گزارش اختتامیه کنگره ملی وقف
کنگره ملی «وقف، حماسه اقتصادی و سبک زندگی اسلامی» با معرفی برگزیدگان خود در بخش‌های متنوع رسانه‌های مجازی (سایت و وبلاگ)، هنری و علمی، به کار خود پایان داد.
موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان، به عنوان یکی از حامیان معنوی کنگره ملی «وقف، حماسه اقتصادی و سبک زندگی اسلامی»، در کنار سایر مجریان همایش (سازمان اوقاف، دانشگاه امام صادق(ع) و کانون اندیشه‌آفرینان) سهم اندکی در برگزاری هر چه باشکوه‌تر این همایش داشت.
در این طرح ارزشمند، سامانه وبلاگ تبیان، به عنوان یکی از بهترین بسترهای موجود کشور در زمینه رسانه‌های مجازی وارد عمل شد و توانست با همراهی کاربران ارزشی خود، رتبه‌های برتر این کنگره ملی را کسب کند و افتخاری دیگر را در عرصه مجازی برای موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان به ارمغان آورد.
در این مراسم، حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا محمدزاده (مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان تهران)، حجت الاسلام پناهیان، دکتر علی صالح آبادی (رییس سازمان بورس و اوراق بهادار)، حجت الاسلام و المسلمین میرلوحی (دبیر علمی کنگره)، حجت الاسلام دکتر عباس موسویان (عضو شورای فقهی بانک مرکزی)، دکتر بشیر (استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) و دیگر شخصیت‌های فرهنگی، ادبی، هنری و علمی نیز حضور داشتند.
در ادامه، بخش‌هایی از سخنان مهمانان كنگره را مرور می‌کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا محمدزاده (مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان تهران)
حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا محمدزاده ضمن قدردانی از مسئولین برگزارکننده کنگره وقف، حماسه اقتصادی و سبک زندگی اسلامی، به بیان نکاتی پیرامون وقف پرداختند: ایشان با اشاره به اینکه سازمان اوقاف متولی موقوفات بلاتولی است، یعنی موقوفاتی که یا متولی آن‌ها مشخص نشده است و یا به هر دلیل، امروزه بدون تولیت باقی مانده و مجهول‌التولیه هستند. همچنین سازمان اوقاف بر موقوفاتی که متولی آن‌ها در حال انجام تولیت این موقوفات بوده نظارت دارد و اصطلاحاً به آن‌ها موقوفات غیر متصرفی می‌گویند. سازمان اوقاف و امور خیریه در عرصه وقف، بقاع متبرکه و قرآن نیز خدماتی را به جهت تأمین نیازهای جامعه انجام می‌دهد.
یک بخش مهم مأموریتی سازمان اوقاف، بخش اقتصاد و موقوفاتی است که برای این امر از ناحیه واقفین خلق شده و به وجود آمده‌اند که تعداد قابل توجهی را شامل می‌شوند. طی اقدامی که سازمان اوقاف دو سال اخیر انجام داد، کل موقوفات کشور و همچنین در استان تهران، جمع‌آوری شد و امروز بانک موقوفات و بقاع متبرکه در استان تهران قریب به 9400 موقوفه را در خود ثبت و ضبط کرده که از این تعداد، نزدیک به 4000 مورد آن‌ها مساجد، حسینیه‌ها و مراکز درمانی مانند بیمارستان و درمانگاه است که اصطلاحاً موقوفات انتفاعی نامیده می‌شوند. بدین معنی که وقف هستند ولی به جای بهره اقتصادی از این موارد، بهره و منفعت انتفاعی از آن‌ها کسب می‌شود. مانند مسجدی که برای امور عبادی و بیمارستانی که برای امور درمانی کاربرد دارند.
نزدیک به 5000 موقوفه وجود دارد با 120 هزار رقبه (رقبه به معنای واحد تجاری و اقتصادی است که باید تولید ثروت کند در موضوعات مختلف، مثل مغازه، منزل، معادن و ...) در میان این موقوفات، موقوفاتی هستند که به هر دلیلی تعطیل و غیر قابل استفاده برای اهداف واقف شده‌اند؛ و صدقه جاریه به فرمایش علما تبدیل شده است به صدقه جامده. فلذا بر آن شدیم یک کنگره ملی با حضور اندیشمندان، دانشمندان، صاحبان تجربه و علم با موضوعات مرتبط با وقف را در قالب‌های هنری، علمی و رسانه‌های مجازی برپا کنیم که قریب به 900 اثر نیز دریافت کردیم.
ایشان در ادامه به یکی دیگر از اهداف سازمان اوقاف تحت عنوان احیای فرهنگ وقف اشاره کردند که هدفی مهم است. در کشور ما کسانی هستند که از نظر مالی توانا هستند و یا علاقه به کارهای خیر و احسان و صدقه جاریه دارند. باید کاری به اجرا در آید که سرمایه راکد جامعه یا سرمایه‌ای که راکد نیست و در جریان است، اما این سرمایه‌ی در جریان، رفع نیاز ضروری از اجتماع را نمی‌کند، مثل بخش درمان، تحقیق، پژوهشی و محیط زیست، باید کاری کرد که تا این ثروت در جریان کارهای خیر قرار بگیرد و این ثروت خصوصی تبدیل به ثروت عمومی که همین تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف است بشود.
دکتر علی صالح آبادی (رییس سازمان بورس و اوراق بهادار)
جا دارد که این همایش و همایش‌هایی از این قبیل برگزار شود و وقف را از منظر اقتصادی مورد مداقه قرار دهد که کمک به توسعه موقوفات و بازدهی بیشتر آنان خواهد کرد و نیز تشویق کننده مردم به وقف خواهد بود. در گذشته، بیشتر به جنبه‌های فقهی و شرعی وقف پرداخته شده و کمتر به موضوع وقف و وقفیات پرداخته می‌شد. مقوله وقف یکی از زیباترین و ماندگارترین جلوه‌های ماندگاری است. ماندگاری افرادی که مایل هستند نتایج کار خیر در آخرت هم به آن‌ها برسد. بهترین جلوه نیکوکاری می‌تواند همین سنت وقف باشد.
وقف از نظر اقتصادی، حائز اهمیت است. به عنوان یک بخش غیر دولتی، وقف می‌تواند به تحول اقتصادی بیشتر کشور کمک کند، به ویژه در شرایط تحریم‌های اقتصادی. وقف در نگاهی دیگر، یکی از ارکان نظام اقتصاد اسلامی است.
دکتر علی صالح آبادی، در ادامه اظهار داشتند که فقهای بزرگ می‌توانند راه را برای وقف باز کنند، هم توسعه وقف و هم بهره‌ورتر کردن دارایی‌های موقوفی موجود. کار دیگری که به وقف کمک خواهد کرد، حسابرسی وقف است، اینکه بدانیم وضعیت موقوفات چگونه است؟ بازدهی و عملکرد آنان چگونه است و آن را در معرض دید عموم بگذاریم و این‌گونه، وقف را همراه با بازده و عملکرد آن، تبلیغ کنیم.
حجت الاسلام و المسلمین میرلوحی (دبیر علمی کنگره)
وقف یک جوهره مهم در فرهنگ و اعتقادات ما است، قبل از آنکه در اقتصاد نقش داشته باشد، در فرهنگ ما تأثیر به سزایی دارد. ما با وقف چشممان را باز می‌کنیم. با وقف زندگی می‌کنیم. مساجدی که در آن نماز می‌خوانیم، حوزه‌های علمیه، بسیاری از دانشگاه‌ها و مدارس، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و ... همگی نمونه‌هایی از وقف هستند.
یکی از قدیمی‌ترین مدارس حوزه علمیه تهران، مدرسه مروی است که به گفته امام (ره)، فیضیه تهران است که بیش از 200 سال قدمت وقف دارد و بزرگان و فقهای ارزشمندی همچون حضرت آیت‌الله جوادی آملی، حضرت آیت‌الله حسن زاده، حکیم الهی قمشه‌ای و ... را در خود دیده است. تبلیغ این قبیل وقف‌ها می‌تواند انگیزه‌ای شود برای تشویق مردم به وقف. اگر می‌خواهیم نامی از ما به یادگار بماند، به فرهنگ و ترویج وقف بیشتر توجه کنیم.
ارائه دو مقاله علمی پیرامون وقف
در مراسم اختتامیه، حجت الاسلام دکتر عباس موسویان (عضو شورای فقهی بانک مرکزی) و دکتر بشیر (استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع)) به ارائه مقالات خود پیرامون وقف، حماسه اقتصادی و سبک زندگی اسلامی، پرداختند.
حجت الاسلام پناهیان
این‌گونه نیست که فقط سرمایه‌داران می‌توانند اموال و املاکی را وقف کنند، همه می‌توانیم واقف باشیم. وقف، فقط اختصاص به ثروتمندان ندارد. وقف، نظام اقتصادی اسلامی را تحت تأثیر قرار داده و یکی از وجوه ممیز نظام اقتصاد اسلامی است. وقف، صرفاً یکی از احکام اسلامی و یک حکم پر ثواب نیست، بلکه تأثیرگذار و تعیین کننده در نظام اقتصاد اسلامی است. وقف، نظام سرمایه‌داری را متوقف می‌کند. وقف، بی بند و باری نظام سرمایه‌داری را متوقف می‌کند. وقف، آثار سوء نظام سرمایه‌گذاری را متوقف می‌کند. وقف، فقط متوقف کردن استفاده از یک مال یا ملک نیست، بلکه بر اقتصاد آزاد، اثر بی‌نظیر می‌گذارد. نمی‌شود با بهترین طراحی‌های حقوقی و اقتصادی، بدون وقف به یک اقتصاد سالم دسترسی پیدا کرد. نمی‌شود بدون وقف به یک جامعه بهره‌مند که توزیع ثروت در آن عادلانه صورت می‌پذیرد دسترسی پیدا کرد.
رونمایی از کتاب آثار برگزیده
رونمایی از کتاب‌هایی درباره زندگی پیامبر اعظم (ص) و امام حسن عسکری (ع) که نتیجه برگزاری کنگره ملی پیامبر اعظم (ص) و کنگره امام حسن عسکری (ع) است، بخش دیگری از مراسم اختتامیه را به خود اختصاص داد. این کتاب‌ها مجموعه مقالاتی هستند که در این دو کنگره مذکور پذیرفته شده بودند و اکنون در قالب کتاب، در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند.
اهدای جوایز و تقدیر از برگزیدگان
در ادامه برگزاری مراسم اختتامیه کنگره ملی «وقف، حماسه اقتصادی و سبک زندگی اسلامی»، ضمن معرفی برگزیدگان برتر در بخش‌های مختلف، از آنان با اهدای جوایزی تقدیر شد. شایان ذکر است که کاربران ارزشی تبیان نیز یک بار دیگر رتبه‌های برتر بخش رسانه‌های مجازی (وبلاگ) را از آن خود کردند که در ادامه آدرس وبلاگ‌های منتخبین تبیانی کنگره اعلام می‌شود:
برای بزرگ‌نمایی تصاویر، بر روی آن‌ها کلیک کنید.
