از شکار جنگی ...

درباره ی رابرت ردفورد

رابرت ردفورد بازیگری را در سال 1958 با ایفای نقش های کوچک در نمایش ها و سریال های تلویزیونی و روی صحنه برادوی شروع کرد.

اولین کار او در سینما فیلمی بود به نام شکار جنگی (1962) که در آن نقشی فرعی داشت. سیدنی پولاک نیز کار سینمایی خود را به عنوان بازیگر با همین فیلم آغاز کرد. او در سال های بعد به کارگردانی روی آورد و در شکوفایی استعدادهای دوست خود، رابرت ردفورد نقش مهمی ایفا کرد.

پولاک با اعتماد به توانایی های رابرت ردفورد نقش اول فیلم های خود را به او واگذار کرد و انتقال او را از صحنه تئاتر به پرده سینما تسهیل کرد. ردفورد در برخی از فیلم های او مانند "این ملک محکوم است" (1966)، جرمیا جانسون (1972)، "آنطور که بودیم" (در ایران به نام "روزهای خوش زندگی" محصول 1973)، "سه روز کندور" (1975) تا سوار کار برقی (1979) و خارج از آفریقا (1985) بهترین کارهای خود را ارائه داده و تیپ سینمایی خود را تکامل بخشیده است.

سال 1966 نقطه عطفی مهم در کارنامه سینمایی رابرت ردفورد بود. او با ایفای سه نقش کاملا متفاوت، جایگاه خود را در هالیوود تثبیت کرد. در فیلم "این ملک محکوم است" در کنار ناتالی وود ایفای نقش کرد و در دو فیلم تعقیب (به کارگردانی آرتور پن) و پابرهنه در پارک (ساخته جین ساکس) با جین فوندا. هر سه فیلم آثاری متفاوت و نو بودند که بر دید هنری و شیوه بازیگری ردفورد تأثیری تعیین کننده باقی گذاشتند.

عمدتا با همین سه فیلم بود که تیپ رابرت ردفورد ،به عنوان "جوانک موطلایی" هالیوود تثبیت شد، و با افت و خیزهایی در سینما ادامه پیدا کرد. ردفورد در این تیپ شخصیتی سرزنده و در عین حال ساده ‌دل را ارائه می دهد که در دنیای پیچیده ای که او را فرا گرفته، سرگردان مانده و در بزرگی همچنان بازیگوشانه به شیطنت‌ها و خطاهای کودکی ادامه می دهد.

فیلم مهمی که باز هم به معرفی رابرت ردفورد به عنوان بازیگری کارکشته کمک کرد، وسترنی درخشان بود به نام بوچ کاسیدی و ساندنس کید (در ایران به نام "مردان حادثه جو"، محصول سال 1969) به کارگردانی جورج روی هیل.

فیلم، ستایشی نوستالژیک از دو ششلول بند غرب وحشی است. رابرت ردفورد در این فیلم در کنار بازیگری کارکشته مانند پل نیومن بازی گرم و دلنشینی ارائه داد. روی هیل در سال 1973 با کارگردانی کمدی زیبای "نیش" توانست موفقیت فیلم قبلی را تکرار کند.

رابرت ردفورد در سالهای دهه 1970 نقش هایی ایفا کرد که از شیوه دید و نگاه سینمایی ویژه ای خبر می داد و به خوبی آشکار می کرد که او در انتخاب نقش ها به اصول و معیارهای خاصی پای بند است. برای نمونه فیلم های سینمایی کاندیدا (در هجو نظام انتخاباتی ایالات متحده، محصول 1972) و همه مردان رئیس جمهور (محصول 1975 درباره رسوایی واترگیت) به شدت به نظام سیاسی حاکم آمریکا حمله می کنند.

رابرت ردفورد از سال 1980 به کارگردانی روی آورد و از آن زمان هفت فیلم سینمایی کارگردانی کرده است که برخی از آنها مانند مردم معمولی (1980) و نجواگر اسب ها (1998) آثاری ماندگار بوده اند. او برای کارگردانی فیلم "مردم معمولی"، یک درام خانوادگی انتقادی، جایزه اسکار را به دست آورد. البته باید به یاد داشت که او به عنوان بازیگر هنوز این جایزه را به دست نیاورده است.

اما کار بسیار مهم و ارزشمند رابرت ردفورد، پایه گذاری فستیوال سینمایی ساندنس بود که بی تردید اقدام فرهنگی بزرگی بود.

رابرت ردفورد در مصاحبه های خود بارها تأکید کرده و در کارهای خود نشان داده است که سینما را قبل از هر چیز رسانه ای فرهنگی می شناسد و نه تنها ابزاری سرگرم ‌کننده.

او به ابتکار خود در سال 1981 در ایالت یوتا به تأسیس انستیتوی سینمایی ساندنس دست زد و در سال های بعد آن را با فستیوال فیلم، مجموعه سینمایی ساندنس و کانال تلویزیونی ساندنس تکمیل کرد. او هدف خود را کمک به شکوفایی "سینمای مستقل" اعلام کرد.

به نظر رابرت ردفورد، هالیوود نماینده "جریان اصلی" سینمای آمریکاست، اما این جریان نه نماینده تمام فیلم هاست و نه نماینده بهترین فیلم ها. فیلم هایی که به هر دلیل با این "جریان اصلی" همخوان نباشند، هیچ شانسی برای پخش و نمایش به دست نمی آورند. این فیلم ها محکوم به شکست هستند و لاجرم به بوته فراموشی فرو می روند. در چهارگوشه جهان فیلم هایی تولید می شوند در سبک ها و قالب های "غیرتجارتی"، مانند فیلم های مستند، فیلم های تجربی و زیرزمینی، سینمای اقلیت ها و غیره که در چارچوب "جریان اصلی" نمی گنجند.

ردفورد هدف خود را حمایت از این "سینمای مستقل" اعلام کرد و مهم تر آنکه آن را وظیفه مدنی خود به عنوان یک شهروند لیبرال دانست، زیرا به نظر او سلطه مطلق "جریان اصلی"، اصل آزادی بیان و تنوع آفریده های هنری را به خطر می اندازد.

در ایالات متحده به ویژه از زمان حملات یازدهم سپتامبر، زیر پوشش "جنگ با تروریسم" به حوزه خصوصی و آزادی بیان "تعرضات گسترده ای" صورت می گیرد. رابرت ردفورد نگرانی خود را از فشارهای روزافزون که در سینما نیز انعکاس دارد، پنهان نمی کند. او در گفتگویی با بی بی سی می گوید: "صداهای بسیاری را خاموش می کنند یا به نظرات و دیدگاه های مخالف انگ غیرملی می زنند. به نظر من این جریانی ناسالم و بی نهایت خطرناک است."

با تکیه به نام و اعتبار رابرت ردفورد، فستیوال سینمایی ساندنس که کار خود را با معرفی چند فیلم انگشت شمار شروع کرده بود، امروزه سالانه به معرفی و توزیع صدها فیلم بلند و کوتاه کمک می کند و از این راه به تنوع صداها و سبک ها یاری می رساند .

فیلم‌شناسی

به عنوان بازیگر

این ملک متروک شده - (1966)

تعقیب - (1966)

پابرهنه در پارک - (1967)

بوچ کسیدی و ساندنس کید - (1969)

نیش - (1973)

گتسبی بزرگ - (1974)

سه روز کندور - (1975)

همه مردان رئیس جمهور - (1976)

پلی در دوردست - (1977)

بروبیکر - (1980)

از درون آفریقا - (1985)

هاوانا - (1990)

رودخانه‌ای از میانش می‌گذرد - (1992)

پیشنهاد بیشرمانه - (1993)

نجوای اسب - (1998)

جاسوس بازی - (2001)

آخرین قلعه - (2001)

یک زندگی ناتمام - (2005)

کفشهای کتانی ....

مردم معمولی - (1980)

افسانه بگر ونس - (2000)

جوایز

برنده جایزه اسکار بهترین کارگردانی سال 1980 برای فیلم مردم معمولی

برنده جایزه بفتا بهترین بازیگر نقش اول مرد سال 1970

منابع : سایت IMDB  ، خبرگزاری ویستا ، روزنامه همشهری

مطالب مرتبط:

نگاهی به زندگی و آثار آرتور پن

مورگان فریمن، ستاره سیاه

ضدجنگ ردفورد در جشنواره فیلم رم