خود را از مزایای فرزند داشتن محروم نکنیم!

حب ذات یکی از غرائز است انسان خودش را دوست دارد و چون خودت را دوست داری می‌خواهی ابدیت داشته باشی اولاد باقی کردن فانی هاست آدم بی اولاد فانی است آدمی که اولاد خوب دارد باقی است این یک غریزه‌ای است و لذا اولیاء خدا هم دعا می‌کردند از خدا هم بخواهید که بچه خوب عنایت کند، جلوگیری  از بارداری ممنوع. پس چرا می‌گویند اولاد کمتر زندگی بهتر، داریم اولاد کم آسان است اما نگفته این آسان خوب است یا بد مثل اینکه مثلًا بگوییم آب جویدن نمی‌خواهد خیلی خوب حالا باید همیشه آب بخوریم؟ اگر گفتند آب استخوان ندارد آب جویدن ندارد معنایش این نیست که آب بخوریم.

در ادله و متون دینی، تولید مثل و زادآوری، امری پسندیده و ممدوح بوده

جایگاه و ارزش فرزند برخی از دانشمندان، هدف از ازدواج را تولید مثل و بقای نسل برشمرده‌اند. بنابر این تعریف و با توجه به وضعیت بیولوژیک دو جنس زن و مرد، هدفی جز تولید مثل و باقی گذاشتن نوع انسان منظور نبوده است. سایر احکام مربوط به روابط زن و مرد از قبیل احکام رعایت عفت، زناشویی، اختصاص داشتن زوجه به زوج، احکام طلاق، عدّه، اولاد، ارث و... هم بر اساس همین واقعیت وضع شده است.

افزون بر آن، در ادله و متون دینی، تولیدمثل و زادآوری، امری پسندیده و ممدوح بوده و نسبت به آن تأکید و ترغیب فراوانی صورت گرفته است. از منظر متون دینی، فرزند شایسته، نعمتی از نعمت‌های الهی و گلی از گل‌های بهشت است [امام صادق علیه السلام فرمود: «إن الولد الصالح، ریحانة من ریاحین الجنه» فرزند صالح، گلی ازگل‌های بهشت است. (فروع کافی، ج 6، ص 3، ح 10)]

علاوه بر این، مایه زینت زندگی [سوره کهف، آیه 46] و یار و مددکار انسان [سوره اسراء، آیه 6، سوره نوح، آیه 12؛ الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، مۆسسه آل البیت، قم، 1374، ج 21، احکام الاولاد، ص 356، ح 7] می‌باشد، یادگار و جانشین پدر و مادر [الحر العاملی، محمد بن الحسن، همان، ص 357، ح 27289، و ح 27290 و همان، ص 356، ح 27284 و ح 27285] در دنیاست و استغفارگویی و اعمال نیک او سبب آمرزش و نیک‌بختی والدین در حیات اخروی [همان، ابواب احکام الاولاد، باب 1، ح 2 و باب 2، ح 5 و ج 21، ص 359، ح 27298؛ و ح 27299؛ شیخ صدوق، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه، القمی من لایحضره الفقیه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ج 3، ص 309، باب 148] می‌شود.

اسحاق بن عمار از امام ششم (علیه السلام) روایت می کند : شخصی گفت در داشتن فرزند بی رغبت بودم، تا توفیق وقوف در عرفات نصیبم شد، در کنارم نوجوانی را دیدم دعا می کرد و اشک می ریخت و می گفت:

یا رَبِّ والِدَیَّ والِدَیَّ فَرَغَّبَنی فِی الْوَلَدِ حینَ سَمِعْتُ ذلِکَ.[ وسائل، ج 21، ص 355]

خداوندا پدر و مادرم، پدر و مادرم، با شنیدن دعای او نسبت به پدر و مادرش شوق پیدا کردن فرزند در من پدید آمد.

پدران و مادران از دنیا رفته، از عبادت و مناجات، و کار خیر فرزندانشان در صورتی که اهل ایمان بودند بهره کامل می برند.

اثرات فرزند خوب بعد از مرگ

از رسول حق (صلی الله علیه وآله وسلم) روایت شده:

خَمْسَةٌ فی قُبُورِهِمْ وَ ثَوابُهُمْ یَجْری اِلی دیوانِهِمْ : مَنْ غَرَسَ نَخْلاً ، وَ مَنْ حَفَرَ بِئْراً ، وَ مَنْ بَنی لِلّهِ مَسْجِداً ، وَ مَنْ کَتَبَ مُصْحَفاً ، وَ مَنْ خَلَّفَ اِبْناً صالِحاً.[ بحار، ج 104، ص 97]

پنج نفر از دنیا رفته اند، ولی پرونده آنان بسته نشده، دائم به آنان ثواب می رسد : کسی که درختی کاشته، چاه آبی برای بهره برداری مردم حفر کرده، مسجدی ساخته، قرآنی نوشته، فرزند شایسته ای از او به جا مانده.

حضرت سجاد (علیه السلام) فرمود:

مِنْ سَعادَةِ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ اَنْ یَکُونَ مَتْجَرُهُ فی بِلادِهِ، وَ یَکُونَ خُلَطاۆُهُ صالِحینَ، وَ یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ یَسْتَعینُ بِهِ.[ بحار، ج 103، ص 7]

خوشبختی مرد مسلمان در سه چیز است: محل تجارت و کسبش در شهر خودش باشد، که پس از پایان روز نزد زن و فرزند خود برود، و دوستانش شایسته و صالح باشند، و فرزندانی داشته باشد که از کمک آنان سود جوید.

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

فرزندان مسلمانان در قیامت شفاعت می کنند، شفاعت آنان پذیرفته است، چون به دوازده سالگی برسند، حسنات آنان ثبت می شود، و چون به تکلیف برسند، گناه بر آنان نوشته می شود.[ بحار، ج 21، ص 355]

امام هفتم (علیه السلام) فرمود:

سَعِدَ اِمْرُۆٌ لَمْ یَمُتْ حَتّی یَری خَلَفاً مِنْ نَفْسِهِ.[ وسائل، ج 21، ص 357 ـ 358]

خوشبخت شد مردی که نمرد تا فرزندی از خود دید.

سود فرزند داشتن تا کجاست که امیرالمۆمنین (علیه السلام) فرمود :

فِی الْمَرَضِ یُصیبُ الصَّبِیَّ اَنَّهُ کَفّارَةٌ لِوالِدَیْهِ.[ همان مدرک]

بیماری فرزند کفاره گناهان پدر و مادر اوست.

رسول حق (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود:

اَلْوَلَدُ الصّالِحُ رَیْحانَةٌ مِنَ اللّهِ قَسَمَها بَیْنَ عِبادِهِ [ همان مدرک]

فرزند شایسته دسته گلی خوشبو از جانب خدا است که بین بندگانش قسمت کرده.

اولاد زیاد باشد یا کم؟

در مورد تعداد فرزند در روایات عددی مشخص نشده ولی جهت گیری کلی روایات معصومین (علیهم السلام) به سمت فرزند زیاد داشتن می باشد. پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) فرمودند: با یکدیگر ازدواج کنید و بر تعدادتان بیفزایید، همانا من به تعداد شما مباهات می‌کنم.(بحارالانوار، ج 17، ص 259)

به خانواده نگاه سیستمی داشته باشیم

نگاهی سیستمی به خانواده داشته باشیم، بسیاری از رفتارهای کودک در زیر سیستم فرزندی شکل می گیرد؛ یعنی برای اینکه کودک شما در رفتارهای خود دارای پختگی باشد، علاوه بر اینکه با والدین خود تعامل دارد، لازم است با خواهر و برادر در محیط خانواده ارتباط داشته باشد، بدیهی است زمانی که کودکی از داشتن برادر و خواهر محروم شد، رفتارهایی که در سایه تعامل او با برادر و خواهرش شکل می گیرد، در او بوجود نمی آید و رفتارهای کودک از این لحاظ ناپخته می گردد.

به یاد داشته باشید به هیچ عنوان محیط هایی مانند مهد کودک نمی تواند جای خالی خواهر و برادر را برای فرزند شما پر کند. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که از نظر روان شناسان غربی خانواده ای می تواند از لحاظ تربیتی موفق باشد که بیش از دو فرزند داشته باشد، بنابراین خانواده ای می تواند در تربیت فرزند خود موفق باشد که دارای چنین شرایطی باشد.

مباهات پیامبر(صلی الله و علیه وآله) در قیامت به کثرت امت خود

در ادله و متون دینی، نسبت به تکثیر نسل و کثرت موالید، سفارش و ترغیب شده است که به پاره‌ای از آن‌ها اشاره می‌شود:

امام صادق (علیه السلام) از قول رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) فرمود: «اکثروا الولد، أکاثر بکم الأمم غداً»[کلینی، پیشین] فرزندان خود را زیاد کنید تا فردا به واسطه (کثرت) شما بر دیگر امم افتخار نمایم.

در صحیفه عبدالله بن سنان آمده است که امام صادق (علیه السلام) فرمود: مردی نزد رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) آمد و گفت:‌ پیامبر خدا، من دختر عمویی دارم که زیبایی و حسن دین او را می‌پسندم ولی او نازا است، پیامبر (صلی الله و علیه وآله) فرمود: با او ازدواج نکن؛ زیرا حضرت یوسف (علیه السلام) هنگام ملاقات با برادرش از او پرسید: برادر، چگونه توانستی پس از من با زنان ازدواج کنی؟ پاسخ داد: پدرم به من فرمان داد که اگر می‌توانی فرزندانی داشته باشی که زمین را از تسبیح سنگین نمایند، ازدواج کن.

از مجموع احادیث گذشته، می‌توان مطلوبیت زیاد نمودن فرزند و تکثیر را استفاده نمود. ترغیب به سنگین نمودن زمین به وسیله تسبیح تسبیح‌گویان و مباهات نمودن پیامبر (صلی الله و علیه وآله) به سایر امم به واسطه کثرت جمعیت امت خویش و... اموری است که به روشنی دلالت بر مطلوبیت فرزندان زیاد دارد.

تلاش و توکل دو بازوی اقتصادی خانواده

روایات زیادی در متون دینی ما وجود دارد که بر رزاق بودن خداوند تاکید می کند، بنابراین مشکلات مادی نمی تواند دلیل قانع کننده ای برای تعداد کم فرزندان باشد، البته به شرطی که علاوه بر توکل بر خداوند در حد توان خود برای برآورده کردن نیازهای مادی خانواده تلاش کنید.

تجربه بالینی نشان می دهد هیچ گاه فرزندان به دلیل مشاجره با یکدیگر دچار عقده و یا مشکلات روانی نمی شوند، البته به شرطی که والدین اینگونه مشاجرات را مدیریت کنند....

منابع:

راسخون

بیانات حجت الاسلام قرائتی

مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقری، ج1، ص: 419

نظام خانواده در اسلام؛ نوشته استاد حسین انصاریان

بیشتر بخوانید:

چرا قرآن حق حضانت فرزند را به پدر می دهد؟

نگاه اسلام به کنترل نسل یا تکثیر آن!

فرزند صالح؛ بزرگترین نعمت الهی

سقط جنین گناه بزرگ نابخشودنی!!