کتابی مفید برای دنیا و آخرت کارمندان
کتاب اخلاق اداری نوشته آیت‌الله حسین مظاهری و به کوشش محمدجواد خالقی از سوی موسسه بوستان کتاب به چاپ هشتم رسید. اثر حاضر، وظایف کارمندان را در برخورد با ارباب رجوع تعیین و چگونگی پاسداشت کرامت آنان را گوشزد می‌کند.
فطرت آدمی کمال‌خواه و خداجوست، از همین‌رو انسان می‌کوشد تا خود را به سوی تکامل ببرد و استعدادهایش را به رشد برساند. در این فرآیند، مجموعه عوامل تشویق کننده و نیز بازدارنده در وجود او در حال فعالیت‌اند و هر یک او را به سویی می‌برند. هرگاه که عوامل بازدارنده بر انسان غلبه کنند، فلسفه وجودی‌اش از یاد می‌رود. در این غفلت خانمان‌سوز، همه استعداد‌ها به هدر می‌رود و سطح توقع انسان تا حد حیوانیت تنزل می‌کند. در چنین شرایطی انسانی که باید رو به خدا می‌داشت و به او نظر می‌کرد و هدفی جز رضایت و رضوان حضرت حق نداشت، اکنون تنهابه خور و خواب و شهوت می‌اندیشد و از آسمان و آن سوی طبیعت بریده است.
در این‌جا است که نقش بزرگ انبیای الهی و امامان معصوم(علیهم السلام) مشخص می‌شود؛ آنان با تذکرهای به موقع و انذارها و بشارت‌های خود، رابطه انسان را با خدا، مردم، پدر و مادر، معلم و استاد، همسایه و دوست، فامیل و حتی ارتباط او را با همه هستی مشخص می‌کنند و هدف‌های عالی را به یاد می‌آورند.
این تذکرها و اندرزها و تبشیرها همان است که آن را «اخلاق» می‌نامیم. همه پیامبران برای این مبعوث شدند تا رفتارها و کردارهای مردم را تصحیح کنند و آنان را به اخلاق نیکو برانگیزانند و پیامبر ما(صلی الله علیه) آخرین آنها بود که برای تکامل چنین اخلاقی مبعوث شد، چنان که خود ایشان می‌فرماید: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق؛ من برانگیخته شدم تا مکارم اخلاق را تکامل بخشم.»
ادامه رسالت پیامبران و امامان معصوم(علیهم السلام) را عالمان دینی برعهده دارند تا اخلاق را به‌طور همه‌جانبه در خانه، مدرسه، کارخانه و اداره تعلیم دهند و همگان را به وظایف خویش آشنا سازند. این مهم در روزگار ما خود را به صورت نیازی مبرم و ضروری نشان داده می‌دهد و در اداره‌ها و سازمان‌های گوناگون کارآیی دارد. از همین‌رو، سلسله مباحث اخلاقی برای کارکنان ادارات برگزار شد.
محمدجواد خالقی در بخش از مقدمه این اثر می‌نویسد:
«کتاب حاضر، متشکل از مجموعه بحث‌های اخلاقی است که فقیه متتبع و معلم اخلاق، حضرت آیة‌الله مظاهری در جمع کارکنان اداره‌ها مطرح کرده‌اند که پس از پیاده شدن از نوار، استخراج منابع، مستندسازی و ویرایش به صورتی که اکنون ملاحظه می‌کنید درآمده است. انتشار این اثر به مناسبت هفته دولت است از این‌رو آن را به شهدای گرانقدر دولت به ویژه دو شهید والامقام رجائی و باهنر تقدیم می‌کنیم.
یادآور می‌شویم که این‌گونه بحث‌های اخلاقی را با حضور اساتید ارجمند، آیات عظام: جوادی آملی، احمدی میانجی(ره)، شاه‌آبادی، مومن، استادی، اشتهاردی، و تهرانی پیگیری و برگزار کرده‌ایم و به زودی در مجموعه دیگری به چاپ خواهد رسید.»
درباره ارزش کار اداریان باید گفت که اقتصاد هر مملکتی متوقف بر کار است؛ کار تولیدی، کار توزیعی و کار خدماتی. از نظر اسلام، قرآن و روایات اهل‌بیت(علیهم السلام) کارهای خدماتی -نظیر اداره‌ها- اهمیت بیشتری دارند؛ یعنی اسلام که مردم را بر کار تولیدی و کار توزیعی مثل تجارت سفارش کرده، به کار خدماتی بیشتر اهمیت داده و تاکید کرده است؛ تا جایی که می‌توان گفت: عبادتی بالاتر از خدمت به جامعه نیست.
كار اداریان خدمت به مردم و سامان دهى كار آنان است. این قشر عظیم و محترم همیشه در فكر آنند كه گره‌اى از كار فرو بسته خلق خدا بگشایند. اما نكته این جاست كه اگر بخواهند این كارها پربركت و جاویدان شود و در دنیا و آخرت به كارشان بیاید باید با اخلاص هم آغوش گردد. از همین روست كه در این کتاب اندكى درباره این موضوع بحث مى شود.
براساس مطالب کتاب، ثواب کار خدماتی، از نماز شب، روزه مستحبی، حج و حتی از جهاد بالاتر است. در روایتی آمده است: «قضاء حاجةالمومن یعدل سبعین حجة مبرورة؛ برآوردن حاجت مردم، مساوی با هفتاد حج مقبول است.» در این باره اگر همین یک روایت بود، قبول آن مشکل بود و به نوعی توجیه می‌شد، اما آن چه آن را یقین‌آور می‌کند، این است که این روایت به طور پی در پی و متواتر، نقل شده است.
در سیره پیامبر(صلی الله علیه) آمده است که سعی و کوشش پیغمبر اکرم(صلی الله علیه) همیشه این بود که گره‌ای از کار مسلمانی باز کند یا اگر امیرالمومنین(علیه السلام) گره‌ای از کار یک مسلمانی می‌گشود، برایش از نماز شب خوشحال‌کننده‌تر بود. از تاریخ و سیره پیامبر و ائمه(علیهم السلام) به خوبی استفاده می‌شود که بی‌تفاوت بودن در کار مسلمانان، توهین کردن به آنان، به اندازه‌ای برای آن بزرگواران ناراحت کننده و غم‌انگیز بوده که حتی اگر فرزندشان از دنیا می‌رفت، آن اندازه ناراحت نمی‌شدند.
کتاب اخلاق اداری نوشته آیت‌الله حسین مظاهری و به کوشش محمدجواد خالقی از سوی موسسه بوستان کتاب به چاپ هشتم رسید. اثر حاضر، وظایف کارمندان را در برخورد با ارباب رجوع تعیین و چگونگی پاسداشت کرامت آنان را گوشزد می‌کند.
مهمترین عناوین کتاب
ارزش کار اداریان، خدمت خالصانه، نتایج اخلاص، پرهیز از منت‌گذاری، پرهیز از عجب، ویژگی‌های مدیران موفق، نتایج سعه صدر، مدیران و امتحان الهی، اهمیت خردورزی، احتیاط در مدیریت، اهمیت دادن به شخصیت انسان‌ها و برخوردها، نقش تهذیب در سامان‌دهی کارها، خدمت‌گزاری و آرامش، حسابرسی از منصب‌داران در قیامت و جبران کوتاهی و گناه(توبه)، از مهمترین عناوین کتاب حاضرند.
مریم پناهنده
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
1. اخلاق در اداره، آیت الله حسین مظاهری
2.پاتوق کتاب
3. سایت پرسمان دانشجویی
مطالب مرتبط:
