چرا خداوند که قدرت مطلق است نفرین می کند؟
در آیه 30 سوره توبه خداوند می فرماید: وَ قالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قالَتِ النَّصاری الْمَسیحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِکَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ یُضاهِۆُنَ قَوْلَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّی یُۆْفَکُونَ یهود گفتند: «عزیر پسر خداست!» و نصاری گفتند: «مسیح پسر خداست!» این سخنی است که با زبان خود می گویند، که همانند گفتار کافران پیشین است خدا آنان را بکشد، چگونه از حق انحراف می یابند؟! خداوند در این آیه مسیحیان و یهودیان را نفرین می کند، حال سوال این است: اصولاً نفرین از سوی انسانهای ضعیف است که وقتی قدرت بر انتقام ندارند، آخرین حربه را که نفرین است بکار می برند و انتقام را به خداوند واگذار می کنند و همچنین در نفرین، ما از قدرت یک نیروی برتر برای انتقام کمک می گیریم . اولاً: چرا خداوند که قدرت مطلق است و می تواند انتقام بگیرد نفرین می کند؟ ثانیاً: چرا به جای طلب هدایت برای انها طلب مرگ می کند؟
«وَ قالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قالَتِ النَّصارى الْمَسیحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ یُضاهِۆُنَ قَوْلَ الَّذینَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُۆْفَكُونَ»
یهود گفتند: «عزیر پسر خداست!» و نصاری گفتند: «مسیح پسر خداست!» این سخنی است که با زبان خود می‌گویند، که همانند گفتار کافران پیشین است خدا آنان را بکشد، چگونه از حق انحراف می‌یابند؟! (توبه، 30)
در تفاسیر آمده که این تعبیر «قاتَلَهُمُ اللَّهُ»، کنایه از عذاب و به معنای لعنت و دوری از رحمت الهی است. کسی که هم که از رحمت الهی دور باشد، کشته و نابود شده است. (ر.ک: مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 37؛ أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 6، ص 208؛ تفسیر الصافی، ج 2، ص 336؛ تفسیر کنز الدقائق، ج 5، ص 440؛ تفسیر نمونه، ج 7، ص 364)
1. نفرین یا تکوینی است یا غیر تکوینی
از این که خداوند آن ها را نکشت، روشن می شود که این نفرین، از نوع تکوینی نبوده است، و الا اگر می خواست، چنین می شد؛ لذا نمی خواسته آن ها را بکشد بلکه این بیان، خطاب به ما و برای هدایت ما است، که بدانید و از این افراد دوری کنید.
بنابر این، این بیان، بیان تکوین نیست بلکه بیان تشریع است، یعنی نشان می دهد که نمی خواهد آن ها را بکشد؛ و این بیان برای آگاهی دادن و راهنمایی و هدایت بشر است.
2. قرآن کلام الهی است که نازل شده است یعنی خداوند در مقام تشریع، کلامش را در حد فهم ما تنزل داده است، لذا این که گویا به زبان انسان است، طبیعی و عادی است.
3. قطعا آن ها دیگر قابلیت هدایت شدن را در خود از بین برده اند، کسی که به این حد از گمراهی رسیده باشد دیگر قابل هدایت شدن نیست و حتی اگر همه پیامبران هم برای او فرستاده شوند، چون او قصد ایمان نیاوردن دارد، ایمان نمی آورد.
این افراد هم، چون قابل هدایت شدن نیستند، و ما نمی توانیم آن ها را هدایت کنیم، پس با این بیان الهی می فهمیم که باید از آن ها دوری کنیم.
قرینه ای برای برداشت کنایی
نمی توانیم الفاظ قرآن را بر خلاف ظاهر آن ها حمل کنیم، مگر این که قرینه ای بر این کار داشته باشیم.
این که در قرآن الفاظی به کار رفته که معنای کنایی آن ها مراد است، شکی نیست، مانند عرش، قلم، لوح و ... .
و ما در این جا قرینه روایی داریم که این تعبیر، کنایه از لعنت است:
"عن أمیرالمۆمنین علیه السلام، قَالَ: قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّی یُۆْفَکُونَ أَیْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ أَنَّی یُۆْفَکُونَ، فَسَمَّی اللَّعْنَةَ قِتَالًا، وَ کَذَلِکَ قَالَ قُتِلَ الْإِنْسانُ ما أَکْفَرَهُ أَیْ لُعِنَ الْإِنْسَان"
در احتجاج طبرسی از حضرت علی علیه السلام نقل شده که ایشان در معنای جمله «قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُۆْفَكُونَ» فرمودند: یعنی خدا لعنتشان کند، کار تهمت و افک را به کجا رسانده‌اند. در این آیه لعنت خدا را قتال خدا خوانده، و هم چنین در آیه «قُتِلَ الْإِنْسانُ ما أَكْفَرَهُ» که معنایش این است: لعنت باد بر انسان چقدر کفر پیشه است. (الإحتجاج، ج 1، ص 250؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 768)
2. معنای لغوی قتل کشتن است، ولی این دلیل بر این نیست که در این جا معنای لغوی مراد باشد. در ثانی همین که کشته نشده اند، دلیل می شود بر این که معنای لغوی و اصلی (کشتن) مراد نبوده است.
لذا این جا نفرین تکوینی که همان کشته شدن است مراد نیست، بلکه این یک بیان تشریعی از طرف خداوند و برای تعلیم و راهنمایی مسلمانان است.
3. در اینجا به زبان ما دارد سخن می گوید و به ما تعلیم می دهد یعنی بگویید خداوند آن ها را لعنت کند و از رحمتش دور نماید. لذا مسلمانان باید چنین موضعی در مورد آن ها داشته باشند.
جمع بندی :
قرآن و نفرین مسیحیان و یهودیان
خداوند در قرآن، مسیحیان و یهودیان را نفرین می کند:
«وَ قالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قالَتِ النَّصارى الْمَسیحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِکَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ یُضاهِۆُنَ قَوْلَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُۆْفَکُونَ» یهود گفتند: «عزیر پسر خداست!» و نصاری گفتند: «مسیح پسر خداست!» این سخنی است که با زبان خود می گویند، که همانند گفتار کافران پیشین است خدا آنان را بکشد، چگونه از حق انحراف می یابند؟! (آیه 30 سوره توبه)
چرا خداوند که قدرت مطلق است و می تواند انتقام بگیرد نفرین می کند؟
پاسخ:
«وَ قالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قالَتِ النَّصارى الْمَسیحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ یُضاهِۆُنَ قَوْلَ الَّذینَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُۆْفَكُونَ»؛ یهود گفتند: «عزیر پسر خداست!» و نصاری گفتند: «مسیح پسر خداست!» این سخنی است که با زبان خود می‌گویند، که همانند گفتار کافران پیشین است خدا آنان را بکشد، چگونه از حق انحراف می‌یابند؟! (توبه، 30)
چه دلیلی دارید بر اینکه کنایه است؟ آیا همین که یک جمله را معنایش را خوشمان نیامد می‌توانیم بگوییم کنایه است؟
پاسخ:
نمی توانیم الفاظ قرآن را بر خلاف ظاهر آن ها حمل کنیم، مگر این که قرینه ای بر این کار داشته باشیم.
این که در قرآن الفاظی به کار رفته که معنای کنایی آن ها مراد است، شکی نیست، مانند عرش، قلم، لوح و ... .
و ما در این جا قرینه روایی داریم که این تعبیر، کنایه از لعنت است:
عن أمیرالمۆمنین علیه السلام، قَالَ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُۆْفَكُونَ أَیْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُۆْفَكُونَ، فَسَمَّى اللَّعْنَةَ قِتَالًا، وَ كَذَلِكَ قَالَ قُتِلَ الْإِنْسانُ ما أَكْفَرَهُ أَیْ لُعِنَ الْإِنْسَان»
در احتجاج طبرسی از حضرت علی علیه السلام نقل شده که ایشان در معنای جمله «قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُۆْفَكُونَ» فرمودند: یعنی خدا لعنتشان کند، کار تهمت و افک را بکجا رسانده‌اند. در این آیه لعنت خدا را قتال خدا خوانده، و هم چنین در آیه «قُتِلَ الْإِنْسانُ ما أَكْفَرَهُ» که معنایش این است: لعنت باد بر انسان چقدر کفر پیشه است. (الإحتجاج، ج 1، ص 250؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 768)
چرا نفرین را بصورتی بیان می کند که انگار از زبان یک انسان بیان شده است؟
پاسخ:
قرآن کلام الهی است که تنزل یافته و نازل شده است یعنی خداوند در مقام تشریع، کلامش را در حد فهم ما تنزل داده است، لذا این که گویا به زبان انسان است، طبیعی و عادی است.
این آیه به زبان ما دارد سخن می گوید و به ما تعلیم می دهد، یعنی بگویید خداوند آن ها را لعنت کند و از رحمتش دور نماید.
لذا مسلمانان باید چنین موضعی در مورد آن ها داشته باشند.
چرا به جای طلب هدایت برای آنها طلب مرگ می کند؟
پاسخ:
قطعا آن ها دیگر قابلیت هدایت شدن را در خود از بین برده اند، کسی که به این حد از گمراهی رسیده باشد دیگر قابل هدایت شدن نیست و حتی اگر همه پیامبران هم برای او فرستاده شوند، چون او قصد ایمان نیاوردن دارد، ایمان نمی آورد.
این افراد هم چون قابل هدایت شدن نیستند، و ما نمی توانیم آن ها را هدایت کنیم، پس با این بیان الهی می فهمیم که باید از آن ها دوری کنیم.
فرآوری: زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منابع:
سایت اسک دین
ایده ها
مطالب مرتبط:
انواع نفرین و آثار آن در زندگی
لعن یا نفرین؟ از کدامیک نهی شده‌ایم؟
