اول بیهوشی بعد انتقاد
دقت داشته باشیم که قبل از هر تذکّری، ابتدا باید نرمشی در فرد ایجاد کنیم. غالباً تذکّر به فرد، بدون ایجاد زمینه و بستر مناسب، واکنش نامناسب او را به همراه خواهد داشت؛ و یا حداقل تذکّر ما را برای وی بی تأثیر و یا کم تأثیر خواهد کرد.
خلاصه آنکه چنانچه تاکنون موضوع گفتگوهای مان، بر نقاط ضعف همسرمان بنا شده بود، از همین حالا موضوعات را بر نقاط مثبت او استوار کنیم. اگر برای مدّتی ادبیات گفتگوی مان را تغییر دهیم، خواهیم دید که به نتایج خوب و ارزشمندی خواهیم رسید.
«راستی من از این خصلت تو خیلی خوشم می آید.»
«آن روز که آن برخورد بزرگوارانه را با برادرم کردی، خیلی لذت بردم.»
«همیشه طاقت تو در تحمل شیطنت بچه ها، برایم مثال زدنی است.»
و یا اگر همسرمان برخورد مناسب و خوشایندی با فرزندمان داشت، می توانیم با گفتن چنین جمله ای «امروز خیلی لذّت بردم از اینکه حرف های فرزندمان را صبورانه گوش دادی» رفتار مناسب او را تثبیت کنیم.
در حقیقت با بیان عباراتی از قبیل: «امروز پدرم که این حرف را زد، شما خیلی خوب پاسخ دادید»؛ «دیروز مادرم که آن رفتار را کرد، شما خیلی برخورد مناسبی داشتید.» رفتار پسندیده همسرمان را پایدار می کنیم و غیرمستقیم به او می فهمانیم که این نحوه از رفتار وی، عملکرد درستی است و رفتارهای پیشین وی غلط بوده است. ببینید چقدر این زبان با زبان نکوهش متفاوت است! این زبان، زبان ستایش است.
اگر سخنان ما مانند چنین عباراتی باشد، دیگر دعوا، مشاجره و بگومگویی صورت نمی گیرد. لذا سعی کنیم که در صدد یافتن و آشکار کردن عیوب نباشیم؛ نه از یکدیگر و نه از خانواده های یکدیگر. مثلاً نگوییم:
«برادرت چرا این حرف را به من زد؟»
«خواهرت چرا شخصاً ما را دعوت نکرد؟»
به دلیل همین پیامدهای ناخوشایند است که در نقد و تذکّر باید ظرافت های بسیاری رعایت شود؛ مثلاً نه به صورت تعارف و تصنّعی، بلکه با گرمی و صداقت از شخص مورد تذکّر تعریف کنید و نقاط قوّت او را برشمارید.
هدف تان این باشد که شما و همسرتان از زندگی خود راضی باشید و در پی این نباشید که ثابت کنید حق با شماست و اشتباه از همسرتان
برای نمونه هنگام تذکر به یک سخنران یک جلسه نگوییم: «شما خیلی سخنران خوبی هستید و بیان خوبی دارید امّا...»؛ یعنی یکی دو عبارت اول را تعارف وار بگوییم و بعد تمام حیثّیت و تلاش این سخنران را زیر سوال ببریم! قطعاً با چنین شیوه ای، بستر و زمینه ی مناسب را فراهم نکرده ایم. بهتر است این طور بگوییم: «من از شما و سخنرانی های شما خیلی خوشم می آید. شما در فلان جا به نکته ی بسیار ظریفی اشاره کردید که از دید بسیاری از ما پنهان مانده بود. در ذیل فلان موضوع، چنین نکاتی را بر شمردید که بسیار قابل تأمل بود؛ اما برای تفهیم بیشتر بحث اگر در مورد فلان نکته مثالی هم زده بودید، بسیار بهتر می شد».
«در زندگی زناشویی همیشه شاد بودن را جایگزین حق به جانب بودن بکنید. البته این به این معنی نیست که اصلاً بحث و گفتگو نکنید؛ نظرات خود را مطرح نسازید؛ به همسرتان اعتراضی نکنید؛ بلکه به این معنی است که هدف تان این باشد که شما و همسرتان از زندگی خود راضی باشید و در پی این نباشید که ثابت کنید حق با شماست و اشتباه از همسرتان.»
یعنی در لابه لای تعریف های مان، به نحوی که شخص متوجه نشود، مانند یک داروی تلخی که در یک شربت شیرین حل شده باشد، تذکّر خود را بگنجانیم.
فرآوری: زینب عشقی
بخش خانواده ایرانی تبیان
با نگاهی به کتاب سر دلبران نوشته دکتر محمدحسین بانکی
مطالب مرتبط:
