تعادل اسید و باز و نقش آن در سلامت استخوان و ماهیچه‌ها

اسیدوز مزمن می‌تواند بر روی سلامت استخوان‌ها اثرگذار باشد. در واقع بدن از کربنات موجود در استخوان (به صورت یون بیکربنات) برای خنثی کردن اسید اضافی استفاده می‌کند و محتوای کربنات استخوان‌ها کاهش می‌یابد.

تأثیر تغذیه بر حالت اسیدی بدن

اینکه رژیم غذایی چه تأثیری بر حالت اسیدی بدن می‌تواند داشته باشد، موضوعی است که توجه بسیاری از پژوهشگران را در سال‌های اخیر به خود معطوف نموده است.

رژیم‌های غذایی غنی از پروتئین باعث افزایش اسیدیته بدن شده و نقش مهمی را در سبب‌شناسی پوکی استخوان ایفا می‌نمایند.

یک مطالعه بر روی خانم‌های یائسه نشان داده است که تجویز قلیا (بیکربنات پتاسیم) با خنثی نمودن اسید درون‌زا، نگهداری کلسیم استخوان را افزایش داده و تولید استخوان را بیشتر می‌کند.

بی‌شک، نقش مثبت رژیم غذایی غنی از میوه و سبزی در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها به اثبات رسیده است. از نظر تأثیر این گروه غذایی بر سلامت استخوان می‌توان به نقش میوه و سبزی در قلیایی نمودن بدن اشاره نمود. همان‌طور که اشاره شد مطالعات مختلف نشان داده‌اند که بالا رفتن اسیدیته با افزایش دفع کلسیم ادراری، از دست‌دهی کلسیم و کاهش محتوای معدنی استخوان همراه است.

اخیراً بین مصرف زیاد میوه و سبزی و شاخص‌های سلامت استخوان ارتباط مثبتی مشاهده شده است. یک بررسی نشان داد که افزایش مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها از حدود 4 واحد در روز به 5/9 واحد، دفع کلسیم ادراری را از 157 میلی‌گرم در روز به 110 میلی‌گرم در روز کاهش می‌دهد.

هر چند بخشی از این اثر به محتوای فیبر و مواد مغذی این مواد غذایی نسبت داده می‌شود، اما اثر قلیایی کردن آن‌ها را نمی‌توان غیر محتمل دانست.

پاسخ بدن

پاسخ فیزیولوژیک و طبیعی بدن به اسیدوز افزایش سریع PH به میزان 4/7 است تا سلول‌ها بتوانند در این PH خنثی به عملکرد طبیعی خود بپردازند. برای خنثی نمودن اسید و برقراری حالت تعادل ابتدا ترکیباتی ترشح می‌شوند تا اسید موجود را خنثی نمایند (ترکیبات بافری)، سپس سرعت تنفس افزایش می‌یابد تا فشار نسبی دی‌اکسید کربن را کاهش دهد (چون ترکیب دی‌اکسید کربن با آب، اسیدی به نام اسیدکربنیک است) و در نهایت دفع میزان اضافی اسید اتفاق می‌افتد که این دفع بستگی به عملکرد صحیح کلیه‌ها دارد.

مطالعات مختلف نشان داده‌اند که بالا رفتن اسیدیته با افزایش دفع کلسیم ادراری،

از دست‌دهی کلسیم و کاهش محتوای معدنی استخوان همراه است

هر چه سن افزایش یابد، میزان توانایی بدن برای دفع اسید اضافی کاهش می‌یابد و در واقع بدن افراد مسن رو به حالت اسیدی پیش می‌رود.

تعادل اسید و باز را حفظ کنید

توجه داشته باشید که بیش از حد قلیایی شدن خون نیز برای بدن مضر است و باید تمام سعی ما در این باشد که تعادل اسید و باز را با مصرف رژیم غذایی مطلوب حفظ کنیم. البته بدن در محیط اندکی قلیایی‌تر ( 4/7 - PH) بهترین کارایی خود را نشان می‌دهد.

پس بهتر است بیشتر از غذاهایی استفاده کنیم که پس از هضم تولید قلیا می‌کنند. ضمناً به خاطر داشته باشید میزان اسیدی یا قلیایی بودن غذاها که در اینجا عنوان می‌شود، منظور خاکستر آن‌ها است.

یعنی یک میوه مثل پرتقال که پیش از خوردن بسیار اسیدی است، پس از متابولیزه شدن باعث قلیایی شدن ادرار می‌شود.

اسیدوز متابولیک

متابولیسم و سوخت و ساز بدن انسان در هر روز موجب تولید اسید به میزان 1 میلی‌مول به ازاء هر یک کیلوگرم از وزن بدن می‌گردد که به آن اسید درون‌زا می‌گویند، چرا که در درون بدن تولید می‌شود. در طول بیماری‌ها و اختلالاتی نظیر اسهال، کتواسیدوز دیابتی و لاکتیک اسیدوز میزان تولید این اسید در بدن افزایش می‌یابد. این اسید اضافی موجب کاهش PH در بدن شده که به آن اسیدوز متابولیک اطلاق می‌گردد.