رد پای ماندلا
نلسون ماندلا چگونه بر سینمای آفریقای جنوبی تاثیر گذاشت
بعد از انتخابات دموکراتیکی که این مبارز راه آزادی را در راس هدایت و رهبری آفریقای جنوبی قرار داد، آفریقای جنوبی تمرکز خود را روی توسعه زیر ساخت های جامعه گذاشت. این چیزی بود که موجب رشد اهالی سینما در این کشور شد. در سالهای اخیر حاصل این رشد به وضوح در استودیوهایی مثل استودیوی فیلمسازی کیپ تاون که سال 2010 گشایش یافت، آشکار است. این استودیو انگیزه های خود را از تولیدات 2004 به این سو گرفت که سینمای این کشور را در مرکز توجه تولیدات هالیوودی قرار داد.
بین کارهایی که فیلمسازان هالیوودی با الهام گرفتن از ماندلا و اقدامات او در آفریقای جنوبی ساختند، می توان به فیلم درام Inrictus اشاره کرد که در آن مورگان فریمن نقش ماندلا را بازی می کرد. این فیلم سال 2009 عرضه شد. سال گذشته نیز اقتباسی از کتاب «درد، خانه امن» با بازی دنزل واشنگتن و رایان رینولدز به اکران درآمد. چندی پیش نیز فیلم «مکس دیوانه: جاده آشوب» با بازی تام هاردی و چارلیز ترون ساخته شد.
یک تغییر چند تاثیر
بعد از روی کار آمدن نلسون ماندلا در آفریقای جنوبی، همچنین چندین نمایش تلویزیونی در این کشور فیلمبرداری شده که از بین آنها می توان به Black Sails کار مایکل بی اشاره کرد. جشنواره کن فرانسه امسال فیلم Zulu را به عنوان فیلم پایانی این جشنواره انتخاب کرده بود. در این فیلم جنایی فرانسوی اورلاند و بلوم و فارست دیتاگر نقش آفرینی می کردند.
این حضور روز افزون سینما و محصولات خارجی در آفریقای جنوبی در واقع به نوعی سینمای این کشور را نیز تغذیه کرده است. اما این روند چیزی بیش از یک تاثیر گذاری ساده بوده است و اکنون می بینیم که چگونه فیلم های ساخت آفریقای جنوبی که هر روز رشد بیشتری پیدا می کند، در حال جذب مخاطبان بیشتری هستند. البته باید اذعان داشت که هالیوود هنوز هم بر گیشه های آفریقای جنوبی تسلط کامل دارد و سر گردنی بالاتر از محصولات تاریخی این کشور دارد که میزان آنها تنها به 5 درصد از مجموع فیلم های توزیع شده در سینما ها می رسد. با این حال سینمای آفریقای جنوبی برای مبارزه با این وضعیت میزان تولیدات خود را بالاتر برده است و اکنون 11 درصد از فیلم های روی پرده را تولیدات داخلی آفریقای جنوبی تشکیل می دهد. با چنین چشم اندازی است که فیلمسازان آفریقای جنوبی هر روز امیدی تازه تر برای یافتن بازارهای جهانی پیدا می کنند.
بهترین فروش خارجی آفریقای جنوبی سال 2004 رقم خورد. در آن زمان فیلم درام «دیروز» که اشاره ای به مسایل و مشکلات بیماری اچ آی وی داشت و کاندیدای اسکار بهترین فیلم خارجی نیز شده بود، به فروش خارجی قابل توجهی دست یافت، یک سال پس از آن آفریقای جنوبی اولین اسکار خود را در همین شاخه فیلم خارجی دشت کرد. فیلم «تسوتس» به شش روز از زندگی رئیس یکی از دار و دسته های جنایتکار آفریقای جنوبی اختصاص دارد. فیلمسازان آفریقای جنوبی همچنین علاقه زیادی به طرح داستان های آفریقایی برای مخاطبان غربی خود دارند.
بعد از روی کار آمدن نلسون ماندلا در آفریقای جنوبی، همچنین چندین نمایش تلویزیونی در این کشور فیلمبرداری شده که از بین آنها می توان به Black Sails کار مایکل بی اشاره کرد. جشنواره کن فرانسه امسال فیلم Zulu را به عنوان فیلم پایانی این جشنواره انتخاب کرده بود
لانس ساموئلز از Out of Africa Entertainment فیلمسازی است که سال گذشته توسط کمپانی کانادایی Blue Ice Group معرفی شد. او از جمله سینماگرانی است که خارج از آفریقا هستند اما داستان هایی از خاستگاه خود را بیان می کنند. او در سال 2010 کمدی «راهنمای بقا به آفریقا»را عرضه کرد که تبدیل به موفق ترین و پرفروشترین فیلم محلی در آفریقای جنوبی شد.
کمپانی های Out of Africa و Blue Ice همچنین روی پروژه ای درباره ماندلا نیز کار کردند. این پروژه سریالی شش قسمتی درباره زندگی این مرد است و محصولی مشترک از کانادا و آفریقای جنوبی تلقی می شود.
ساموئلز می گوید: « اگر به خاطر روح خلاقانه ماندلا و میراث داستانسرایی او نبود، هیچ کدام از کمپانی های سینمایی در آفریقا اصلا موجودیت نداشتند که بخواهند از او بگویند. مقاومت او در نبرد دستاوردی عظیم داشت که کمپانی ما ( Out of Africa) به سختی می تواند درباره آن فیلم بسازد و آن فیلم دیده شود.
تاثیرات اقتصادی
او درباره تاثیر ماندلا بر سینمای آفریقای جنوبی می گوید: «به لحاظ اقتصادی اقدام ماندلا باعث رشد این صنعت در آفریقای جنوبی و کارگاه هایی شد که اکنون طرح و برنامه های آنها چیزی از سینمای سایر نقاط جهان کم ندارد.»
ساموئلز و نیکو دکر رئیس استودیو فیلمسازی کیپ تاون می گویند آفریقای جنوبی بسیار مفتخر است که می تواند تولیدات هالیوودی را جذب خود کند. اما این صنعت بومی شده با چالش های خاص خود مواجه است که البته در نهایت موجب نام و نشان آن می شود، فیلم های داخلی مجبورند نبردی عظیم با محصولات پر هزینه و بزرگ هالیوود داشته باشند. آنها باید مخاطبان خود را در کشوری که صاحب 11 زبان محلی است، پیدا کنند. این کار بسیار دشوارتر از صادرات فیلم به خارج از کشور است. ساموئلز می گوید: « برای هر فیلمی دشوار است که بتواند هزینه های خود را با فروش فیلم در داخل کشور جبران کند.»
استوارت فارست مدیر اجرایی استودیو Triggerfish Animation و تیم او که لقب پیکسار آفریقای جنوبی را دارند، به مرزهایی فراتر از کشور خود نگاه می کنند. اولین فیلم بلند داستانی آنها با عنوان «زامبزیا» که در بین کسانی که به جای کاراکترهای انیمیشن حرف می زدند تام ساموئل و ال جکسون دیده می شود، در آفریقای جنوبی فیلم موفقی از آب درآمد و برای فروش در خارج از کشور انتخاب شد. فارست می گوید:«فکر می کنم این فیلم پر فروشترین فیلم 30 سال گذشته در آفریقای جنوبی بوده است.»
آنها در فیلم خود به جز ساموئل ال جکسون از افراد صاحب نام دیگری برای کار دوبله استفاده کردند. از جمله این افراد می توان به لیام نیسون، لورنس نیشبورن و استیو بوسکمی اشاره کرد. فیلم آنها درباره گورخری است که از گله اش دور می افتد.
رو به اوج
Triggerfish در حال حاضر اساس کار خود را بر اجرای پنج فیلم قرار داده و هزینه های مالی آن را نیز تهیه کرده است فارست می گوید: استودیوی آنها در نظر دارد یا این فیلم ها داستان های بیشتری از آفریقا را به خارج از مرزهای آن منتقل کند. او بعد از مرگ ماندلا در گفت گویی تاکید کرد: « چیزهای که در مورد تاثیر ماندلا بر سینما و کشور آفریقای جنوبی گفته می شود، اصلا غلو نیست. او کشوری را ساخت که هر کدام از شهروندان به داشتن آن افتخار کنند. هر روز از زندگی ما مدیون میراث های اوست. تاریخ ملت ما با حضور ماندلا تغییر کرد و این تغییر داستانسرایی ما را صاحب نفوذ ساخت و تاثیر جدیدی از ما در دنیا خلق کرد.
بسیاری معتقدند خلاقیت آفریقای جنوبی نیازمند ارائه آن به فراتر ار مرزهای این کشور است. دکر در همین ارتباط می گوید: « سالهای آپارتاید، آفریقای جنوبی را به شدت منزوی ساخت. اما اکنون می بینیم که داستان های ما چگونه در اطراف و اکناف جهان منتقل می شود و برای همگان جذاب است و به آن ها اهمیت می دهند.»
یکی از این داستان ها، زندگی ماندلا است که در سالهای اخیر بسیار مورد توجه هنرهای نمایشی چه سینما و چه تئاتر بوده است. «ماندلا: راه طولانی آزادی» درامی که ادریس آلبا در آن نقش ماندلا را بازی می کند و بازیگر مقابل او نیز نائومی هریس است، فیلمی بر اساس زندگینامه این مبارز راه آزادی است. فیلم اوایل امسال توسط کمپانی وینستن به آمریکا برده شد و مورد توجه قرار گرفت.این فیلم که کارگردان آن جاستین چادویک است، پر هزینه ترین فیلمی است که تاکنون در آفریقای جنوبی ساخته شده است. بودجه این فیلم به 35 میلیون دلار می رسد که در قیاس با سایر فیلم ها که به طور میانگین 7/1 میلیون دلار بودجه دارند؟، پروژه ای عظیم محسوب می شود. فیلم همچنین تا اکنون به کمپانی هایی از کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان، استرالیا، اسکاندیناوی، برزیل، هنگ کنگ و کشورهای حوزه خلیج فارس و... فروخته شده است.
همانند او نخواهد آمد
آنانت سینگ تهیه کننده «ماندلا: راه طولانی آزادی» می گوید:« آفریقای جنوبی داستان های زیادی برای بازگو کردن دارد. او که 15 سال قبل حق تالیف نویسنده کتاب «ماندلا» را داده است تا مطمئن شود پروژه از آن خود او خواهد بود، فیلم اش را نوعی سپاس و بزرگداشت ماندلا می داند و می گوید: « ماجرای تبدیل این اثر به کتاب بسیار طولانی و هیجان انگیز است. ما واقعا خوشحالیم که شرکای خوبی پیدا کردیم که اشتیاق ما را برای نشان دادن مردی که از گمنامی به خوشنامی در سطح جهان رسید، درک کردند.» سینگ بعد از مرگ ماندلا نیز گفت: « ما پدرمان، یک انسان نمونه و یک قهرمان جهان را از دست دادیم. هرگز هیچ کس همانند او وجود نخواهد داشت. ما از زندگی او درس های زیادی آموختیم و او را با قلب هایمان تجلیل می کنیم.»
فیلمسازان جوان آفریقای جنوبی مثل جمیل کوبکا که درام «گزارشی از خدا» درباره زندگی معلمی در مناطق بومی آفریقای جنوبی را نقل می کند، احساس می کند که برای بازگویی داستان ها و روایت های خود، انرژیِ بسیاری گرفته اند. کوبکا می گوید: « احساس می کنم درست در نوک یک مربع جدید فیلمسازی در آفریقای جنوبی قرار گرفته ایم. سال آینده بیستمین سالگرد دموکراسی در آفریقای جنوبی است. من به راحتی سطحی از بلوغ را در این دموکراسی ببینم. کوبکا معتقد است میراث ماندلا باید منشا الهام خالقان جوان و دیگران باشد. زیرا: این میراث ارزش زیادی دارد. من امیدوارم همه جوانان آفریقای جنوبی ماهیت کار او را با کنترل اهداف و آرزوهای خود محترم دارند. این چیزی است که ماندلا و دیگر رهبران ما برای آن جنگیدند.
منبع : روزنامه بانی فیلم / مهرناز منتظری
مطالب مرتبط:
