اندر خواص جایگزین‌های شیر؛ از شیر بز تا شیر شاه‌دانه
کم نیست تعداد افرادی که تا شیر می‌بینند رو ترش می‌کنند و راهشان را کج می‌کنند! احتمال دارد شما به هر دلیلی از شیر بدتان بیاید یا اینکه دچار مشکل عدم تحمل لاکتوز باشید در این صورت چه می‌کنید؟ آیا کلاً عطای شیر را به لقایش می‌بخشید یا دنبال جایگزین‌های مناسب می‌گردید؟ اگر جوابتان مثبت است باید بدانید که جایگزین‌های مناسبی برای شیر گاو وجود دارد که می‌توانید استفاده کنید. با ما باشید تا بیشتر با این جایگزین‌ها آشنا شوید.
شیر بز
این شیر بیش‌ترین شباهت را به شیر گاو دارد به خاطر اینکه یک شیر حیوانی است.
افرادی که نسبت به پروتئین موجود در شیر گاو حساسیت دارند به راحتی می‌توانند از شیر بز استفاده کنند.
در شیر بز لاکتوز وجود ندارد. اما به اندازه‌ی شیر گاو پروتئین و کلسیم دارد. اگر عادت به این شیر ندارید اول با مصرف پنیر بز شروع کنید.
توجه داشته باشید این شیر برای بچه‌هایی که نمی‌توانند شیر گاو را تحمل کنند جایگزین خوبی است. اما اگر دغدغه‌ی اضافه‌وزن دارید و دور و بر مواد غذایی چرب نمی‌روید باید بدانید که شیر بز دو برابر چرب‌تر از شیر گاو است.
شیر سویا
رایج‌ترین جایگزین شیر گاو، شیر سویا می‌باشد. این نوشیدنی از سویا گرفته می‌شود. این شیر فاقد قندهای نامناسب و لاکتوز می‌باشد که به طور طبیعی در شیر گاو وجود دارد و باعث عدم تحمل آن در برخی افراد می‌شود. شیر سویا همچنین برای افرادی که محصولات غذایی حیوانی نمی‌خورند مناسب است. به عقیده‌ی متخصصان حوزه‌ی تغذیه شیر سویا منبع خوب پروتئین است (البته پروتئین آن کمتر از شیر گاو است). بیشتر این نوشیدنی‌ها با کلسیم و ویتامین D غنی می‌شوند. برای همین موقع خرید بهتر است ترکیبات روی محصول را به دقت بخوانید.
در مقایسه با شیر گاو، نوشیدنی سویا حاوی چربی‌های اشباع‌شده‌ی کمتری است به خاطر اینکه یک نوشیدنی غیر حیوانی محسوب می‌شود. در پخت و پز هم می‌توانید از شیر سویا استفاده کنید.
توجه داشته باشید شیر سویا معطر شده حاوی قند زیادی است برای همین نوشیدن آن برای دیابتی‌ها مناسب نیست. به عنوان مثال شیر سویای حاوی کاکائو جزو نوشیدنی‌هایی است که قند افزوده دارد. بهترین انتخاب این است که از شیرهای فاقد قند استفاده کنید. ترکیبات محصول را مطالعه کنید. کافی است نوشیدنی انتخابی‌تان حاوی سویا، آب و برخی از ویتامین‌ها باشد بدون هیچ ماده‌ی افزودنی دیگر.
اگر تاکنون از این نوشیدنی‌ها میل نکرده باشید کمی طول می‌کشد تا به طعم آن عادت کنید. توجه داشته باشید که حساسیت به سویا نیز امکان‌پذیر است برای همین اگر تاکنون لب به سویا نزده‌اید بهتر است اول مقدار کمی بچشید و تست کنید. اگر مشکلی برایتان پیش نیامد با خیال راحت از آن میل کرده و از خواصش بهره ببرید.
شیر برنج، شیر بادام و شیر شاه دانه
خیلی از رستوران‌ها و فروشگاه‌هایی که محصولات غذایی مخصوص گیاه‌خواران می‌فروشند از این محصولات دارند. شیری که از این دانه‌ها می‌گیرند پرخاصیت است و خودتان هم می‌توانید به راحتی با آب آن‌ها را تهیه و مصرف کنید. این شیرهای گیاهی چربی و به خصوص چربی‌های اشباع‌شده‌ی کمی دارند. طعم شیربادام خیلی شبیه طعم شیر گاو است. شیر برنج هم همان طعم شیر سویا را دارد. شیر شاه دانه طعم فندق دارد.
نمی‌توان این شیرهای گیاهی را منبع فوق‌العاده‌ی پروتئین دانست. برای دریافت پروتئین کافی باید مواد غذایی حاوی این ماده را در برنامه‌ی غذایی‌تان بگنجانید. توجه داشته باشید که شیرهای گیاهی که معطر یا با قند افزوده هستند کالری بیشتری نیز دارند. اگر رژیم دارید یا مراقب کالری‌های دریافتی‌تان هستید نباید زیاد از این شیرهای حاوی قند یا کاکائویی و غیره استفاده کنید.
در جستجوی ویتامین D
برخی از شیر گاوها با ویتامین D غنی می‌شوند اما باید بدانید که همه‌ی شیرهای گیاهی غنی‌سازی نمی‌شوند. اگر می‌خواهید میزان ویتامین D بدنتان را هم با نوشیدن این محصولات بالا ببرید باید برچسب آن‌ها را با دقت مطالعه و محصولات غنی‌شده با ویتامین D را انتخاب کنید.
توجه داشته باشید که حساسیت به سویا نیز امکان‌پذیر است برای همین اگر
تاکنون لب به سویا نزده‌اید بهتر است اول مقدار کمی بچشید و تست کنید. اگر مشکلی برایتان پیش نیامد با خیال راحت از آن میل کرده و از خواصش بهره ببرید
متخصصان حوزه‌ی تغذیه معتقدند اگر دنبال جذب ویتامین D بیشتری هستید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و روش‌های مطمئن‌تری پیدا کنید. توجه داشته باشید که صرفاً با نوشیدن این شیرهای گیاهی نمی‌شود ویتامین D روزانه را جذب کرد. بهتر است هر روز 15 دقیقه در معرض نور آفتاب قرار بگیرید و با مصرف بیشتر ماهی آزاد، قارچ، تخم‌مرغ و غیره به فکر جذب بیشتر ویتامین D باشید.
فاطمه مهدی پور
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
آشنایی با خواص و طرز تهیه‌ی شیرهای گیاهی
