زندگی شیرین با وجود تلخی‌ها
روز شهادت بزرگ مردی که اسوه‌ی صبر هستند، بهانه ایست تا کمی در مورد این صفت صحبت کنیم. ویزگی که اگر بتوانیم آنرا کسب کنیم،زندگی مان حال و هوای دیگری خواهد داشت.
انسان‌ها با توجه به عوامل متعدد از جمله محیطی كه در آن زندگی می‌كنند و افرادی كه با آنها به‌طور مداوم در ارتباطند و همچنین از نظر عوامل وارثتی و ژنتیكی سلایق و ویژگی‌های متعدد و متفاوتی دارند و شاید نتوان دو نفر را كه از ویژگی‌های كاملا یكسانی برخوردار باشند را روی كره خاكی پیدا كرد.از میان این ویژگی‌ها و خصوصیت‌های فراوان و غیر قابل شمارش برخی از آنها فراوانی بیشتری دارند و بیشتر در افراد ظهور و بروز می‌كند كه از جمله آنها ویژگی كم طاقتی و بی‌تابی انسان‌هاست.
اینكه یكشبه به اهداف خودمان دست پیدا كنیم و هیچ مشكلی حق نداشته باشد بر سر راه ما سبز شود و اگر خدایی ناكرده با مشكلی مواجه بشویم زمین و زمان را به هم بدوزیم از جمله خصوصیت‌هایی است كه ما را تبدیل به یك انسان كم طاقت و بی‌تاب می‌كند. می‌توان كم طاقتی انسان‌ها را یكی از بزرگ‌ترین موانع رسیدن آدمی‌به موفقیت بیان كرد، چرا كه هیچ گاه فردی با رویارویی نادرست در برابر مشكلات نتوانسته است آنها را پشت سر گذاشته و بر آنها پیروز شود و به همین خاطر این ویژگی یكی از خصوصیت‌هایی است كه بارها از آن به‌عنوان یك صفت منفی در قرآن مجید سخن به میان آورده شده و ویژگی‌های افراد بی‌تاب و كم طاقت را برای ما به تصویر كشیده است تا با شناخت آنها بتوانیم وجود خودمان را كاملا از بی‌تابی و كم طاقتی خالی كنیم و هیچ گاه اجازه ورود دوباره این ویژگی‌ها را به درون خود ندهیم. خداوند متعال در سوره معارج یكی از ویژگی‌های انسان را كم طاقتی و بی‌تابی بیان می‌كند چرا كه از طرفی نه طاقت تحمل كردن مشكل و سختی‌ها را دارد و نه وقتی به او نعمتی داده می‌شود آن را در جهت درست به‌كار می‌گیرد و استفاده می‌كند: ِ(به راستى كه انسان سخت آزمند [و بىتاب] خلق شده است. چون صدمهاى به او رسد عجز و لابه كند و چون خیرى به او رسد بخل ورزد(معارج 19 )حال با توجه به اینكه این ویژگی یك خصوصیت فراگیر در میان انسان‌هاست و مانع و سدی محكم در رسیدن افراد به موفقیت و خوشبختی قلمداد می‌شود اگر می‌خواهید در جاده موفقیت قدم بگذارید قبل از هر چیز باید بدانید كه چطور با این ویژگی و خصلت مذموم مبارزه و آن را از درون خود ریشه كن كنید و تبدیل به یک انسان صبور شوید.وگرنه باید برای همیشه قید رسیدن به قله خوشبختی را بزنید و آن را فراموش كنید.
با بررسى اجمالى زندگانى بزرگان در مىیابیم که آنها همواره با مشکلات روبه رو بودهاند. با الگوگیرى از بزرگان مىتوان شیوه رویارویی با مشکلات را آموخت.
این موضوع را خداوند به پیامبرش گوشزد مىکند و مىفرماید: «صبر کن، همان گونه که پیامبران اولوالعزم صبر کردند
از نظر قرآن و حدیث راه‌های تحصیل صبر عبارتند از :
_تقویت پایههاى ایمان:
هر قدر ایمان انسان به حکمت و رحمت پروردگار بیشتر باشد، صبر او نیز افزونتر خواهد بود. امیرمۆمنان(ع) مىفرماید:اساس و ریشه صبر، ایمان و یقین خوب نسبت به خداوند است».1_رابطه با خدا:
انسان در پرتو یاد خدا و نماز ارادهاى نیرومند و ایمانى استوار پیدا مىکند و همه مشکلات براى او آسان مىگردد. قرآن مجید مىفرماید: «واستعینوا بالصبر و الصلاة و إنّها لکبیرة الاّ على الخاشعین؛ در زندگى از صبر و نماز کمک بگیرید، هر چند این کار جز براى فروتنان سنگین و گران است».2امام صادق (ع) فرمود: «هنگامى که مشکل مهمى براى على (ع) پیش مىآمد، به نماز برمىخاست».3
_ شناخت راز و رمز مشکلات: اگر کسى بداند که وجود بلا و مصیبت در زندگى بشر چه اثرى دارد، آن را با آغوش بازمىپذیرد. در روایات از سختی‌ها به عنوان الطاف خداوند یاد شده است. امام صادق (ع) مىفرماید: «خداوند مۆمن را با بلا دلجویى مىکند، چنان که مرد با هدیهاى که از سفر براى خانوادهاش مىبرد، از آنها دلجویى مىکند.4
توجه به آثار اخروى صبر: توجه به پاداش اخروى صبر، تلخی و سختى مشکلات را شیرین و آسان مىسازد. در این باره روایات زیادى از معصومان رسیده است.
امام صادق (ع) مىفرماید: «هر کس از مۆمنان که به بلایى گرفتار شود و صبر کند، براى او اجر هزار شهید است». 5
_ توجه به گذرا بودن بحرانها: مشکل و محنت روزگار هر چه باشد، مقطعى و گذرا است. قرآن مجید به همه افراد نوید مىدهد که همیشه در کنار سختىها آسانى وجود دارد.6
_توجه به افراد پایین دست: نظر افکندن به کسانى که با مشکلات بزرگترى دست به گریبان هستند، تحمل سختی‌ها را آسان تر مىسازد.
_ الگو پذیرى از اولیاى خدا: با بررسى اجمالى زندگانى بزرگان در مىیابیم که آنها همواره با مشکلات روبه رو بودهاند. با الگوگیرى از بزرگان مىتوان شیوه رویارویی با مشکلات را آموخت.
این موضوع را خداوند به پیامبرش گوشزد مىکند و مىفرماید: «صبر کن، همان گونه که پیامبران اولوالعزم صبر کردند». 7
_آمادگى روحى: اگر کسى دنیا را آن طور که هست بشناسد، در پیش آمدهاى ناگوار خود را نمىبازد، چون مىداند جهان طبیعت سراى دگرگونى است و فراز و نشیب فراوان دارد و همه افراد خواه ناخواه با حوادث روبه‌رو مىشوند. امام على (ع) مىفرماید: «کسى که دنیا را بشناسد، هرگز به خاطر بلا و مشکلات محزون نمىگردد».8
_توجه به آثار جسمانى صبر: صبر و شکیبایى در برابر حوادث زندگى تنها بعد اخلاقى ندارد، بلکه از نظر بهداشت و سلامت جسم نیز فوق العاده مۆثر است. افراد ناشکیبا عمرى کوتاه و توأم با انواع بیمارىها و از جمله بیمارىهاى قلبى و عصبى دارند، در حالى که صابران از عمرى طولانى برخوردارند. امام على (ع) مىفرماید: «کسى که دولت دارد و عمر طولانى داشته باشد، باید قلب صبورى در برابر مصائب آماده کند».9
پی‌نوشت‌ها:
1ـ غررالحکم، ج 2، ص 415.
2ـ بقره (2) آیه 45.
3ـ تفسیر نمونه، ج 1، ص 219.
4ـ اصول کافى، ج 3، ص 354.
5ـ همان، ص 146.
6ـ انشراح (94)، آیه 5.
7ـ احقاف (46) آیه 35.
8ـ ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 270.
9ـ بحارالانوار، ج 75، ص 81.
فرآوری: داودی
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع: پرسمان-کتاب صبر ،کیمیای سعادت
مطالب مرتبط:
