تولدی برای هنر هفتم

به مناسبت یکصد و هفدهمین سالروز اختراع صنعت سینما توسط برادران «لومیر» است

برادران «لومیر» در 11 جولای 1895 با تولید تصویر متحرک و پایه‌گذاری اولین نمایش عمومی در سالن نمایش سینما به شکل امروزی، نام خود را در تاریخ به عنوان مخترعین سینما ثبت کردند. «آگوست» و «لئویس لومیر» در سال‌های 1862 و 1864 در شهر «بزانسون» فرانسه متولد شدند و در سال 1870 برای تحصیل در بزرگترین مدرسه فنی لیون عازم این شهر شدند.

«آنتونی لومیر» پدر برادران لومیر صاحب یک کارخانه‌ عکاسی بود که لوئیس به عنوان فیزیکدان و آگوست به عنوان مدیر در آن کار می‌کردند.

پس از بازنشستگی پدر برادران لومیر، در سال 1892 آنها شروع به ساخت تصاویر متحرک کردند و در 13 فوریه 1895 دستگاه ابداعی خود را به نام «سینماتوگراف» ثبت کردند. «سینماتوگراف» دستگاهی بود که هم برای نمایش فیلم و همچنین برای تصویربرداری از آن استفاده می‌شود.

برادران «لومیر» در اولین نمایش فیلم عمومی به شکل امروزی در 28 دسامبر 1895، 10 فیلم کوتاه شامل اولین فیلم خودشان را در «گراند کافه» پاریس به نمایش گذاشتند. مدت زمان هر فیلم حدود 50 ثانیه بود. از آنها چند فیلم کوتاه باقی مانده که نه تنها اولین فیلم‌های سینمایی جهان، بلکه اولین فیلم مستند و کمدی دنیا نیز در میان آنها یافت می‌شود.

اگرچه آنها در ابتدا به اختراع خود با نوعی تردید می‌نگریستند، اما اختراع آنها تمام مردم جهان را به خود جلب کرد و امروزه در مقیاسی وسیع‌تر، هنرهای تصویری و رسانه‌های تصویری نقطه‌ای از جهان را بی‌تسلط نگذاشته‌اند.

برای اولین بار در تاریخ 27 دسامبر سال 1985 مردم برای آئین دیدن یک فیلم سینمایی در کنار هم جمع شدند و این نخستین بار بود تا سنت دیدن به مثابه چیزی که ما امروز آن را فیلم دیدن در سالن سینما می نامیم به وقوع پیوست و این سنت را برادران فرانسوی لومیر بنا نهادند. با تولد سینما،سابقه لومیرها، ملیس، و ادیسون به شیوه های جالبی به هم پیوست در حالی که از کارخانه ادیسون تولید اقتصادی بیرون آمد از ملیس تصویر به مثابه فضای فانتزی به دست آمد ،ولی متفاوت از همه، از برادران لومیر اشتیاق به فاش کردن تولید شد: ارائه تصویر از دنیای بیرونی، که همیشه معلوم می شود که نه از دنیای بیرونی، که از جهانی حاصل شده که سینما و دیگر هنر های بصری به شیوه ای خاصی به آن نگاه کرده اند.

«آگوست» و «لئویس لومیر» در سال‌های 1862 و 1864 در شهر «بزانسون» فرانسه متولد شدند و در سال 1870 برای تحصیل در بزرگترین مدرسه فنی لیون عازم این شهر شدند. لومیر در سال های که جهان آبستن یکی از بزرگترین اختراعات و تاثیر گذار ترین وسایل جهان امروز بود در تاریکخانه ای مشغول ساخت دستگاهی جادویی بودند تا نام خود را برای اختراع تاثیر گذار در تاریخ به ثبت برسانند.

برادران لومیر با نخستین نمایش رسمی‌، سینما را به عنوان یک رسانه‌ گروهی مستقل و  به مثابه یک زبان و نمایش نوین معرفی کردند. سینماتوگراف دستگاهی بود كه هم برای نمایش فیلم و همچنین برای تصویربرداری از آن استفاده می‌شود. اولین فیلم در 19 مارس 1895 كارگران كارخانه‌ی لومیر را به تصویر كشید كه در حال ترك كارخانه بودند.

نخستین فیلم‏هاى برادران لومیر در سالن گران كافه‏ى پاریس به نمایش عمومى درآمد و دنیا را تكان داد. در این جا بشر، براى نخستین بار، موفق شده بود خود، دیگران و بالاخره زندگى را همان طور كه هست یا باید باشد ببیند. مدت زمان هر فیلم حدود 50 ثانیه بود. این فیلم‏ها به مضامین ساده‏اى مى‏پرداختند از جمله رفت و آمد در یك خیابان، فروریختن یك دیوار، ورود قطارى به ایستگاه، سوپ خوردن یك بچه و خروج كارگرانى از كارخانه‏ى لومیر. با این همه بعضى از این فیلم‏ها « مثل  باغبان آب‏پاشى شده » الگوهاى فیلم‏سازى چندین دهه‏ى بعد را به دست دادند.

حال سالروز اولین نمایش فیلم سینمایی «ابی و رابی» اولین فیلم سینمای ایران است به همین سبب لازم دیدیم با توجه به نزدیکی این تاریخ با اولین نمایش فیلم های لومیر ها به اولین بازخورد ایران با سینما نیز نگاهی داشته باشیم.

پس از کشف صنعت سینما در سال 1895 توسط لومیرها، پذیرش این صنعت در ایران خیلی سریع شکل گرفت، به طوری که 5 سال پس از این تاریخ یعنی در سال 1900میلادی وارد ایران شد و در ایران رواج گرفت اما برخلاف آنچه در اروپا و آمریکا اتفاق افتاده بود، در ایران نه تنها به عنوان یک وسیله یا ابزار موثر در اطلاع رسانی و آموزش و همچنین فراهم سازی یک تفریح آموزشی ارزان برای توده های مردم به شمار نرفت، بلکه صرفا ابزاری برای ثبت وقایع زندگی شاه و تفریحی در دست اشراف و اعیان خودپرست شد. به عبارتی، هر چند که صنعت سینما به فوریت در ایران وارد شد اما فرهنگ استفاده از این صنعت وارد کشور نشده و اهمیت خود را پیدا نکرده بود.

در آن زمان مردم بیشتر متوجه وجه تفریح و سرگرمی آن بودند تا جنبه فرهنگی و قدرت آن . تا اینکه روز به روز این سلاح رشد وتکامل یافت وهمپای آن استفاده و نگرش ابزاری آن نیز گسترش پیدا کرد  و اقبال گسترده مردم به این صنعت سیاستمداران وجامعه شناسان را به فکر وا داشت که از این فرصت غایت استفاده ی لازم را ببرند لذا متخصصین امر سعی در ایجاد جذابیت بیشتر آن نمودند تا اینکه سینما شد سی نما .

خدا پدر ناصر الدین شاه را بیامرزد یا نیامرزد !؟در سفر فرنگی که داشت عاشق وشیدای دلسوخته ی این جعبه شد و پس از بازگشت دستور داد تا این جعبه را وارد ایران کنند !!!

اولین برخورد ایران با مساله فیلم و سینما به سالهای 1279هجری شمسی(1900م)بر می گرد.دراین  سال و با سفر شاه وقت به غرب وی با دستگاه یا بهتر می توان گفت با سرگرمی جدیدی تحت عنوان سینماتوگراف آشنا شد. از آنجا که آن را بسیار جالب و سرگرم کننده یافت، دستور خرید آن را به میرزا ابراهیم خان، عکاس باشی دربار صادر کرد. با خرید این دستگاه، تجهیزات اولیه برای ورود صنعت سینما به ایران فراهم آمد. در زمان این پادشاه و به دستور آن 2 دستگاه نمایش فیلم از خارج خریداری و به داخل کشور آورده شد.اولین فیلم برداری ایرانی نیز درهمان فرهنگ به وسیله ابراهیم خان عکاس باشی از مراسم  بازدید شاه از جشن گلها در شهر اوستاند بلژیک انجام گرفت. و این به عنوان قدم اول برای به کارگیری از این دستگاه در فیلم برداری توسط یک ایرانی بود.

مردم بیچاره جعبه ندیده هم که از ماهیت واقعی آن بی خبر بودند مسحور سحر جادوگر شدند و با دهان باز خیره خیره به پرده نگاه می کردند و قهقهه مستانه می زدند وگاهی هم از ترس زیر چار پایه می ر فتند و با افتخار سالن نمایش را ترک می کردند و وقایع پرده را برای هم بازگو می کردند ولذت می بردند.

آبی و رابی (1309) نخستین فیلم بلند داستانی صامت ایرانی. این فیلم توسط اوانس اوگانیانس ساخته شد و در روز جمعه دوازدهم دی 1309 ساعت دو بعد از ظهر در سینما مایاک به نمایش درآمد. روند تولید فیلم درسالهای اولیه فعالیت سینما تا دهه 30 ، آنچنان بالا و قابل توجه نبوده ، به طوری که تولید فیلم در آن دوران حداکثر به 2 یا 3 عدد می رسد. بیشترین دلیل پایین بودن تولید در این دوران به مسائلی از قبیل عدم وجود تجهیزات مناسب برای تولید،عدم تقاضای مناسب افراد که به تعطیلی برخی سینما ها منجر می شد. اما در سالهای بعد با کشف اشتیاق بین سینماگران و تحصیل کرده های ایرانی و با توجه به نفوذ سینما و پیوند با مردم توجه همگان را برانگیخت و سینما مسیر جدیدی در ایران را طی کرد.

منابع : خبرگزاری دانشجویان ایران ، خبرگزاری سینمای ایران ، بانک اطلاعات سینمایی ایران

مطال مرتبط:

روزی كه چشم ایرانی با پرده سینما آشنا شد  

موسیقی در سینمای صامت     

 اختراعی شگفت به نام سینما