ردپای اعتیاد در چاردیواری خانه
اگر روزی کار به جایی برسد که نوجوان شما به طرف مواد مخدر تمایل پیدا کند، مطمئن باشید سر سوزنی پیشگیری، بسیار با ارزش‌تر از خروارها مداواست.
برآوردن نیازهای روزمره نوجوانان و زندگی کردن کنار پدر و مادر، به تنهایی سلامت اجتماعی و فردی آن‌ها را تأمین نمی‌کند، بلکه علاوه بر آن، باید با تیزبینی و هوشیاری، راهکارهای زیر را دنبال کنید تا از داشتن خانواده و فرزندانی به دور از اعتیاد، لذت ببرید.
1ـ در شرایط حساس، کنار او باشید
میان نوجوانان، چشم و هم‌چشمی و به اصطلاح روکم‌کنی، بسیار رایج است و صد البته تاب آوردن و تن ندادن به این‌گونه رفتارها که گاهی پر خطر است، برای آن‌ها بسیار دشوار خواهد بود. والدین باید چنین موقعیت‌هایی را برای فرزندان خود پیش‌بینی کنند و از کودکی، طوری آن‌ها را تربیت کنند تا در مواجهه با پیشنهاد مصرف مواد مخدر، از گفتن «نه»، هراسی نداشته باشند. اگر روزی برای شما چنین موقعیتی را تعریف کردند، آن‌ها را در حد یک قهرمان تشویق کنید و خود باوریشان را بالا ببرید.
2ـ دوستان فرزند نوجوانتان را بشناسید
از نوجوان خود بخواهید دوستانش را به شما معرفی کند. آن‌ها را به خانه خود دعوت کنید و روی رفتار آن‌ها دقیق شوید. توجه کنید چه ویژگی‌ها و اشتراکاتی آن‌ها را به هم نزدیک کرده است. خیلی مهم است که با خانواده دوستان فرزندتان، از نزدیک آشنا شوید و رابطه خود را با آن‌ها تا حدی صمیمی کنید که بتوانید آن‌ها را به اسم کوچک صدا کنید. به این ترتیب، اگر روزی رفتار فرزند شما اسرارآمیز شد، می‌توانید از دوستان او بپرسید یا با والدینشان مطرح کنید. در چنین شرایطی اگر احتمال مصرف مواد مخدر بین آن‌ها وجود داشته باشد، زودتر قضیه برملا خواهد شد.
3ـ با نوجوان خود در تماس باشید
چنانچه به علت شاغل بودن یا هر دلیل دیگری، پس از تعطیل شدن مدرسه نمی‌توانید در خانه باشید، به فرزند نوجوانتان زنگ بزنید و از ساعت بازگشت او به منزل مطلع شوید و برایش یادداشت بگذارید و کارهای لازم را به او گوشزد کنید. به نوجوانتان نشان دهید كه مراقب او هستید. می‌توانید از یکی از دوستان یا اقوام نزدیک خود که به او دسترسی دارد، بخواهید در ساعاتی که شما در منزل نیستید، نظارت بر فرزند شما را به عهده بگیرد. تنهایی ساعات پس از مدرسه، بسیار مهم است. طوری برنامه‌ریزی کنید تا از احوال او بی خبر نباشید. متأسفانه در برخی موارد، نوجوانان در ساعات تنهایی‌شان در بعد از ظهر، به کارهای خلاف و مصرف مواد مخدر روی می‌آورند. به این ترتیب، نوجوانانی که می‌دانند توسط والدین خود کنترل می‌شوند، بیشتر مراقب رفتار خود هستند.
4 ـ با نوجوانانتان درباره مواد مخدر، صحبت کنید
اطلاعات خود را در خصوص مواد مخدر بالا ببرید. هر از گاهی در مورد این موضوع باب صحبت را باز کنید و از عواقب جسمی، روحی و اجتماعی آن با فرزند خود گفت‌وگو کنید. فرزند نوجوان خود را وارد بحث کنید و به او مجال دهید نظرات خود را بیان کند، ولی هرگز سخنرانی نکنید. بعضی والدین از صحبت کردن در این مورد واهمه دارند، ولی بچه‌ها وقتی وارد مدرسه می‌شوند، کم و بیش چیزهایی در مورد اعتیاد می‌فهمند و در سنین بالاتر، افراد معتاد را می‌بینند و رفتار آنان را زیر نظر می‌گیرند. اگر در خانواده، درباره اعتیاد به راحتی صحبت شود، در صورت بروز مشکل، نوجوان می‌داند كه می‌تواند راحت به والدین خود تکیه کند.
5 ـ نوجوانتان را در کلاس‌های غیردرسی، ثبت‌نام کنید
بعضی مدارس پس از ساعات آموزشی، کلاس‌های ورزشی، هنری و تفریحی برگزار می‌کنند. از این برنامه‌ها یا برنامه‌های ورزشی باشگاه‌ها استفاده کنید. در این برنامه‌ها، نوجوانان گرد هم می‌آیند و انجام کارهای گروهی به آن‌ها کمک می‌کند از رخوت و کسالت و افکار منفی دور شوند. با افراد سالم و پر نشاط آشنا می‌شوند و انگیزه‌شان برای داشتن زندگی سالم، افزایش می‌یابد.
6 ـ وقتی قصد بیرون رفتن دارد، از او سوال کنید
هنگام ترک خانه، از او سوال کنید کجا می‌رود؟ با چه کسی می‌رود؟ چه کار می‌خواهد بکند و چه موقع برمی‌گردد؟ آیا بیرون رفتن او ضروری است؟ به والدین دوستی که می‌خواهد با او بیرون برود زنگ بزنید. او باید بداند تحت کنترل شماست. به او بگویید دوستش دارید و سلامت او برای شما بسیار مهم است. به فرزندتان نشان دهید كه مراقبت کردن از او، به معنی انتقاد یا عدم اعتماد نسبت به او نیست. نوجوانانی که می‌دانند توسط بزرگ‌ترها کنترل می‌شوند، کمتر به سمت مواد مخدر می‌روند.
7 ـ الگوی فرزندتان باشید
اگر خود شما مواد مخدر مصرف می‌کنید، هرگز گمان نکنید فرزندتان متوجه کارهای شما نیست. نوجوانان همه چیز را به خوبی می‌فهمند و اگر در شرایط بدی گرفتار شوند، رفتار شما را توجیه اشتباهات رفتاری خواهند دانست. در صورتی که اعتیاد دارید از او مخفی نکنید، بلکه با پذیرفتن مسئولیت خطای خود، سریعاً به ترک آن اقدام کنید. در مورد ضررهایی که مصرف مواد به شما وارد کرده، با نوجوان خود صحبت کنید و از او و خانواده بخواهید برای ترک کردن، به شما کمک کنند.
8 ـ اتحاد خانواده علیه اعتیاد را بالا ببرید
انزجار از مواد مخدر را در خانواده خود به صورت یک آرمان درآورید؛ البته به این معنا نیست که مدام مانع خطاهای نوجوانتان باشید. بلکه نشان دهید خانواده شما برای لذت بردن از زندگی و مواجهه با مشکلات و چالش‌ها، راه‌هایی بهتر از پناه بردن به مصرف مواد مخدر را انتخاب می‌کند.
9ـ روابط عمیق خانوادگی برقرار کنید
برنامه‌ریزی کنید كه به صورت دسته جمعی و خانوادگی تفریحاتی داشته باشید و برای این کار، نظر تمام اعضای خانواده و به خصوص نوجوان خود را جویا شوید. لااقل هفته‌ای چند بار دور هم غذا بخورید. منظور این است که اوقات بیشتری را کنار خانواده خود سپری کنید. در چنین موقعیت‌هایی، شما فرصت می‌کنید فرزندان خود را بهتر بشناسید و بفهمید به چه چیزهایی علاقه‌مند هستند و نیز از چه چیزهایی خوششان نمی‌آید. استعدادهای او را کشف می‌کنید و به افکار او پی می‌برید. می‌فهمید برای آینده خود چه برنامه‌ای دارد و می‌توانید درباره آن با او صحبت کنید و... ضمناً لازم نیست در همه فعالیت‌های نوجوانان خانواده یا فامیل شرکت کنید. مشارکت گاه و بیگاه شما کفایت می‌کند. مطالعات نشان داده بچه‌هایی که از غذا خوردن و بودن در کنار والدین خود لذت می‌برند، به طور طبیعی تمایل کمتری به سمت مواد مخدر و کارهای خلاف دارند.
10ـ عادات رفتاری ناشایست خود را تغییر دهید
رفتارهای نادرست که در شما از دوران نوجوانی و جوانی باقی‌مانده، به طور مستقیم روی فرزندانتان تأثیر می‌گذارد. مثلاً اگر هنوز سیگار می‌کشید یا هنگام عصبانیت با دیگران درگیری فیزیکی پیدا می‌کنید و... این نوع رفتارها را تعدیل یا حذف کنید. چرا که انجام این‌گونه رفتارها جلوی نوجوانان خانواده، در واقع مجوزی است برای عبور آن‌ها از سد درستکاری و وارد شدن به حیطه‌های خلاف.
جام جم
