در اربعین چه کار کنیم؟
اجرای مراسم‌های مذهبی در کشور ما به غیر از اینکه عملی آیینی محسوب می‌شود حرکتی اجتماعی است. عزاداری‌ها، مولودی‌ها و سایر حرکت‌های مذهبی خاستگاه اجتماعی دارند و مردم نقش اول و آخر را در آن بازی می‌کنند. اربعین نیز از ین قاعده مستثنی نیست. می‌گویند اربعین، گذر چهل روز از یک حادثه است و پاس داشت آن، تا در دفتر خاطره ها گرد فراموش نگیرد، و شاید از آن روی که گفته اند از روزی که جسد را در میان قبر می گذارند، تا چهل روز، انس و محبت آن رحیلِ خاک مردم را به بالین خود می کشاند، و شاید به دلیل این سخن پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله که فرمود: «زمین چهل روز در مرگ مۆمن می گرید» و یا... اربعین، گرامی داشته می شود؛ اما برای رخداد بی مرگ عاشورا، اربعین و تکرار مکرر آن در سال 1368 بار، حکایت دیگری است از عشق و دلدادگی؛ چیزی که باید آن را در اراده بی پایان خدایی جست. این نوشته، مروری است کوتاه بر ارج اربعین و وظیفه ای که ما داریم.
راز و رمز عدد چهل
در فرهنگ دینی و معارف عرفانی، عدد چهل قداستی ویژه یافته است. چلّه نشینی برای رفع حاجت یا رسیدن به مقامات سلوک و عرفان معروف است. حفظ کردن چهل حدیث، اخلاصِ چهل صباح، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مۆمن و چهل شب چهارشنبه، نمونه هایی از این معناست. در تاریخ انبیا و روایات اسلامی نیز واژه اربعین شواهد بسیار دارد. برخی از مشهورترین این نمونه ها عبارتند از: 1. حضرت آدم در فراق بهشت چهل روز گریست. 2. حضرت آدم در مرگ هابیل چهل روز عزادار بود. 3. زمین، چهل روز در مرگ مۆمن می گرید. 4. نماز کسی که شراب نوشیده تا چهل روز پذیرفته نیست. 5. خداوند متعالی چهل سال به فرعون مهلت داد. 6 . حریم همسایه تا چهل در، از چهار طرف است.
اجرای مراسم‌های مذهبی در کشور ما به غیر از اینکه عملی آیینی محسوب می‌شود حرکتی اجتماعی است. عزاداری‌ها، مولودی‌ها و سایر حرکت‌های مذهبی خاستگاه اجتماعی دارند و مردم نقش اول و آخر را در آن بازی می‌کنند. اربعین نیز از ین قاعده مستثنی نیست. می‌گویند اربعین، گذر چهل روز از یک حادثه است و پاس داشت آن، تا در دفتر خاطره ها گرد فراموش نگیرد، و شاید از آن روی که گفته اند از روزی که جسد را در میان قبر می گذارند، تا چهل روز، انس و محبت آن رحیلِ خاک مردم را به بالین خود می کشاند
اجتماع عظیم شیعیان
خلا وجود اجتماعی عظیم و بین المللی در میان شیعیان را حضور میلیونی در ایام اربعین پر می‌کند. کربلا می تواند«نماد» تبلور وحدت وبیعت با امام باشد که «نمود» جهانی خواهد داشت.شروع جاذبه مغناطیس حسینی در روز اربعین است، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست. لذا اگر محدودیت‌های سیاسی نمی‌گذارد در کنگره عظیم حج پیام مقدس شیعه را به نحو احسن منتشر کرد، در کنگره عظیم حسینیان و با حضور پرشکوه شیعیان، می توان آن را جهانی کرد.در واقع حج حسینیان در کربلا و سعی بین صفا و مروه آنها در بین الحرمین و لباس احرام آنها، لباس عزای سیدالشهدا می باشد.
پیاده روی موضوعیت دارد
بنا به فرموده امام عسکری(ع)؛یکی از نشانه های مومن که در این روایت مقصود شیعه است ریارت سیدالشهدا در روز اربعین می باشد.زیارتی که با پای پیاده رفتنِ آن هم «موضوعیت» دارد. چرا که امام صادق(ع) به یکی از دوستان خود می‌فرماید: قبر حسین(ع) را زیارت کن و ترک مکن. پرسیدم: ثوآب کسى که آن حضرت را زیارت کند چیست؟ حضرت فرمود: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود خداوند به هر قدمى که برمىدارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مىفرماید و یک درجه مرتبهاش را بالا مىبرد.ایشان در جای دیگری می فرمایند: کسی که به قصد زیارت امام حسین(ع) از منزلش خارج شود اگر پیاده باشد، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله بر می‌دارد، یک حسنه می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند او را جزء صالحین برگزیده می‌نویسد. وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزء فائزین می‌نویسد. وقتی می‌خواهد بازگردد یک فرشته الهی در مقابل او قرار می‌گیرد و می‌گوید: رسول خدا(ص) به شما سلام می‌رساند، و پیغام می‌دهد (مژده می‌دهد): عملت را از سر بگیر که تمام گناهان گذشته‌ات بخشیده شده است.
سنت پیاده روی، سابقه ای تاریخی دارد
از جهتی جریان پیاده روی برای زیارت سیدالشهدا در روز اربعین سابقه ای تاریخی نیز دارد؛ زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری» رسم بوده است، اما در برهه‌ای از زمان به فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط "شیخ میرزا حسین نوری" دوباره احیا می‌شود.ایشان آخرین بار در سال 1319 هجری با پای پیاده به زیارت حرم أباعبدالله حسین(ع) رفت.با اینکه زیارت سیدالشهدا(ع) در اکثر برهه‌های تاریخی به سختی انجام می‌شد و جان زائران در خطر بود، اما با این وجود زائران، عاشقانه خطرات را به جان می‌خریدند و به پابوسی امام حسین(ع) در روز اربعین نائل می‌شدند.
کربلا نیستیم
آنهایی که پیاده‌روی بین نجف و کربلا را تجربه کرده‌اند می‌گویند که حال و هوای اربعین در جاده نجف و کربلا آن قدر متفاوت است که نمی‌توان توصیف کرد. باورتان نمی‌شود که شیعیان جهان این‌قدر هوای یکدیگر را داشته باشند و برای کمک به همدیگر سرو دست بشکنند. اما ما که کربلا نیستیم باید چه کنیم؟ دستجات عزاداری از امشب (یکشنبه شب) فعالیت خود را آغاز می‌کنند اما برنامه اصلی بسیاری از هیات‌ها صبح اربعین آغاز می‌شود و تا نماز ظهر ادامه دارد. در زیر برنامه‌های مهم هیات‌ها در تهران را منتشر کردیم تا مخاطبان برای حضور در این هیات‌ها به درستی برنامه‌ریزی کنند. امیدواریم عزاداری‌های شما مورد قبول الهی واقع شود و امیدواریم در این مراسم‌ها، تبیانی‌ها را با دعای خیرتان مورد لطف خود قرار دهید.
مرکز تهران
ردیف | هیئت | سخنران | مداح | توضیحات |
| 1 | حسینیه امام خمینی(ره) با حضور رهبر معظم انقلاب | حجت الاسلام غلامرضا قاسمیان | حاج میثم مطیعی | خیابان جمهوری اسلامی، خیابان فلسطین جنوبی روز اربعین از ساعت 9 صبح |
| 2 | بیت الزهرا(س) | حجت الاسلام ملکی | حاج منصور ارضی | ابتدای خیابان ولیعصر (عج)، جنب مهدیه تهران، کوچه مهدیه تهران روز اربعین از ساعت 9 صبح |
| 3 | مسجد ارک | حجت الاسلام تویسرکانی | حاج حسین سازور و دیگر ذاکرین اهل بیت (ع) | چهارراه گلوبندک، خیابان 15 خرداد روز اربعین از ساعت 9 صبح |
| 4 | صنف بزاز تهران | حجت الاسلام عبدالحمید شهاب | حاج حسین علامه | خیابان خیام، روبروی بازار پاچنار ظهر اربعین از نماز ظهر |
| 5 | امام حسن(ع) | استاد کاشانی | مسعود بیدگلی | میدان حر، به سمت حسن آباد، جنب شرکت تعاونی شب اربعین از ساعت 20 |
| 6 | عشاق العباس(ع) | حجت الاسلام علی سعیدیان | روح الله بهمنی | خیابان انقلاب، نرسیده به میدان امام حسین (ع)، مجتمع فرهنگی مذهبی امام رضا(ع) شب اربعین از ساعت 21 |
| 7 | حسینیه مکتب الزینب(س) | حجت الاسلام نصیرزاده | حاج امیر یعقوبی | میدان رازی، خیابان آیت الله ایروانی، جنب مسجد حضرت ابالفضل(ع)، کوچه معماریان، حسینیه مکتب زینب(س) یکشنبه 1 دی از ساعت21 |
| 8 | امامزاده زید(ع) | حاج حمیدرضا بهاری | چهارراه گلوبندک، بازار تهران، امامزاده زید(ع) ظهر اربعین از نماز ظهر | |
| 9 | حسینیه فاطمیون | حجت الاسلام علی سعیدیان | حاج مهدی قیاسی | خیابان مجاهدین اسلام، بعد از خیابان ایران صبح اربعین از ساعت 7 صبح |
| 10 | بیت الائمه(ع) | استاد تبریزی | اصغر نوروزی | خیابان کمالی، خیابان اناری تفت، کوچه خدمتی، علامت پرچم ظهر اربعین ازنماز ظهر |
| 11 | محبان الحسین (ع) | حاج آقا محسن بهرامی | کربلایی جواد مظهری کربلایی مرتضی خانزاده | خیابان آزادی، خیابان دامپزشکی شب اربعین ساعت 20:30 ظهر اربعین از ساعت 12 |
| 12 | محبین الرضا (ع) | استاد محمد جنتی | کربلایی وحید توکلی | خیابان سی متری جی، بعد از چهارراه سادات، جنب بانک ملی، پلاک 240 شام اربعین بعد از نماز مغرب |
شمال تهران
| ردیف | هیئت | سخنران | مداح | توضیحات |
| 1 | مسجد حضرت امیر(ع) | حجت الاسلام علوی تهرانی | زیارت اربعین: حاج حسین ارضی حاج محمود کریمی | خیابان کارگرشمالی، مقابل پمپ بنزین امیرآباد، مسجد حضرت امیر(ع( دوشنبه 2دی، روز اربعین از ساعت 9 صبح |
| 2 | رایةالعباس(ع) رزمندگان شمیرانات | حجت الاسلام علوی تهرانی | حاج محمود کریمی، حاج محمد صمیمی | شمیرانات، چیذر، امامزاده علی اکبر(ع) شب اربعین از نماز مغرب |
| 3 | میثاق با شهدا | حجت الاسلام علوی تهرانی و آیت الله جاودان | حاج میثم مطیعی و برادر امبر عباسی | بزرگراه چمران، پل مدیریت، دانشگاه امام صادق(ع) شنبه 30 آذر تا دوشنبه 2دی از نماز مغرب |
| 4 | انصار العباس(ع) | حجت الاسلام بی آزار تهرانی | ذاکرین اهل بیت (ع) | چهارراه پاسداران، اوایل خیابان دولت ظهر اربعین از نماز ظهر |
| 5 | ریحانةالنبی(ع) | حجت الاسلام علی پناه | محمدحسین پویانفر | خیابان فرمانیه، روبروی باغ گل سلطانی، خیابان مهدیزاده، خیابان پانزدهم، کوچه عظیمی، دارالولایه امیرالمومنین(ع) از پنجشنبه 28 آذر به مدت5 روز ، از ساعت 7 صبح |
| 6 | روضةالشهدا | حجت الاسلام دهستانی | حسین محمدی فام | پونک، میدان عدل، مسجد النبی(ص) یکشنبه 1 دی از اذان مغرب |
| 7 | هیئت محبان الحسین (ع) | حجت الاسلام سیدین | ذاکرین اهل بیت (ع) | شریعتی، خیابان دولت، کوچه شهید عراقی، کوچه نوری، کوچه شیشه بر، حسینیه جواد الائمه(ع) روز اربعین از نماز ظهر |
جنوب تهران
| ردیف | هیئت | سخنران | مداح | توضیحات |
| 1 | مسجد جامع ابوذر | حجت الاسلام علی سعیدیان | محسن عراقی | بزرگراه محلاتی، پل جهارم بلوار ابوذر شام اربعین از ساعت 20 |
| 2 | بیت الحسین(ع) | دکتر فریدونی | حاج امیر یعقوبی | بزرگراه بعثت، کیانشهر، میدان امام رضا(ع)، خیابان احدی، بیت الحسین(ع) یکشنبه 1 دی از ساعت 22 |
| 3 | رهروان شهدا | - | سید رضا رضوی، احسان ارضی | نازی آباد، خیابان شهید عراقی، بیت الحسن(ع) مرحوم حاج علی اسفندیاری شام اربعین از ساعت 19 |
| 4 | جنت العباس | استاد داود فقیهی | حاج محمود استادباقر | میدان شوش خیابان شوش غربی چهاراه شهید هرندی جنب پمپ گاز سه شنبه شب 3دی ازساعت21 |
| 5 | ورزشکاران رضویه | شیخ حامدمیرزاده | غلامعلی منصوری | شهرک رضویه .20متری اسکندری .10متری قائم . کوچه شهید ضابتی شب اربعین از ساعت 20 |
| 6 | مسجد النبی (ص) | حجت الاسلام موسوی | حاج امیر یعقوبی | خیابان خاوران، روبروی پایانه خاوران، خیابان مسلم، مسجد النبی(ص) روز اربعین از نماز ظهر |
| 7 | مکتب زینب(س) | حاج آقا نصیرزاده | کربلایی مهدی صالح، حاج امیر یعقوبی | میدان گمرک،خیابان انبار نفت ،کوچه معماریان شب اربعین از نماز مغرب |
| 8 | رهروان شهدا | - | سید رضا رضوی، احسان ارضی | نازی آباد، پارک سردار جنگل، خیابان ناظری، کوچه شاه مرادی شب اربعین از ساعت 19 |
| 9 | هیئت جوانان قمر بنی هاشم عاشوراییها | حجت الاسلام میرزایی | کربلایی محمد نبیلو، حمید نبیلو | قلعه مرغی, میدان مقدم ،خیابان شهسوار شمالی ،کوچه عبدی شب اربعین یک شنبه ساعت21 |
| 10 | هیئت قمر بنی هاشم ع | شیخ حسن محمدی | رضاقاسمی ،ابراهیم محسنی ،محمدمحسنی | تهران ،فلاح ،میدان گلچین ،خیابان 16 متری حسنی ،بیت الزهرا س شب اربعین از ساعت 21 |
شرق تهران
| ردیف | هیئت | سخنران | مداح | توضیحات |
| 1 | حسینیه مرحوم چمنی | حجت الاسلام رضا جعفری | حاج منصور ارضی و دیگر ذاکرین اهل بیت(ع) | خیابان دماوند، بین چهار راه سبلان و ایستگاه شهید فتحنایی، خیابان شهید محمودی، هیئت حسین(ع) جان شب اربعین بعد از نماز مغرب |
| 2 | موج الحسین(ع) | حجت الاسلام اصلانی | حاج حسین سازور | خیابان 17 شهریور، قیاسی، حسینیه موج الحسین(ع) شب اربعین از ساعت 21 |
| 3 | ارباب حسین(ع) | حجت الاسلام علی سعیدیان | حاج ناصر آئینی | تهرانپارس، بین میدان پروین و فلکه سوم تهرانپارس ظهر اربعین از ساعت 14 |
| 4 | بیت الرضا(ع) | استاد حاج مهدی توکلی | حاج حسن خلج | میدان شهدا، خیابان عظیم زادگان، جنب شهرداری منطقه 12، بن بست فریدونی، پلاک 6، حسینیه بیت الرضا (ع) صبح اربعین 2 دی از نماز صبح |
| 5 | آل یاسین | حجت الاسلام سیدمهدی طباطبایی | حاج محمود کریمی،حاج حسین خلج،حاج ابوالفضل بختیاری،حاج عبدالرضا هلالی | میدان شهدا،روبروی ایستگاه مترو میدان شهدا،حسینیه شهید همت از 30 آذر تا 2 دی از نماز نغرب |
| 6 | عزاداری | حجت الاسلام ادیب یزدی | جواد اعتماد سعید | دروازه دولاب، خیابان دَوَلّو شب اربعین از نماز مغرب |
| 7 | مسجد جامع ابوذر | حجت الاسلام سعیدیان | ذاکرین اهل بیت(ع) | بلوار ابوذر، پل چهارم شام اربعین بعد از نماز مغرب |
| 8 | حسینیه بیت العباس(ع) | حجت الاسلام سرآبادانی | حاج سعید محمدی | تهران نو، پایین تر از میدان امامت، انتهای خیابان قاسم زاده، حسینیه بیت العباس(ع) روز اربعین از ساعت12:30 |
| 9 | مسجد علی بن الحسین(ع) | آیت الله محمدرضا حاتم پوری | سیداحمد هومن زاده | خیابان پیروزی، بلوار ابوذر، پایین تر از شهید محلاتی، مسجد علی بن الحسین(ع) ظهر اربعین از نماز ظهر |
| 10 | جوانان حسینی | حجت الاسلام ادبی | جواد اعتماد سعید | خیابان 17 شهریور، خیابان خلیلی شام اربعین از ساعت 19 |
| 11 | عشاق الائمه | حضرت آیت الله سید احمد کلانتر | حاج احمد طاوسیان | میدان خراسان خیابان17 خیابان شهید کلظمی از شب اربعین به مدت سه شب |
| 12 | یاعباس(ع) | حامد جمشید | میدان سرآسیاب ،خیابان شیوا ،کوچه شهید بنی اسد، کوچه طایفه مهر علی شب اربعین ساعت 8شب روز اربعین از نماز ظهر |
غرب تهران
| ردیف | هیئت | سخنران | مداح | توضیحات |
| 1 | ریحانةالحسین(ع) | حجت الاسلام سید حسین مومنی | حاج سید مجید بنی فاطمه | خیابان اشرفی اصفهانی ، خیابان بیست ودوم بهمن ، خیابان باغ فیض مجتمع فرهنگی مذهبی ریحانه الحسین(ع) از چهار شنبه 27اذر تا یکشنبه 1 دی از ساعت19:30 |
| 2 | مقبرة الشهدا شهرک شهید محلاتی | حجت الاسلام حسینی بوشهری | حاج احمد نیکبختیان | شهرک شهید محلاتی، مقبره الشهدا روز اربعین از نماز ظهر |
| 3 | عزاداری | _ | حاج محمد توروزی | اشرفی اصفهانی پایین تر از پل حکیم خیابان شالی خیابان پیامبر شرقی خیابان شاهد گلستان 28کوچه ابوذر علامت پرچم شب اربعین از ساعت 18 |
| 4 | مسجد امام صادق(ع) | حجت الاسلام علی سعیدیان | ذاکرین اهل بیت(ع) | صادقیه، فلکه اول صادقیه ظهر اربعین از نماز ظهر |
| 5 | هیئت یاس علقمه | اقای کیهان | استاد مقدس نیا | تهران پارس شهرک امید کوچه13شرقی ظهر اربعین بعد ازنماز ظهر |
| 6 | هیئت فرهنگی یا زهرا(س) | استاد تاج منش | حاج محمود مهرجو | تهرانپارس. پایین تراز میدان پروین .خیابان 182(رحیمی تاری) خیابان شهید سجده ای .کوچه بهارک علامت تابلو ظهر اربعین ازنماز ظهر |
| 7 | مسجد امام صادق(ع) | حجت الاسلام سعیدیان | ذاکرین اهل بیت(ع) | صادقیه، مسجد امام صادق(ع) ظهر اربعین از نماز مغرب و عشاء |
| 8 | محبان الحسن (ع) | حجت الاسلام علی حیدری | حاج خلیل عینی، حاج علی رضایی | آیت الله کاشانی خیابان سازمان برنامه جنوبی کوچه بیستم شرقی پلاک 27 شب اربعین از ساعت 11 صبح |
| 9 | حضرت ابالفضل (ع) | _ | کربلایی مهدی صالح، کربلایی پرویز اسدی | خیابان آزادی، زیر پل یادگار امام(ره)، نرسیده به ستارخان صبح اربعین از ساعت 9 صبح |
| 10 | یا ثارالله الحسین (ع) | حجت الاسلام علی میر خلف زاده | حاج محمد جواد فارسی و ذاکرین اهل بیت (ع) | میدان المپیک، ضلع جنوبی شهرک چشمه، زمین فوتبال روز اربعین ساعت 8:30 صبح |
| 11 | محبان الائمه (ع) | حجت الاسلام داوودی | حاج امیر یعقوبی | بزرگراه ایت الله سعیدی، بعد از شهر چهاردانگه، شهرک گلشهر، خیابان بهشتی، خیابان حاجی طاهری، کوچه میرزایی، علامت پرچم شب اربعین از ساعت 19 |
فرآوری: محسن جندقی
بخش اجتماعی تبیان
منبع:عقیق، یاس کبود و آوای لاله زرد
