تبیان، دستیار زندگی
معمولا والدین ناخواسته مایلند كه بهترین امكانات را برای فرزندانشان در این زمینه فراهم كنند تا به زعم آنها، آینده بچه هایشان به مراتب بهتر از والدینشان باشد....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیا فرزندتان در مدرسه مناسب خودش تحصیل می کند؟

معمولا والدین ناخواسته مایلند كه بهترین امكانات را برای فرزندانشان در این زمینه فراهم كنند تا به زعم آنها، آینده بچه هایشان به مراتب بهتر از والدینشان باشد.

همین امر موجب می شود كه اغلب بدون در نظر گرفتن توانایی ها، استعدادها، ویژگی های روانی و شخصیتی و حتی هوشی كودكان و نوجوانان، بچه ها را روانه مدارسی خاص كنند كه نه تنها جز اضطراب، افسردگی، وسواس و افت تحصیلی برای فرزندان پیامدی ندارد، بلكه مشاهده نتایج نه چندان درخشان بچه ها، خود عامل فشار روانی مضاعف برای پدر و مادر می شود.

در این مقاله كوشیده ایم، ضمن معرفی ویژگی های سه تیپ شخصیتی بارز دانش آموزان به خانواده ها، در اینكه بچه هایشان را در چه نوع مدارسی ثبت نام كنند تا از استعداد، هوش و اشتیاق آنها نسبت به ادامه تحصیل حداكثر استفاده شود، راهنمایشان باشیم.

فرزند حساس، دقیق و كمال گرا

این دسته از فرزندان از همان دوره ابتدایی نسبت به انجام تكالیف خود احساس مسؤولیت زیادی كرده، مدام مطالعه می كنند و درس می خوانند كه این عملكرد آنها حتی داد والدین را نیز در می آورد.

این ها همیشه دوست دارند شاگرد اول باشند. با همكلاسی هایشان رقابت كنند، در مدرسه و خانواده مطرح باشند و اگر از سطحی كه برای خودشان تعیین كرده اند، مقداری جزیی پایین بیایند، دچار اضطراب شده و این اضطراب تبدیل به استرس و فشار روانی گردیده، به نوعی كه تمام اندام های بدنشان با بروز دردهای پراكنده شامل درد معده، تپش قلب، خارش بدن، تهوع، درد قفسه سینه و...  واكنش نشان می دهند و این واكنش های اضطرابی در شب های امتحان به اوج خود می رسند و متأسفانه گاهی این روال تا جایی ادامه می یابد كه فرد را مجبور به ترك تحصیل می كند.

شاهد این مدعا، مراجعان متعددی است كه همه ساله به مراكز مشاوره با علایم فوق الذكر مراجعه می نمایند، این دانش آموزان به ویژه دختر خانم ها و آن هم در مقاطع راهنمایی و متوسطه دارای باورهای غیرمنطقی فراوانی نیز هستند كه از آن جمله اند:«من باید همیشه اول باشم - اگر افت كنم چه خواهند گفت - اگر در فلان آزمون قبول نشوم آبرویم می رود و...» از نظر فیزیك بدنی نیز اغلب آن ها لاغر اندام و قد بلند هستند.

فرزند خونسرد، آرام و بی خیال

این دسته از دانش آموزان نسبت به انجام وظایف شخصی و همچنین تكالیف درسی بی تفاوت و بی خیال هستند و این موضوعی است كه والدین آن ها به ویژه مادرانشان را به شدت رنج می دهد.

این مادران می گویند، زمانی كه آن ها امتحان دارند انگار ما امتحان داریم، یعنی اضطراب ما به مراتب از آن ها بیشتر است. هر چه هم می گوییم بخوانید، بنویسید، مرتب باشید، وسایلتان را كه پهن كرده اید، جمع كنید، تكالیف را برای آخر شب نگذارید و. . . فایده ای ندارد.

آیا فرزندتان در مدرسه مناسب خودش تحصیل می کند؟

این ها والدین را مجبور به تهدید، سر و صدا و حتی تنبیه بدنی می كنند.

متأسفانه در این دانش آموزان، تشویق و تنبیه فقط به عنوان یك قرص مسكن و بسیار موقتی عمل می كند، یعنی دوباره همانی می شوند كه بوده اند و این امر والدین را حرص می دهد.

این دسته از كودكان با اصرار و تأكید زیاد والدین می خوانند و می نویسند و مدام با همه جر و بحث دارند كه این امر گاهی تنفر كودك را از مدرسه و درس به دنبال دارد و والدین این ها نیز گروه بزرگی از مراجعان به مراكز مشاوره هستند كه به دنبال چاره جویی می گردند.

باید گفت، مشكل این فرزندان با ورود به مقطع راهنمایی و متوسطه كه كمتر از والدین كاری ساخته است، به مراتب بیشتر می شود. این فرزندان از والدین می خواهند تا مدام كنارشان باشند، برایشان سؤال درآورند، سؤال ها را پیدا كرده، پاسخ گویند و حتی زمانی به جایشان بنویسند.

اینان از نظر فیزیك بدنی تقریباً اغلب چاق و تپل و یا قد كوتاه هستند. البته باید متذكر شد؛ در هر دو تیپ دانش آموز ممكن است كودكانی باهوش و خلاق نیز وجود داشته باشند كه نمی توان اگر خودشان نخواهند آن ها را مجبور كرد، چون باهوشند یا استعداد لازم را دارند و باید در این مدارس تحصیل كنند، مگر این كه خودشان متمایل به تحصیل در این مدارس باشند كه بعد از شروع تحصیل نیز اگر احساس شد فشار روانی زیادی را خودش و خانواده متحمل می شوند، بهتر است ضمن مراجعه به یك مشاور، نسبت به تغییر مدرسه او اقدام گردد.

نكته دیگری كه والدین را به ثبت نام فرزندان در این مدارس ترغیب می كند، سفارش برخی مسؤولان یا دبیران مدارس یا دوستان، آشنایان و اقوام آن خانواده هستند.

علت دیگر، این باور غیرمنطقی است كه چون معدلش بالاست پس باهوش است و چون باهوش است پس توان ادامه تحصیل در این مدارس را دارد. آن ها از این مطلب غافلند كه برای تحصیل در این مدارس علاوه بر هوش، فاكتورهای دیگری مثل علاقه و استعداد نیز شرط های اساسی هستند.

 دانش آموزان نرمال
منظور از دانش آموزان نرمال در این جا دانش آموزانی است كه در دو گروه قبلی قرار نمی گیرند، بلكه آن ها بدون این كه تأكیدی بر انجام تكالیف شود، آن ها را به نحو مطلوبی انجام داده، كمترین استرس و اضطراب را داشته و چه در مدرسه و چه در خانواده به عنوان افرادی نرمال از نظر شخصیتی پذیرفته می شوند.
آنان احساس مسؤولیت زیادی داشته، خودشان به صورت خودكار و با حداقل امكانات و استفاده بهینه از امكانات فراهم شده، پیشرفت علمی، حرفه ای و شغلی خود را تضمین می كنند. در این دانش آموزان نیز كودكان باهوش و خلاق وجود دارند.

اگر چه بعداً اشاره خواهد شد، ولی باید گفت كه این دانش آموزان بهترین گزینه برای مدارس خاص هستند. این ها نه مثل گروه اول حساس و خودخور هستند و نه مثل گروه دوم بی خیال و خونسرد.

مدارس را نیز می توان در دو دسته بزرگ قرار داد: مدارس عادی و مدارس خاص كه مدارس عادی نیاز به توضیح خاصی ندارند، اما در مورد مدارس خاص توضیحاتی داده می شود.

 مدارس غیرانتفاعی - نمونه مردمی - تیزهوشان، شاهد و استثنایی

این مدارس شرایط خاصی در زمان ثبت نام و پذیرش و همچنین ارایه محتوای آموزشی دارند. این مدارس اگر چه اسامی متفاوتی دارند، ولی محتوای آموزشی همه آن ها یكی است، چون منابع آموزشی در همه آن ها یكی است.

اگر چه در این جا قصد نقد و بررسی مدارس فوق الذكر را نداریم، ولی باید متذكر شد كه تنها تفاوت آن ها در میزان حجم تكالیف درسی با شیوه ها و عناوین مختلف است، مثلاً در یك مدرسه چندین كتاب كمك آموزشی معرفی می شود و در دیگری در هر ماه چندین آزمون به عمل می آید. در یك مدرسه در هفته چند ساعت اضافه با بچه ها كار می شود و در مدرسه ای دیگر كلاس های فوق برنامه بیشتری گذاشته می شود.

نتیجه این كه در این مدارس دانش آموزان فرصت سرخاراندن نیز ندارند، چون تا دلشان بخواهد برایشان كلاس اضافه، كتاب های كمك آموزشی، آزمون های گوناگون، برنامه های جانبی و. . . در نظر می گیرند. اگر چه متولیان آموزشی در این مدارس مدعی هستند كه هدف اساسی آن ها افزایش و گسترش ابعاد علمی، مذهبی، اخلاقی و اجتماعی فراگیران است كه اثبات این ادعا بررسی و پژوهش های لازم را نیز طلب می كند. حال می توان به این سؤال پاسخ داد كه چه دانش آموزی با چه شخصیتی برای تحصیل در چه مدرسه ای مناسب است؟

قطعاً خودتان به این نتیجه رسیده اید كه ادامه تحصیل در مدارس خاص مثل نمونه، تیزهوشان، غیرانتفاعی و شاهد كه نیازمند تلاش زیاد، فعالیت های مطالعاتی بیشتر و انجام تكالیف مشكل تر هستند، نمی تواند برای دانش آموزان خونسرد، بی خیال و راحت از طرفی و دانش آموزان نگران، مضطرب و حساس از طرف دیگر مناسب باشد، زیرا زمانی كه یك دانش آموز خونسرد و بی تفاوت در این مدارس ثبت نام می شود شاید نگرش والدین این باشد كه اگر فرزندشان  در این مدارس تحصیل كند به خاطر شرایط حاكم بر آن ها، این ها هم وادار به تلاش و كوشش خواهند شد كه باید گفت، اگر چه این مهم به ندرت اتفاق می افتد، در اغلب موارد نیز جز استرس، عصبانیت و اضطراب والدین و اعمال فشار زیاد بر كودك پیامد دیگری نخواهد داشت، به عنوان مثال كودكی كه تكالیف معمولی كتابهای درسی اش را به درستی و به موقع انجام نمی دهد، حالا باید فلان كتاب كمك آموزشی را كه سطحش نسبت به كتاب های درسی بالاتر است نیز مطالعه نماید و چند روز بعد برای فلان آزمون نیز آماده شود و. . . و این جاست كه بحث و جدل والدین به ویژه مادر با فرزند شروع شده، به اعصاب خوردی هر دو منجر می گردد.

آیا فرزندتان در مدرسه مناسب خودش تحصیل می کند؟

حال اگر كودك از نظر هوشی زیر متوسط باشد كه مشكلات صد چندان خواهد شد. حال باید گفت، دانش آموزان بسیار مضطرب و پراسترس نیز با وجود پیشرفت درسی خوبی كه خواهند داشت به نوعی دیگر آسیب می بینند.

آن ها به دنبال رقابت شدید كه گاهی ناخواسته ایجاد شده و گاهی جو مدرسه به ویژه اظهارات و توقعات زیاد دبیران گرانقدر، آن را ایجاد می كند، می باشند و اگر معدلشان اندك كاهشی داشته باشد استرس و هیجانات روانی را در آن ها ایجاد كرده، گاهی مجبور به ترك تحصیل می شوند. پس نتیجه این كه بهترین تیپ شخصیتی برای این مدارس دانش آموزان گروه سوم هستند.

اگر چه بهتر است برای ثبت نام فرزندان در مدارس مختلف نكات زیر را همواره مدنظر داشته باشیم:

1- این مطلب همیشه صادق است كه بهترین مدرسه نزدیك ترین مدرسه است. مدرسه نزدیك محل زندگی كلی از استرس های شما و فرزندتان را كاهش خواهد داد و هر چه كودكان از خانه دورتر باشند به همان نسبت كنترل و نظارت كمتر و اضطراب شما بیشتر خواهد بود.

پس تا جایی كه امكان دارد او را در همان مدرسه نزدیك منزلتان ثبت نام كنید حتی اگر یك مدرسه دولتی و قدیمی باشد.

2- اگر فرزند شما اغلب اوقات نگران، مضطرب و با استرس است و یا در انجام تكالیف درسی خیلی بیش از اندازه دقیق و منضبط است، از ثبت نام او در مدارس شاهد و. . . خودداری كنید.

3- اگر فرزند شما خیلی خونسرد و بی خیال به ویژه در انجام تكالیف درسی می باشد، از ثبت نام او نیز در این مدارس پرهیز كنید، زیرا این شما خواهید بود كه به جای او باید درس بخوانید.

البته این دو طیف از نظر فراگیران اگر در مدارس عادی هم كه باشند، مشكل خواهند داشت، ولی در مدارس خاص مشكلات آنها به مراتب بیشتر خواهد بود.

4- اگر فرزند شما براساس نتایج تست های معتبر روان شناختی و اظهار نظر كارشناسان علوم تربیتی و روانشناسی باید در مدارس استثنایی تحصیل كند، بهتر است بپذیرید و نسبت به ثبت نام او اقدام نمایید.

5- برای ثبت نام در مدارس با شرایط خاص حتماً استعدادها، توانایی ها، علایق و سایر مسایل شخصیتی آنها را مدنظر داشته باشید و بهتر است قبل از ثبت نام با یك مشاور یا روانشناس مشورت نمایید.

6- اگر حین تحصیل در این مدارس فرزند شما دچار علایم اضطرابی شد، حتماً برای بررسی و درمان، او را به یك مركز مشاوره ارجاع دهید و با نظر مشاور در صورت نیاز نسبت به تعویض مدرسه اش اقدام نمایید.

7- هیچ گاه سعی نكنید خواسته های محقق نشده خودتان را در فرزندانتان جستجو كنید. فقط اینكه شما بخواهید و شما دوست بدارید، كافی نیست، بلكه علاقه، استعداد، هوش و. . . فرزندتان نیز مهم است.

8- سعی نكنید از ثبت نام فرزندتان در این مدارس برای كلاس گذاشتن، پز دادن و. . . استفاده كنید.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تجمیع: نسیم گوهری