سرفه عودکننده و مزمن در کودکان
ویروس Respiratory Syncytial Virus که مختصرا RSV نامیده می شود، عامل مهم برونشیولیت و پنومونی (ذات الریه) در ابتدای کودکی بخصوص کودکان زیر یک سال است.
شیوع بالای بیماری ویروسی RSV در ماه های اول بعد از تولد نوزاد، از خصوصیات این ویروس است که به صورت اپیدمی های سالانه ظاهر می شود و باعث سرفه مزمن و عودکننده در کودکان می شود.
در مناطق معتدل این اپیدمی در زمستان رخ می دهد و حدود 4 تا 5 ماه طول می کشد و حداکثر شیوع آن از دی تا اسفند ماه است.
به جز در نوزادان نارس، آنتی بادی های ضد RSV که از طریق جفت به نوزاد انتقال می یابد، مقداری خاصیت محافظتی تا سن یک و نیم ماهگی دارد.
تقریبا نیمی از شیرخواران حساس در هر اپیدمی دچار عفونت اولیه می شوند. بنابراین تا سن دو سالگی همه بچه ها به عفونت دچارشده اند. در کودکانی که به مهدکودک می روند، شیوع ابتلا به این عفونت بالاست.
اغلب شیرخواران مبتلا به این بیماری دچار علائم آبریزش بینی، گرفتگی بینی، گلودرد و گاهی عفونت گوش می شوند.
10 تا 40 درصد بیماران دچار مشکلات دستگاه تنفسی تحتانی مانند برونشیت، برونشیولیت و برونکوپنومونی می شوند.
عفونت مجدد با این ویروس می تواند در عرض چند هفته بعد از بهبودی قبلی ایجاد شود، ولی شدت آن معمولا کمتر است.
دوره نهفته این بیماری، حدود چهار روز است. انتقال بیماری توسط قطرات بزاق دهان (عطسه و سرفه) یا از طریق هوا (نفس کشیدن) یا از طریق دست وارد بینی یا چشم افراد حساس می شود.
در اغلب خانواده ها عفونت توسط کودک دبستانی به سایر افراد خانواده انتقال می یابد. بالغین هم که دچار عفونت مجدد می شوند، ویروس را به سایرین منتقل می کنند.
اولین علامت بیماری RSV شامل آبریزش بینی و گلودرد است. سرفه نیز همزمان یا چند روز بعد ظاهر می شود. عطسه و تب خفیف نیز از دیگر علائم است. بزودی پس از شروع سرفه، خس خس سینه بیمار شروع می شود.
این بیماران آبریزش بینی فراوانی دارند و تب بیمار قطع و وصل می شود. رادیوگرافی ریه در این مرحله اکثرا طبیعی است.
برونشیولیت یک تشخیص کلینیکی است. سایر مواردی که در تشخیص بیماری کمک می کند وجود علائم سرماخوردگی در سایر افراد خانواده است، زیرا RSV اغلب باعث عفونت دوباره و ایجاد علائم در بچه های بزرگ تر و بالغین خانواده می شود. گلبول های سفید خون طبیعی و یا افزایش یافته اند.
هنگام سرفه مزمن و عود کننده در کودکان، مهم ترین علت آسم است. از آنجایی که گیرنده های سرفه علاوه بر ریه در حلق، سینوس ها، معده و مجرای گوش خارجی نیز موجود هستند، علاوه بر ریه گرفتاری این نواحی را نیز در بررسی سرفه های مزمن و عودکننده باید در نظر داشت.
وجود ترشحات پشت حلق (خلط گلو) در این بیماران همراه با سرفه شبانه می تواند ناشی از سینوزیت مزمن به عنوان عامل سرفه باشد.
وجود ریه پر از هوا ناشی از بیماری انسداد مزمن ریوی مانند آسم و فیبروز کیستی است.
وجود خس خس سینه در هنگام تنفس، ناشی از ابتلا به آسم است، ولی باید در نظر داشت که مشکلاتی مانند وجود جسم خارجی در ریه، سیستیک فیبروزیس (فیبروز کیستی) و هموسیدروز ریوی نیز می توانند باعث خس خس سینه شوند.
خلط بدبو در عفونت های بی هوازی دیده می شود.
کودکانی که بیش از شش هفته سرفه می کنند، باید از نظر سیستیک فیبروزیس بررسی شوند.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم - دکتر منصور شیخ الاسلام ، متخصص کودکان
مطالب مرتبط:
6 دلیل سرفه طولانی‌مدت در کودکان
