تبیان، دستیار زندگی
اگر صفحه ساعت موازی صفحه استوای زمین بوده و شاخص آن به سمت قطب شمال سماوی باشد خطوط ساعت خطوطی مستقیم با فاصله یکسان 15 درجه خواهند بود....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

اصول کار و طرز ساخت ساعت آفتابی استوایی

اهداف جلسه: آشنایی با طرز کار و نحوه درجه بندی ساعت آفتابی و ساخت این نوع ساعت

وسایل مورد نیاز: -------------------------

روند کار:

درجه بندی صفحه ساعت استوایی:

اگر صفحه ساعت موازی صفحه استوای زمین بوده و شاخص آن به سمت قطب شمال سماوی باشد خطوط ساعت خطوطی مستقیم با فاصله یکسان 15 درجه خواهند بود .مطابق شکل زیر:

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

توضیح این امر:
شاید بهترین جا برای درک علت این موضوع قطب شمال باشد.

ساعتی فرضی در قطب شمال در نظ می گیریم که شاخص آن در امتداد محور چرخش زمین بوده و صفحه آن موازی استوا باشد.

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

همان طور که در شکل می بینیم خورشید در هرساعت 15 در جه حول شاخص فرضی که در امتداد محور چرخش زمین است می چرخد و سایه آن نیز به اندازه 15 درجه در طول یک ساعت جابه جا می شود.

می توان با نگاه از بالا به این ساعت فرضی بهتر این موضوع را درک کرد:

ساعت آفتابی - جلسه پنجم
ساعت آفتابی - جلسه پنجم

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

حال اگر بخواهیم همین ساعت رادر محلی روی خط استوا به کاربریم:

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

اما برای عرض های جغرافیایی دیگر:

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

طرز ساخت ساعت آفتابی استوایی:

ساعت آفتابی استوایی

1.طول مقوا را به فواصل 1و10و14و1 سانتی متر تقسیم کنید (مانند شکل) ما این خطوط را C,B,A می نامیم. مرکز خط A را O و مرکز خط C را P نامیده خط OP رارسم می کنیم.

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

2.مرکز نقاله را روی نقطه O قرار داده خطی اطراف آن می کشیم. نقطه ی O را سوراخ کرده پشت صفحه هم مرکز نقاله را روی سوراخ گذاشته اطراف نقاله خط می کشیم سپس در هر دوسمت نیم دایره ها را به بازه های 6 بازه ی 15 درجه ای تقسیم کرده طبق شکل ساعت ها را روی آن یادداشت می کنیم.

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

3.حال کاغذ را در امتداد خطوط C,A,B تا می کنیم.

4.چوب باریک را از O رد می کنیم و انتهای آن را به قدری روی خط OP  حرکت می دهیم که زاویه بین آن وخط افق برابر عرض جغرافیایی منطقه شود (یا طول چوب بین O وانتهای آن باید برابر 10 cot(v)  شود که در آن V عرض جغرافیایی محل است) سپس انتهای چوب را ثابت می کنیم.

ساعت آفتابی - جلسه پنجم

این چوب در واقع کار عقربه را برای ما انجام می دهد. سایه ی عقربه در زمستان روی صفحه پایینی و در تابستان روی صفحه بالایی می افتد. صفحه این ساعت موازی صفحه استواست و اگر عقربه در جهت شمال جغرافیایی قرار بگیرد در واقع موازی محور زمین خواهد بود. از دید ناظر زمینی این طور به نظر می رسد که خورشید روزانه 360 درجه حول محور زمین می چرخد یعنی 15 درجه در هر ساعت (به این علت است که ما صفحه ساعت را به بازه های 15 درجه ای تقسیم کردیم)

ساعتی فرضی در قطب شمال در نظر می گیریم که شاخص آن در امتداد محور چرخش زمین بوده وصفحه آن موازی استو باشد.

تکلیف: ----------------------------

محل بازدید/ اردو/ خرید: ---------------------------------------------

منابع مطالعه:

سایت http://www.sundialsoc.org.uk/HDSW.htm

سایت http://www.sundials.co.uk/projects.htm

بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان

تهیه: ساناز صادق - تنظیم: یگانه داودی

مطالب مرتبط:

ساعت آفتابی - جلسه اول

ساعت آفتابی – جلسه دوم

ساعت آفتابی – جلسه سوم

ساعت آفتابی – جلسه چهارم

ساعت آفتابی – جلسه پنجم

ساعت آفتابی – جلسه ششم

ساعت آفتابی – جلسه هفتم

ساعت آفتابی – جلسه هشتم