آثار خشم خدا چیست؟!
در سراسر هستی چیزی سخت تر از خشم خداوند نیست، زمانی که یگانه ی عالم هستی نظر مهر و محبتش را از انسان بر دارد می توان گفت سخترین لحظات زندگی انسان است .
حکایت
فردی هوشیار از حضرت عیسی علیه السلام پرسید: در سراسر هستی از همه مشکلتر چیست؟ حضرت عیسی علیه السلام فرمود از همه مشکلتر خشم خداوند است خشم خدا چنان مشکل است که دوزخ از آن به لرزه در می آید. سوال کننده پرسید چه چیزی انسان را از این خشم در امان می دارد ؟ گفت ترک خشم خود گفتن، در زمان خشم.
گفت عیسى را یكى هشیار سر چیست در هستى ز جمله صعبتر
گفت اى جان صعبتر خشم خدا كه از او دوزخ همى لرزد چه ما
گفت زین خشم خدا چبود امان گفت كظم غیظ خویش اندر زمان
كظم غیظ است اى پسر خط امان خشم حق یاد آورد در كش عنان
خشم خدا چگونه است؟
هشام بن حكم گوید: مردى از امام صادق علیه السلام پرسید: آیا خداوند هم داراى خشنودى و خشم است؟ فرمود: آرى، ولى نه آن گونه كه آفریدگان خشمگین و یا خوشحال مىگردند چون شادمانى و بر آشفتگى یك حالتى است درونى كه بر اعمال و رفتار شخص اثر مىگذارد. بشر آفریدهاى تو خالى و تشكیل شده از عناصرى است كه یك دیگر را نفى مىكنند، یا از ذات و صفت تركیب گردیده، پیش آمدها و حوادث روى او اثر مىگذارند، وقتى خوشنودى و خشم كه از كیفیتهاى نفسانى است به او راه پیدا مىكنند او را از حالتى به حالت دیگر مىبرند. ولى در پروردگار هیچ چیز اثر نمىگذارد چون یكتا و یگانه واقعى است كه در وجود منقسم نمىشود و مادّه و صورت ندارد (و ماهیّت او عین وجود اوست) بنا بر این خوشنودى خدا عبارت است از اراده ثواب، و خشمش همان اراده مجازات مىباشد بدون اینكه حالتى به او دست دهد كه او را به هیجان آورد تا از حالى به حال دیگر برگردد، زیرا كه این تغییر از ویژگیهاى آفریدگان است كه ناتوان و نیازمندند و او (خداوند) نیرومند مقتدرى است كه هیچ گونه احتیاجى به آنچه آفریده است ندارد، و تمامى مخلوقاتش محتاج اویند، محققا آفرینش و اختراع اشیاء به دلیل داشتن نیازى نبوده كه به وسیله آنها برطرف گردد، و علّتى نیز نداشته است.(معانی الأخبار/ترجمه محمدى ج1/43) امام علی علیه السلام فرمودند: هراس از خشم خدا روش پرهیزکاران است. (سخن مولای متقیان(کلمات قصار - ترجمه غرر الحکم))
آثار خشم خدا
خشم خداوند آثاری دارد از آن جمله اصبغ بن نباته از على(علیه السلام) نقل كرده است كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر گاه خداوند بر مردم شهرى خشم گیرد و نخواهد عذاب بر آنها نازل كند، نرخهایشان بالا مىرود، و عمرهایشان كوتاه مىشود، و بازرگانانشان سود نمىكنند، و میوههایشان شاداب نمىشود، و آب نهرهایشان فراوان نمىگردد، و باران از آنها بازداشته مىشود، و اشرار بر آنها چیره مىشوند.(ثواب الأعمال/ ترجمه انصارى/503)
خشم خود را فرو بر
خشم کلید هر بدی است آن را از تحت کنترل خویش آور،امام صادق (علیه السلام) فرموده است: خشم كلید هر بدى و شرى است. همان حضرت فرموده است، حواریون از عیسى (علیه السلام) پرسیدند: سرچشمه خشم از كجاست؟ فرمود: از كبر و جبروت و كوچك شمردن مردم. (روضة الواعظین/ ترجمه مهدوى دامغانى/603) انسان با کنترل و فرو بردن خشم خود می تواند بهترین ها را نصیب خویش سازد از آن جمله، امام صادق علیه السّلام فرمود: هیچ جرعهئى بنده ننوشد كه نزد خداى عز و جل محبوبتر باشد از جرعه خشمى كه، هنگام گردشش در دل بنوشد، بوسیله صبر یا خویشتن دارى.(أصول الكافی / ترجمه مصطفوى/ج3/172)
ابو حمزه ثمالى روایت كرده است كه از امام محمد باقر علیه السّلام شنیدم كه مىفرمود: هر كسى كه از دستیازى به آبروى مردم خوددارى كند، خداوند عذاب روز قیامت را از او دور مىسازد؛ و كسى كه خشم خود را فرو نشاند، خداوند در روز قیامت او را خواهد بخشید. و سیف بن عمیره از قول مردى روایت كرده است كه از امام صادق علیه السّلام شنید كه مىفرمود: كسى كه خشم خود را فرو برد، خداوند عیبهاى او را مىپوشاند. (پاداش نیكیها و كیفر گناهان/ترجمه ثواب الأعمال/345)
آری فرو بردن خشم خط امان از خشم الهی است و کسی که خشم خویش نشاند از درندگان نیز در می گذرد و امیدی به رحمت حق نخواهد داشت مگر آنکه خشم خود را فرو نشاند.
چو اندر گه قهر و خشم شدید، كنى بردبارى چو سدّ سدید
تو از خشم یزدان شوى بركنار به روزى كه سوزند مردم به نار
مریم پناهنده بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
1. داستانهای مثنوی چون حکایت میکند،دانشگر، احمد
2. پاداش نیكیها و كیفر گناهان/ترجمه ثواب الأعمال
3. أصول الكافی / ترجمه مصطفوى/ج3
4. روضة الواعظین / ترجمه مهدوى دامغانى
5. ثواب الأعمال/ ترجمه انصارى
6. معانی الاخبار/ ترجمه محمدی
مطالب مرتبط:
