آغاز ماموریت خرگوش یشمی برسطح ماه

اما خبر مهم تر بسیار دورتر از مدار زمین اتفاق می افتاد؛ جایی که چینی ها بار دیگر یکی از انحصارهای طولانی به یادگار مانده از عصر مسابقات فضایی بلوک شرق و غرب را شکستند و بعد از این که سال ها پیش به سومین کشوری بدل شده بودند که پس از شوروی و آمریکا به طور مستقل انسان را به مدار زمین فرستاده بودند، اینک به سومین کشور پس از این دو بازیگر عصر طلایی کاوش های فضایی بدل شدند که توانستند سفینه ای را با فرودی نرم بر سطح قمر زمین فرود آورند.

شبی که ماه کامل در آسمان است، اگر به آن نگاه کنید در بالا و سمت چپ قرص کامل ماه ناحیه ای وجود دارد که به خلیج رنگین کمان معروف است. اینجا جایی بود که چینی ها با فرودی نرم بر آن نام خود را در تاریخ کاوش های فضایی ثبت کردند. آنچه روز شنبه در خلیج رنگین کمان به نتیجه رسید، انجام موفق بخشی از نقشه راه چینی ها برای کاوش ماه به شمار می رود.

پس از سال ها بررسی و حضور برنامه ریزی شده در فضا، چینی ها برنامه ای برای سفر به ماه را مورد بررسی قرار دادند که شامل سه مرحله اصلی بود.

بخش اول این ماموریت دربردارنده اعزام دو مدارگرد به مقصد ماه بود؛ گامی که با موفقیت در سال های 2007 و 2010 انجام شد. بخش دوم این ماموریت نیز شامل دو ماموریت مستقل می شود و آنچه این هفته رخ داد، گام اول از این مرحله است.

این ماموریت با نام عمومی چنگ ئی (Chang’e) انجام می شود که در فرهنگ عامه چین، نام ایزد بانویی موکل ماه است؛ الهه ای که طبق آنچه داستان ها می گویند و برخلاف بسیاری از اسطوره های دیگر مربوط به ماه، همان جا سکونت دارد.

براساس یکی از افسانه های چینی زمانی که او در دوره ای از زندگی اش و پس از مواجهه با مشکلاتی به تنهایی به ماه می رود، آنجا همنشین دیگری پیدا می کند؛ خرگوش یشمی.

این خرگوش یشمی یوتو (Yutu) نام دارد و چینی ها این نام را بر خودروی مه نورد رباتیکی گذاشته اند که روز شنبه با موفقیت بر سطح ماه فرود آمد و ماموریت خود را آغاز کرد.

این مه نشین رباتیک و مه نورد همراه آن دو هفته پیش، سفر خود را برفراز پیشران لانگمارچ چینی آغاز کردند. بلافاصله پس از پرتاب و در مدار زمین بود که این سفینه فضایی، باله های خورشیدی خود را باز کرد و همچنین چهار پایه محفظه فرود آن نیز آزاد شد و راه خود به سوی ماه را در پیش گرفت و پس از سفری چهار روزه خود را به ماه رساند.

این مه نشین، جرمی معادل 140 کیلوگرم و ارتفاعی حدود 150 سانتی متر دارد و برای این که بتواند شب های سرد و طولانی ماه را به سلامت پشت سر بگذارد، به یک سیستم گرم کننده با منبع رادیوایزوتوپ مجهز است.

از جمله ابزارهای این مه نورد می توان به رادارهایی قوی و همچنین طیف سنج هایی برای بررسی ساختار شیمیایی محل فرود اشاره کرد چهار دوربین راهبری و پانوراما نیز برای تصویربرداری دقیق از آن تهیه و بر آن نصب شده است و تلسکوپی نیز برای انجام رصدهای نجومی از سطح ماه بر آن نصب شده است.

نخستین تصاویر، از گام گذاشتن نرم و آرام و موفقیت آمیز این مه نورد بر سطح ماه خبر می داد و طبیعی است چه شادی عظیمی سازمان فضایی و مردم چین را فراگرفت.

از سال 1976 تاکنون، اولین بار است که سفینه ای با روش فرود نرم بر ماه قدم می گذارد و طبیعتا نخستین بار است که از آن زمان تاکنون رباتی در سطح ماه شروع به پرسه زنی کرده است.

چینی ها در این مرحله یک بار دیگر مه نوردی را به ماه خواهند فرستاد و سپس گام نهایی خود و فاز سوم ماموریت رباتیک ماه خود را آغاز خواهند کرد. آنها در این فاز قرار است طی چند ماموریت پی در پی به شکل رباتیک نمونه هایی از خاک ماه را جمع آوری کرده، آنها را به مدار ماه و از آنجا به زمین بفرستند تا در آزمایشگاه های زمین مورد بررسی قرار بگیرد.

اگرچه در این مرحله آنها تمام تمرکز خود را بر ماموریت رباتیک خود قرار داده اند، اما از هم اکنون برنامه طولانی مدتی را برای سفر انسان به ماه برنامه ریزی کرده اند. چینی ها نشان داده اند، بشدت به برنامه ریزی اعلام شده خود پایبندند و به همین دلیل باید این برنامه ریزی و فعالیت آنها را با دقت دنبال کرد. براین اساس پروژه انسانی سفر به ماه برای چینی ها حدود سال 2025 تا 2030 آغاز خواهد شد و اگر موفق شوند، پس از آمریکا به دومین کشوری بدل خواهند شد که فضانوردی را به جایی دورتر از مدار زمین فرستاده اند.

نکته مهمی که در بررسی موفقیت کاوش های فضایی چین نباید از آن غفلت کرد، این است که به رغم برنامه ریزی طولانی و مطالعه و تحقیق گسترده آنچه چینی ها را قادر به انجام چنین ماموریت هایی کرده، رشد اقتصادی چشمگیر این کشور است. دومین اقتصاد بزرگ جهان امروز توان آن را دارد تا همزمان در بخش ماهواره ای، پیشران ها، سرنشین دار و نیز بخش کاوش های رباتیک گام های مستحکمی بردارد. توان اقتصادی در کنار نیروی انسانی متخصص اینک چین را به دومین قطب کاوش های فضایی (حداقل اگر از منظر ملی و کشوری به داستان نگاه کنیم) بدل کرده است.

همین داستان درباره هندوستان هم ـ که یکی از رقبای چین در آسیا در بخش فضایی به شمار می رود ـ وجود دارد. آنها هم براساس رشد اقتصادی و نیروی انسانی، رویاهای خود را در یکی از پیشرفته ترین جنبه های صنایع پیشرفته تحقق می بخشند و امروز مدارگرد اکتشافی آنها در راه سیاره سرخ است.

همزمانی موفقیت این ماموریت با دومین پرواز موفق میمون ایرانی در سفری زیرمداری شاید یادآوری مهمی برای فعالان بخش فضایی کشورمان باشد که برای موفقیت دائمی در فضا نیازمند برنامه ریزی و نقشه راه مشخص و منظمی هستیم که با اتکا به توان اقتصادی امروز و فردای ما و براساس نیازها و ضرورت های واقعی حضور ما در فضا طراحی شده باشد.

ماه از دریچه چشمان چینی

چینی ”‹ها با فرود آرام مه”‹نشین چانگ”‹ای و مه”‹نورد یوتو بر سطح ماه به سومین کشور دنیا که سفینه”‹ای را برسطح تنها قمر زمین فرود آورده”‹اند، تبدیل شدند و پس از 40سال باردیگر چشم”‹های بشر را به تصاویری از سطح ماه خیره نمودند.

منبع: جام جم / پوریا ناظمی