پیشگیری از آزار جنسی کودکمان

در مقاله ی قبل با عنوان هشدار در مورد سو استفاده جنسی ، لزوم اطلاع رسانی به کودکان در مورد سو استفاده ی جنسی را بررسی کردیم.

در این مقاله می‌خواهیم ببینیم برای پیشگیری از آزار جنسی کودکمان چه اقداماتی می‌توانیم انجام دهیم.

**در درجه اول، باید رابطه دوستانه‌ای با کودکمان برقرار کنیم. یک کودک باید در صحبت کردن با والدینش در مورد هر مسئله یا تجربه حساسی که در طی آن کسی به او نزدیک شده یا باعث ناراحتی او شده احساس راحتی کند. مطالعات نشان داده‌اند که بیش از نیمی از وقایع آزار جنسی هرگز گزارش نمی‌شوند چون قربانیان به شدت از عاقبت افشا شدن این مسئله می‌ترسند. این در حالی است که پنهان کردن مسئله و دشوار یافتن صحبت کردن درباره آن با افراد قابل اعتماد، عامل تداوم آزار و بهترین دوست آزاردهندگان جنسی است.

** می‌توانید در نشست‌های خانوادگی‌تان که مسائل ایمنی راحت‌تر مطرح می‌شوند ، فضای بازی برای گفتگو ایجاد کنید و از این طریق احساس امنیت در گفتگو را در کودکتان تقویت کنید.

** بدون ایجاد احساس کنترل شدن در فرزندتان سعی کنید در هر زمانی بدانید کودکتان کجاست و با کیست. دوستان و والدین دوستان فرزندتان را بشناسید و قبل از اینکه به کودک اجازه دهید ساعتی را در خانه آنها بگذراند مطمئن شوید که آنها قابل اعتماد هستند.

** به کودکان یاد بدهید که بعضی کارها از سوی هر کسی که انجام شود کار بدی است و باید به والدین گزارش داده شود. مثلاً لمس کردن مناطق حساس بدن کار بدی است و هیچ کس حتی نزدیکترین فرد زندگی او حق این کار را ندارد. پس اگر هر کسی خواست این کار را بکند یا این کار را کرد، باید موضوع به یک بزرگتر قابل اعتماد ارجاع داده شود. البته معاینات پزشکی را از این قاعده مستثنا اعلام کنید.

** آزارگران جنسی به ندرت به سراغ کودکانی می‌روند که از عزت نفس و اعتماد به نفس مناسبی برخوردارند چون آنها می‌دانند که در مورد این بچه‌ها شانس کمتری برای عملی کردن نقشه‌هایشان دارند و می‌دانند که این بچه‌ها به احتمال بیشتری به کارهای شوم آنها اعتراض می‌کنند و به دیگران گزارش می‌دهند.

برای افزایش عزت نفس کودکان اقدامات زیر را انجام دهید:

- به فردیت آنها احترام بگذارید. به کودکان کمک کنید تا به وجود منحصر به فرد خود افتخار کنند. به آنها اهمیت احترام به فردیت دیگران را یاد بدهید.

- قاطعیت و ابراز نیازها و احساسات را به کودکان بیاموزید. به آنها بیاموزید تا احساسات خود را بشناسند و آنها را بپذیرند، درباره نیازهایشان صحبت کنند و پیشنهادات غیرمعقول و نادرست دیگران را رد کنند.

- مهارتهای حل مساله و تصمیم‌گیری را به آنها بیاموزید. آنها را تشویق کنید تا این مهارتها را در زندگی روزمره و زمانی که با موقعیت چالش‌انگیزی مواجه هستند به کارببرند. از به عهده گرفتن حل مسائلی که کودک می‌تواند از عهده آن بربیاد و همینطور گفتن مداوم "این کار را بکن، این کار را نکن" به کودک اجتناب کنید.

- "احترام گذاشتن به خود" را به کودک یاد بدهید. کودکان را تشویق کنید تا به خودشان احترام بگذارند و در مقابل انتظار رفتار محترمانه از جانب دیگران را نیز داشته باشند. به آنها کمک کنید تا مرزهای مشخصی برای رفتارهای قابل قبول و رفتارهای غیر قابل قبول داشته باشند و با آنها در مورد شیوه برخورد با کسی که بخواهد این مرزها را مورد تعرض قرار بدهد صحبت کنید.

- به دیگران احترام بگذارید و با آنها همدلی کنید. به کودکان هم بیاموزید که احترام گذاردن به دیگران و همدلی کردن با آنها بخش مهمی از داشتن یک شخصیت مسۆل است. قوانینی را مشخص کنید که باید هم در خانه  و هم در مدرسه رعایت شود. هنگامی که قوانین شکسته می‌شود و کودکان به پیامدهای رفتارشان توجه نمی‌کنند بزرگترها باید برخوردی منطقی بکنند. والدین باید در اجرای قوانین جدی باشند و زمانی که قوانین شکسته می‌شوند پیامدها را اجرایی نمایند.

** درباره مسائل جنسی با کودک صحبت کنید. صحبت کردن درباره جنسیت، اعضای جنسی بدن یا علاقه کودک به بدن خود نباید برای کودک منفی تلقی شود. بحث باز درباره آزار جنسی باید مورد استقبال قرار گیرد.

** از تحمیل کردن محدودیتهای غیر ضروری و افراطی بر کودکان جداً خودداری کنید. این کارفقط روحیه ماجراجویی کودک را تحریک می‌کند و به ترس و گوشه‌گیری منجر می‌شود که در نتیجه فقط خطر قربانی شدن را افزایش می‌دهد.

** مهم است کودک بداند هرکس حق دارد از امنیت برخوردار باشد. کودکی که این مسئله را می‌فهمد متوجه می‌شود که او خود مسول تأمین امنیت خود است و یاد می‌گیرد که چگونه به تهدیدها پاسخ بدهد. همچنین او متوجه می‌شود که باید به حق دیگران برای ایمن ماندن هم احترام بگذارد و بچه‌های دیگر را نیز به کمک کردن به دیگران تشویق می‌کند.

**مهم است کودک بداند که اعضای بدن او فقط متعلق به او هستند و محافظت از آنها به خصوص اعضای حساس بدن به عهده خود اوست.

** تفاوت بین لمس درست و لمس نادرست را به کودک بیاموزید. به او بیاموزید که لمس یا تماشای بخشهای حساس بدن توسط فردی دیگر کار غلطی است.

** مهارت "نه گفتن به مزاحم، ترک کردن فوری موقعیتی که مزاحم جنسی در آن حضور دارد و گفتن اتفاقات به والدین " را به کودک بیاموزید.

** تفاوت بین راز خوب و راز بد را به کودک یاد بدهید. سوءاستفاده از پاکی و سادگی کودکان در حفظ اسرار دیگران یک تاکتیک مهم مزاحمان جنسی است. از آنجا که به عنوان یک موضوع اخلاقی به بچه‌ها یاد داده می‌شود که نباید به اعتماد یک بزرگسال نسبت به خودشان خیانت کنند و نباید راز کسی را فاش کنند، بچه ها بین گفتن و نگفتن تجربه آزار خود گیج می‌شوند. بنابراین باید به کودکان یاد داده شود که هر رازی که آنها را مضطرب، ناراحت یا افسرده کند و بترساند یک راز بد است و نه تنها نباید حفظ شود بلکه باید به یک بزرگسال قابل اعتماد گزارش داده شود.

** در هیچ سنی به کودک اجبار نکنید که به بغل همه دوستان و آشنایان برود یا همه را ببوسد یا اجازه بدهد همه او را ببوسند. اجازه بدهید او احساساتش را به زبان خودش ابراز کند.

**  به کودک اجازه بدهید بداند که احساساتش برای شما اهمیت دارد. اگر می‌بینید که کودک از انجام درخواستی که یک بزرگتر از او داشته ناراحت است مداخله کنید. اجازه بدهید که کودک بداند که شما از او در برابر این احساس ناراحتی محافظت می‌کنید. این به آن معنا نیست که شما باید اراده محافظت از خود کودک را از او بگیرید یا حمایت بیش از حد از او بکنید.

** بازی راه خوبی برای تقویت درسهایی است که کودک در باره مسائل خودمحافظتی جنسی می‌آموزد. برای مثال بچه ها همیشه از والدین می‌پرسند که " اگر. ..شود، چه می‌شود؟. می‌توان یک بازی با همین عنوان ترتیب داد.

** گه‌گاهی بدون اطلاع قبلی از مدرسه یا مهد کودک یا هر جای دیگر که کودک ساعاتی را در آن می‌گذراند دیدن کنید و مطمئن شوید که محلی خارج از جایی که بچه‌ها درس می‌خوانند یا بازی می‌کنند وجود ندارد و والدین می‌توانند از همه جا دیدن کنند.

** از متولیان مدرسه بخواهید تا برنامه‌هایی برای پیشگیری از آزار جنسی کودکان برای والدین و بچه‌ها تهیه کنند. حتماً در آن برنامه‌ها شرکت کنید.

** والدینی که در برنامه‌های آموزش پیشگیری از آزار جنسی کودک شرکت می‌کنند بیش از والدینی که در این برنامه‌ها شرکت نمی‌کنند معتقدند که این برنامه‌ها می‌توانند در پیشگیری از آزار مۆثر باشند. همچنین این گروه از والدین بهتر می‌توانند درباره آزار جنسی با کودکانشان ارتباط برقرار ‌کنند.

**********

در مقاله بعد- آموزش ایمنی فردی کودکان در برابر آزار جنسی-اقدامات ساده عملی که برای آموزش و تمرین مهارت خود محافظتی در کودکان می‌توان انجام داد مورد مداقه قرار خواهد گرفت. این اقدامات شامل چهار قانون ساده است که در واقع کلیدهای امنیت شخصی کودک محسوب می‌شوند. همچنین چند تمرین " اگر ....شود، شما چه می‌کنید" ارائه شده که نشان می‌دهد چطور این قوانین می‌توانند در موقعیتهای متفاوت به کار گرفته شوند.

مطالب مرتبط:

کوچولوی زخمی !

کودک آزاری از غفلت تا جنسی

جایگزین های عشق و نوازش