طبقه بندی گیاهان

اهداف:

آشنایی با انواع طبقه بندی در گیاهان، آشنایی با برخی واژهای متداول در شناسایی گیاهان

شرح درس:

گیاهان غذای اکثر موجودات زمین را فراهم می کنند. بدون وجود این موجودات حیات به سرعت ازبین خواهد رفت و جایگزین غذایی دیگری برای تامین انرژی بدن های خود نداریم. گیاهان دارای کلروفیل اند و طی فرایند فتوسنتز غذای خود و ما را می سازند. هر چند که گیاهان توانایی حرکت ندارند اما سلول های آنها دارای دیواره ی اسكلتی هستندکه به سلول شكل هندسی معین و خاص می دهد.

بیشتر گیاهان آب و نمك ها را از راه ریشه خود از طریق زمین جذب می کنند و توسط لوله های باریكی به نام آوند به ساقه و برگ ها انتقال می دهند. به این مجموعه لوله ها و ارتباطات دستگاه آوندی می گویند. گیاهان را بر اساس داشتن این دستگاه به دونوع گیاهانآوند دار و گیاهان بدون آوند نامگذاری می کنند. سرخس ها، پنجه گرگ ها، و گیاهان گلدار جز گروه گیاهان آوند دار و گیاهانی شبیه جلبك ها و خزه ها جزء گیاهان بدون آوند محسوب می شوند.

نوع دیگری از گروه بندی در گیاهان براساس تولید دانه است. از این نقطه نظر گیاهان به دو گروه بی دانه و دانه دار تفكیك می شوند. بر این اساس گیاهانی شبیه خزه ای ها و سرخس ها در گروه گیاهان بی دانه و بازدانگان و نهان دانگان در گروه گیاهان دانه دار طبقه بندی می شوند.

در جدول زیر می توانید طبقه بندی گیاهان به طور کلی را ملاحظه نمایید.

بارها در اخبار و مطبوعات شنیده و خوانده ایم که افراد که تغذیه گیاهی دارند از طول عمر بالاتری برخوردارند. اما جالب است که بدانیم برخی از گیاهان مانند نوعی کاج (sequoia tree) عمری حدود 5000 سال دارند. بر این اساس(طول عمر) گیاهان را به سه دسته تقسیم بندی می کنند:

گیاه یك ساله گیاهی است كه دریك فصل رشد، چرخه ی زندگی خود را تكمیل كرده و سپس از بین می رود. در واقع همه ی گیاهان یك ساله، علفی هستند مثل لوبیا، آفتابگردان و . . . اما گیاهان دوساله گیاهانی هستند كه برای تكمیل چرخه ی زندگی خود دو دوره ی رویشی را طی می كنند.

این گیاهان در اولین دوره ی رویشی، ریشه و ساقه ایجاد می كنند و تا پایان این دوره یك ساقه ی كوتاه و یك طوقه برگ دارند و ریشه عمل ذخیره ی مواد غذایی را بر عهده دارد. در دومین دوره رویشی گیاه ازمواد ذخیره ای برای تولید محور گل استفاده می كند و تولید میوه و دانه كرده و سپس از بین می رود.  نمونه ی گیاهان دوساله هویج، جعفری و پیازها هستند.

گیاهان چند ساله نیز به گیاهانی اطلاق می شود که چند سال به زندگی خود ادامه می دهد. بسیاری از گیاهان علفی شبیه ( داودی، نرگس و زنبق زرد) و همه ی گیاهان چوبی چند ساله اند. اغلب گیاهان چند ساله در طول عمر خود چندین مرتبه به بار می نشیند. اما برخی از گیاهان چند ساله ی علفی قبل از مرگ تنها یك بار تولید مثل می كنند مانند گیاه آگاو این گیاهان مواد غذایی مورد نیاز برای دوره ی بعدی رشد خود را در ریشه ی های گوشتی و ساقه های زیر زمینی ذخیره می كنند.

جالب است بدانیم که بعضی از گیاهان چند ساله ی چوبی هر سال برگ های خود را می ریزانند و به گیاهان برگ ریز معروفند مثل نارون، افرا، مو و . . اما بعضی از گیاهان چند ساله، در طول سال تنها تعدادی از برگ های خود را از دست می دهند و به گیاهان همیشه سبز معروفند مثل كاج و سرو و مركبات.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاضل سامانی - تنظیم: داودی