حشو1

اهداف یادگیری:

آشنایی با حشو و انواع آن

تطبیق حشو بر روی مثال

شرح درس:

در این طرح دانش آموزان با حشو و انواع آن آشنا می شوند.

حشو در لغت به معنی « لایی لباس » است که بین آستر و رویه قرار می گیرد و بیشتر برای خوش نما کردن لباس به کار گرفته می شود. چنانکه سعدی می گوید:

قبا گر حریر است و گر پرنیان                     بناچار حشوش بود در میان

در اصطلاح « حشو » کلمه یا عبارت زایدی است که از جهت معنی در جمله بدان نیازی نیست و تعادل لفظ و معنی را در جمله به هم می زند و گاه باعث فساد معنی می شود.

انواع حشو:

حشو ملیح

یعنی افزودن کلمه یا عبارتی که در معنی جمله بدان نیازی نیست ولی اغلب برای آراسته تر کردن کلام آن را در جمله به کار می برند؛ مانند جملات معترضه شامل : دعا، نفرین، ندا، تحسین، تقبیح، سوگند، توضیح و ...

مثال :

• علی – علیه السلام – فرمودند.
• پیامبر – صلی الله علیه و آله و سلم – فرمودند.
• شیطان – لعنة الله علیه – از امر خدا سرپیچی کرد.
• دیروز علی را – که قبلا به شما معرفی کرده بودم – دیدم.

در مثال های بالا عبارات داخل دو خط فاصله حشو ملیح است.

حشو قبیح

حشو قبیح آوردن حرف، کلمه یا عبارت نابجایی است که زاید بر معنی است و گاه باعث فساد و انحراف معنی نیز می شود. حشو قبیح یکی از انواع انحراف از زبان معیار محسوب می شود و به طور جد باید از آن پرهیز کرد. حشو قبیح انواع مختلفی دارد که برای نمونه به پاره ای از آن ها اشاره می شود:

تاتولوژی

تاتولوژی یعنی پی در پی آوردن کلمات هم معنی ( مترادف ) در جمله است بدون آن که به وجود همه ی آن ها نیاز باشد. در زبان عربی به آن « الغاء » یعنی بیهوده گویی می گویند.

مثال:

• دوست عزیز، گرامی و محترم!
• ملت شجاع، دلیر و نترس ایران!
• ذهنیت بر عینیت برتری و تفوق دارد.
• حقیقت آن در جهان برتر و اعلی وجود دارد.
• هر روز شاهد اختراعات بدیع و ابداعات جدید هستیم.
• هول و هراس و ترس و لرز سراسر وجودش را فراگرفته بود.
• او به گناه خود اقرار و اعتراف کرد.
• در این اثر توانایی های خود را در پهنه موسع و مبسوط داستان نویسی آزموده است.
• ویلیامز به طور متوسط و میانگین هر سال یک داستان به خامه قلم درآورده است.

درازنویسی

به کاربردن واژگان یا عبارت های پر تعداد، درازگویی و پرگویی در نوشته که متاثر از زبان محاوره و نثر منشیانه است.

مثال :

تیم فوتبال ایران بازی را به سود خود به پایان رساند.

تیم فوتبال ایران بازی را برد.

قانون کار در مجلس مورد تصویب قرار گرفت.

قانون کار در مجلس تصویب شد.

شیخ نهایت احترام را در حق وی مرعی داشت و استقبال گرمی از وی به عمل آورد.

شیخ در نهایت احترام از وی استقبال کرد.

دانشجویان از این موزه بازدید به عمل آوردند( بازدید کردند).

شورای شهر تهران در این جلسه مشکلات شهری را مورد امعان نظر قرار داد( بررسی کرد ).

و از این قبیل است:

• به رشته تحریر درآوردن ( نوشتن )
• مورد استفاده قرار دادن ( استفاده کردن )
• به منصه ظهور رساندن ( ظاهر شدن )
• حضور به هم رساندن ( حاضر شدن )
• اطلاع حاصل کردن ( اطلاع یافتن )
• به موقع اجراگذاشتن ( اجرا کردن )
• به قتل رساندن ( کشتن )

حشو زاید

به کار بردن دو کلمه در حالیکه یکی از آن دو مفهوم دیگری را در بر داشته باشد؛ مثال:

مثال:

همسر این مرد 25 سال سن دارد ( سن : زاید )

علت این نامگذاری به آن جهت است که ... ( به ... جهت : زاید )

از قبل پیش بینی کرده بودم ( از قبل : زاید )

تست:

کدام گزینه حشو زاید است؟

الف) شیطان – لعنة الله علیه-

ب) هول و هراس و ترس و لرز

ج) بر علیه

د) حضور به هم رساندن

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: فاطمه شیرزاده