جایگاه رفیع سبط رسول وحی

با نگاهی مختصر و گذرا به تاریخ صدر اسلام به روشنی می توان جایگاه ویژه فرزند ارشد حضرت فاطمه علیهاالسلام نزد حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله را یافت.

سفارشاتی که پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله درباره دو فرزندش دارد حرمت امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را نشان می دهد که همه مسلمانان را به احترام کردن به این دو بزرگوار ترغیب می کند و از اهانت به ایشان بر حذر می دارد. حرمت نهادن به ایشان توسط پیامبر صلی الله علیه و آله به دو صورت بوده است: یکی با توصیه به دیگران و بیان فضائل این دو بزرگوار و دیگر احترام عملی حضرت نسبت به ایشان.

سیره گفتاری

 الف. سرور جوانان بهشت: فَقَامَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیُّ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنِ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ؟ فَقَالَ الْحَسَنُ‏ وَ الْحُسَیْنُ‏ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ ثُمَّ زَیْنُ الْعَابِدِینَ فِی زَمَانِهِ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ثُم‏...[1]

جابر از پیامبر صلی الله علیه و آله درباره امامان از نسل امیر المۆمنین علیه السلام می پرسد حضرت رسول صلی الله علیه و آله می فرمایند: حسن و حسین که سرور جوانان اهل بهشت اند و سپس علی بن الحسین و ... تا حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف.

ب. از اولین کسانی که وارد بهشت می شوند: عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ‏ شَكَوْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله حَسَدَ النَّاسِ إِیَّایَ فَقَالَ یَا عَلِیُّ إِنَّ أَوَّلَ أَرْبَعَةٍ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ أَنَا وَ أَنْتَ وَ الْحَسَنُ‏ وَ الْحُسَیْنُ‏ وَ ذُرِّیَّتُنَا خَلْفَ ظُهُورِنَا وَ أَحِبَّاۆُنَا خَلْفَ ذُرِّیَّتِنَا. [2]

امیرالمۆمنین علیه السلام از حسادت مردم به پیامبر صلی الله علیه و آله شکایت کرد. حضرت به ایشان فرمودند: یا علی! همانا چهار نفر اولی که وارد بهشت می شوند من و تو و حسن و حسین هستند.

ج. بهشت جایگاه دوست دار امام: رَوَى سَلْمَانُ الْفَارِسِیُّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ هُوَ یَقُولُ‏ الْحَسَنُ‏ وَ الْحُسَیْنُ‏ ابْنَایَ مَنْ أَحَبَّهُمَا أَحَبَّنِی وَ مَنْ أَحَبَّنِی أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ أَحَبَّهُ اللَّهُ أَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ وَ مَنْ أَبْغَضَهُمَا أَبْغَضَنِی وَ مَنْ أَبْغَضَنِی أَبْغَضَهُ اللَّهُ وَ مَنْ أَبْغَضَهُ اللَّهُ أَدْخَلَهُ النَّارَ عَلَى وَجْهِه‏. [3]

سلمان فارسی می گوید از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: حسن و حسین دو فرزند من هستند؛ هر کس آن دو را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر کس مرا دوست داشته باشد خدا را دوست داشته و هر کس خدا را دوست داشته باشد داخل در بهشت می شود و...

سیره رفتاری

الف. نشستن بر شانه مهبط وحی: امام حسن علیه السّلام نزد پیامبر صلى اللَّه علیه و آله مى‏آمد در حالى كه آن حضرت بر فراز منبر خطبه مى‏خواند. از منبر بالا مى‏رفت و بر گردن آن حضرت سوار مى‏شد و پاهایش را روى سینه مبارك آویزان مى‏كرد بطورى كه برق خلخال در پایش دیده مى‏شد، و این در حالى بود كه پیامبر صلى اللَّه علیه و آله مشغول خطبه بود و او را همچنان نگاه مى‏داشت تا خطبه‏اش به پایان مى‏رسید! [4]

ب. از زمره اهل بیت پیامبر رحمت: در اینکه امام حسن مجتبی علیه السّلام یکی از اهل بیت پیامبر صلى اللَّه علیه و آله است اهل بیتی که مدحشان در قرآن کریم آمده است و آنان را از آلودگی ها دور دانسته روایات زیادی از کتب شیعه و سنی وجود دارد که در اینجا تنها به یک نمونه اشاره می شود:

امّ سلمه، همسر گرامى پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله نقل مى‏كند. روزى فاطمه سلام اللَّه علیها در حالى كه ظرف سفالى در دستش و امام‏ حسن علیه السّلام و امام حسین علیه السّلام در كنارش بودند، به حضور پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله آمد. حضرت فرمود: «پسر عمویت را نیز صدا كن بیاید». امام على علیه السّلام آمد. پیامبر امام حسن علیه السّلام را در زانوى راست و امام حسین علیه السّلام را در زانوى چپ نشاند. امام على علیه السّلام و حضرت فاطمه سلام اللَّه علیها یكى پشت سر و دیگرى در جلو نشستند. رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود:

«بار الها! اینها اهل بیت من هستند، تمام پلیدیها را از آنها بزداى و آنان را پاكیزه و منزه گردان».

و این مطلب را سه بار تكرار كرد. [5]

ج. احترام ویژه حضرت رسول نسبت به امام: یك وقت پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله براى نماز آماده شد و امام‏ حسن علیه السّلام ‏ با آن حضرت بود. رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله امام‏ حسن علیه السّلام ‏ را کنار خود جاى داد و مشغول نماز گردید. پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله سجده را طولانى كرد، وقتى من در میان مردم سر خود را بلند نمودم دیدم امام‏ حسن علیه السّلام ‏ روى كتف پیغمبر اعظم صلى اللَّه علیه و آله میباشد. هنگامى كه پیامبر اكرم صلى اللَّه علیه و آله سلام نماز را گفت مردم گفتند: یا رسول اللَّه! در این نماز یك سجده‏اى بجاى آوردى كه هیچ وقت بجاى نیاورده بودى، گویا: وحى به شما نازل شده بود!؟

فرمود: وحى به من نازل نشده بود، ولى چون این پسرم روى كتف من بود لذا دوست نداشتم وى را به تعجیل پائین بیاورم، تا اینكه خودش فرود آمد.

در كتاب: حلیة الاولیاء از ابو بكره روایت می كند كه گفت:

پیغمبر خدا صلى اللَّه علیه و آله با ما مشغول نماز بود، امام حسن علیه السّلام كه كودكى بود مى‏آمد و بر پشت یا گردن مقدس پیامبر اكرم صلى اللَّه علیه و آله سوار مى‏شد و رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله آهسته امام حسن علیه السّلام را بلند می كرد. وقتى نماز تمام شد گفتند: یا رسول اللَّه! تو با این كودك عملى انجام دادى كه با احدى انجام ندادى!؟

فرمود: این كودك گل من است. و ...[6]

روایاتی که آورده شد نمی از دریای فضائل فرزند بزرگ زهرا و علی علیهماالسلام است. همه این روایات و روایات مشابه آن و داستان های تاریخی نشان دهنده جایگاه ویژه امام حسن مجتبی علیه السّلام نزد حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله می باشد. با توجه به این همه تأکید و احترامی که اسوه تمام مسلمین یعنی پیامبر اسلام صلى اللَّه علیه و آله بر امام مجتبی علیه السّلام داشته و مۆمنان به خصوص مسلمانان مدینه از آن کاملا آگاه بودند چه شد که حرمت حضرت مجتبی صلوات الله علیه نگه داشته نشد؟!

پی نوشت:

1. احمد بن علی طبرسی، الإحتجاج ، مشهد: نشر مرتضی،چاپ اول، 1403ق،ج‏1،ص 67

2. شیخ مفید، ارشاد، قم: کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق، ج1، ص43

3. شیخ طبرسی، إعلام الورى بأعلام الهدى، تهران: ‏اسلامیه‏، چاپ: دوم 1390 ق‏، ص : 217

4. هلالى، سلیم بن قیس - انصارى زنجانى خوئینى، اسماعیل، أسرار آل محمد علیهم السلام / ترجمه كتاب سلیم بن قیس هلالی، 1جلد، نشر الهادی - ایران ؛ قم، چاپ: اول، 1416 ق. ص 401

5. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله - محرمى، غلام حسن، جلوه‏هاى اعجاز معصومین علیهم السلام (ترجمه الخرائج و الجرائج)، 1جلد، دفتر انتشارات اسلامى - ایران ؛ قم، چاپ: دوم، 1378 ش. ص34-33

6. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى - نجفى، محمد جواد، زندگانى حضرت زهرا علیها السلام ( ترجمه جلد 43 بحار الأنوار) / ترجمه نجفى، 1جلد، اسلامیه - تهران، چاپ: اول، 1377 ش، ص328

سید روح الله علوی              

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان

مطالب مرتبط:

استراتژى صلح در نظر امام مجتبى(علیه السلام)

امام حسن علیه السلام در آستانه شهادت

رفتار دوگانه امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) در برابر بنى امیه

شهادت؛ فرجامى شایسته

صلح از دیدگاه اعتقادی، فقهی و سیاسی

محبوبیت امام حسن نزد پیامبر(علیهماالسلام)