اندیشیدن، نور پدید می آورد
فکر و اندیشه، راهی مستقیم به سوی حقایق جهان هستی است، و در صورتی که فکر در پیرامون مسائل معنوی تداوم یافته و طولانی شود، ناخودآگاه انسان را به سوی معنویّت می کشاند.در فکر، نیروی جاذبه ای وجود دارد... که شخص متفکّر را با مسئله ای که درباره آن می اندیشد، پیوند می زند و میان آنها ارتباط برقرار می کند.
وجود این نیرو یکی از رازهای مهم اهمیّت فکر و اندیشه است. بر اساس وجود این نیرو، انسانی که درباره خوبیها و یا بدیها می اندیشد، و تفکّر او تداوم می یابد، کم کم بسوی خوبیها و یا هر چه درباره آن فکر می کند، جذب می شود و آنها نیز به سوی او روی می آورند.
این حقیقتی است که در روایات و فرمایشات خاندان وحی علیهم السلام به آن تصریح شده است. به این جهت افکار پسندیده، صفا دهنده قلب و زینت‌بخش دل و نورانی کننده باطن انسان است. همان گونه که افکار زشت و نیز غفلت، ایجاد کننده تاریکی و ظلمت در قلب آدمی است.
انسانی که فکر می کند و می اندیشد، صفا و نورانیّت دارد و کسی که غافل است از نعمت تفکّر بهره‌ای ندارد و دلی زنگار گرفته و تاریک دارد.
حضرت امیرالمۆمنین علیه السلام در خطبه «وسیله» می فرمایند:
اَلْفِکرَةُ تُورِثُ نُوراً وَالْغَفلَةُ ظُلْمَهً،
فکر و اندیشه، نورانیّت را بجای می‌گذارد و غفلت تاریکی را.
اَلْفِکرُ یفیدُ الْحِکمَةَ،
اندیشه افاده حکمت می نماید»[1]
زیرا تفکّر اگر بر اساس حق جویی و جستجوی کمال باشد، نشان دهنده حقیقت و بیان کننده واقعیّات جهان هستی در قلمرو شأن شخص متفکّر است؛ و این خود ایجاد کننده صفا و نورانیّت می باشد. ولی غفلت از این حقایق، بر ظلمت و تیرگیهای موجود می افزاید.
تحوّلی که بر اثر کثرت فکر و اندیشه، در قلب انسان ایجاد می شود، او را آماده برای عمل می‌سازد؛ به این جهت فکر و اندیشه، ایجاد کننده قوّه عامله است. بنابراین، فکر نه تنها انسان را برای انجام مسائلی که مورد تفکّر قرار داده است مهیّا و آماده می نماید، بلکه بر اثر تداوم فکر، در انسان قوّه عامله و نیروی عمل ایجاد می‌شود و او را به سوی عمل جذب می نماید تا فکر و اندیشه، به صورت عمل و رفتار درآید.
حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند:
التَّفَکُّرُ یَدْعُو اِلَی الْبِرِّ وَالْعَمَلِ بِهِ.[2]
فکر، انسان را بسوی خوبیها و عمل به آن دعوت می کند.
فکر و اندیشه درباره راز خلقت انسان و هدف از ایجاد و پیدایش او، و سرانجام و عاقبت وی، آدمی را به سوی نیکی و مقام «عبودیّت»، فرا می خواند.
شما بوسیله «فکر و اندیشه» می توانید با رسیدن به مقام «عبودیّت»، نیروهای عظیمی را که در وجودتان به صورت نهان و نهفته وجود دارد، به فعلیّت رسانده و بیدار نمائید.
ارزش تفکر در آفرینش خدا
الإمامُ الرِّضا علیهالسلام: لَیسَتِ العِبادَةُ كَثرَةَ الصِّیامِ وَالصَّلاةِ، وَإنَّما العِبادَةُ كَثرَةُ التَّفَكُّرِ فی أمرِ اللّه .
امام رضا علیهالسلام: عبادت به فراوانى روزه و نماز نیست، بلكه عبادت به بسیار اندیشیدن در كار خداست .(تحف العقول : 442 منتخب میزان الحكمة : 354)
درجه متفکران در نزد خدا
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم: أفضَلُكُم مَنزِلَةً عندَ اللّه تعالى أطوَلُكُم جُوعا وتَفَكُّرا، وأبغَضُكُم إلَى اللّه تعالى كُلُّ نَۆومٍ وأكُولٍ وشَروبٍ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم: بلند پایهترین شما نزد خداوند متعال كسى است كه مدتهاى طولانىترى گرسنگى بكشد و به تفكّر بپردازد و منفورترین شما نزد خداوند متعال هر آن كسى است، كه پرخواب و پرخور و پرنوش باشد .(تنبیه الخواطر: 1/100 منتخب میزان الحكمة : 448)
امام حسن علیهالسلام : اُوصیكُم بتَقوَى اللّه وإدامَةِ التَّفَكُّرِ ؛ فإنَّ التَّفَكُّرَ أبو كُلِّ خَیرٍ واُمُّهُ؛ شما را به تقواى الهى و تداوم اندیشه سفارش مىكنم؛ زیرا كه اندیشیدن پدر و مادر همه خوبیهاست.(تنبیه الخواطر : 1 / 52 منتخب میزان الحكمة: 454 )
الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام: طَلَبتُ نُورَ القَلبِ فوَجَدتُهُ فی التَّفَكُّرِ والبُكاءِ ، وطَلَبتُ الجَوازَ علَى الصِّراطِ فوَجَدتُهُ فی الصَّدَقَةِ ، وطَلَبتُ نُورَ الوَجهِ فوَجَدتُهُ فی صَلاةِ اللَّیلِ .
امام صادق علیهالسلام: روشنایى دل را جوییدم و آن را در اندیشیدن و گریستن یافتم و گذر از صراط را جوییدم و آن را در صدقه دادن یافتم و نورانیّت چهره را جوییدم و آن را در نماز شب یافتم .(مستدرك الوسائل : 12 / 173 / 13810 منتخب میزان الحكمة : 572 )
پی نوشت ها:
[1] خوانساری، 1/221.
[2] بحار، جلد 71، صفحه 322. فرآوری: محمدی بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع: سایت موسسه فرهنگی هنری منتظران منجی برگرفته از کتاب اسرارموفقیت جلد اول سیّد مرتضی مجتهدی سیستانی
سایت شهر حدیث
مطالب مرتبط:
بازندگان واقعی چه کسانی هستند ؟
