت شناختند و بر او آفرین کردند  و به این شکل ضحاک پس از هزاران سال ستمگری بالاخره از تخت پایین کشیده شد و سرنوشتی نامبارک پیدا کرد.

منابع:

شاهنامه فردوسی، حکیم ابولاقاسم فردوسی، بر پایه چاپ مسکو

حماسه سرایی در ایران، ذبیح الله صفا

آسیه بیاتانی

بخش ادبیات تبیان