بتی که مانع استجابت دعا می‌شود
دعا که می‌کنیم در واقع این حالت خشوع را در خود به وجود می‌آوریم و خودبینی و خودخواهی را در خود سرکوب می‌کنیم و در نتیجه جهان هستی و محیط زندگی انسان‌ها از طغیان و تجاوز محفوظ می‌ماند.
دستاوردهای دعا در گفتاری از رهبر انقلاب برگرفته از کتاب "دعا" مرور می شود:
سرکوبی خودبینی و خودخواهی
اگر این خودبینی و خودخواهی در مقابل خداوند متعال باشد – یعنی انسان خود را در مقابل پروردگار قرار دهد- نتیجه آن در انسان طغیان است؛ طاغوت. طاغوت هم فقط پادشاهان نیستند هر کدام از ما انسان ها ممکن است در درون خودمان خدای نکرده یک طاغوت و یک بت تربیت کنیم و پرورش بدهیم.
در مقابل خدا سرکشی کردن و خودبینی داشتن، نتیجه اش عبارت از رشد طغیان در انسان است. اگر این خودبینی در مقابل انسان های دیگر باشد، نتیجه اش می شود نادیده گرفتن حقوق دیگران؛ تجاوز و دست درازی به حقوق این و آن. اگر این خودبینی در مقابل طبیعت واقع شود، نتیجه اش می شود تضییع محیط طبیعی؛ یعنی آنچه که امروز به حق درباره مساله محیط زیست در دنیا اهتمام هست. نادیده گرفتن محیط طبیعی زیست انسان هم نتیجه طغیان، خودبینی و خودخواهی در مقابل طبیعت است.
دعا ضد همه این ها است. دعا که می کنیم در واقع این حالت خشوع را در خود به وجود می آوریم و خودبینی و خودخواهی را در خود سرکوب می کنیم و در نتیجه جهان هستی و محیط زندگی انسان ها از طغیان و تجاوز به حقوق و طبیعت محفوظ می ماند. لذا فرمود:" الدعا مخ العبادة؛ مغز هر عبادتی دعاست" (1) عبادت برای همین است که بتواند انسان را در مقابل خدای متعال خاشع و دلش را نیز مطیع و تسلیم کند. این اطاعت و خشوع در مقابل خداوند هم از نوع تواضع و خشوع و خضوع انسان ها در مقابل یکدیگر نیست؛ بلکه به معنای خشوع و خضوع در مقابل خیر مطلق، جمال مطلق، حُسن خلق و فضل مطلق اوست.
مطلب اصلی دعا چیست؟ خشوع در مقابل پروردگار. اصل دعا این است. این که می بینید از قول پیغمبر (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که فرمود"الدعا مخ العبادة" به خاطر آن است که در دعا حالتی وجود دارد که عبارت است از وابستگی مطلق به پروردگار و خشوع در مقابل او. اصل عبادت هم این است. لذاست که در ادامه ی آیه شریفه ی "و قال ربکم ادعونی استجب لکم" می فرماید"إنّ الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین"(2) اصل دعا این است که انسان در مقابل خدای متعال خود را از انانیت دروغین بشری بیندازد. اصل دعا خاکساری پیش پروردگار است.
شکستن نفسانیت ها
خاصیت دعا این است که نفسانیت ها را می شکند. لذاست که گفته اند حتی چیزهای کوچک را از خدا بخواه تا بفهمی که حقیری. بدانی که گاهی اوقات یک پشه یا مگس انسان را از کار می اندازد و آسایش وی را می گیرد.
این است که دعا برای تضرع پیش خدا است، برای تضرع پیش خداست، برای تواضع و برای بیرون آمدن از پوسته ی دروغین استکبار و استعلاست. خدای متعال گاهی برای من و شما مشکلاتی به وجود می آورد تا وادار به تضرع و خشوعمان کند. این تضرع نه برای خاطر خدا که به خاطر خود ما است. خدا احتیاجی به تضرع من و شما ندارد. این حالت تضرع است که دل را از عشق خدا پر می کند؛ انسان را با خدا آشنا می کند؛ انسان را از خودبینی و خودنگری فسادانگیز تهی می کند و او را از نور مقدس پروردگار و لطف الهی سرشار می سازد. قدر این را بدانید که از همه چیز بالاتر است.
1. وسائل الشیعه، ج 7، ص 27، الرسول (صلی الله علیه و آله)
2. غافر، آیه 60
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع: خبرگزاری شبستان
مطالب مرتبط:
چه می‌شود که فکر می‌کنیم از دیگران برتریم؟
چه چیز موجب هلاکت انسان می‌شود؟
