تأثیر خواندن قرآن در جوانی

امام سجاد علیه السلام قرآن را بهترین رفیق لحظات تنهایی معرفی می کند و می فرماید: اگر تمام مردمِ بین مشرق و مغرب بمیرند و هیچ موجودی روی زمین زنده نماند و من تنها باشم، اگر قرآن با من باشد، هرگز از تنهایی وحشت نمی کنم.

انس با قرآن

انس با قرآن، موجب سعادت هر انسانِ کمال طلبی است که در راه انسانیت قدم برمی دارد و این کلام الهی، جلوه ای از قدرت، علم و حکمت پروردگار و آیات نورانی آن، نشانگر عظمت خداوند متعال است، در عین حال، بهترین راه انس با خداوند عالمیان نیز محسوب می شود.

در عصری که دشمنان اسلام از هر سو و با تمام امکانات به نابودی اسلام، کمر بسته اند، انس با قرآن برای تمام مسلمانان، ضرورتی انکارناپذیر است؛ چراکه در صورت مأنوس نشدن با کلام وحی و فاصله گرفتن از این سرچشمه ی نور، در معرض خطرات متعددی قرار خواهند گرفت، که از مهم ترینِ آن خطرات، ضلالت، گمراهی و تسلط بیگانگان است.

(انس) در لغت, معنایی مقابل (وحشت) دارد (معجم مقاییس اللغة, ابن فارس, ج 1, ص 145) و انس انسان به چیزی, بدین معناست که از آن, هیچ وحشت و اضطرابی ندارد و همراه با آن به آرامش می رسد. انسانِ کمال طلب, فقط به امور مادّی بسنده نمی کند و به سوی هدفهای والاتری گام بر می دارد. لذا وحشت و تنهایی خود را در پناه امور معنوی زائل می کند.

در روایات, به انس با علم و معرفت به قرآن و ذکر خدا سفارش شده است:

امام علی (علیه السلام) فرمود: «هر كس با قرآن انس گیرد, از جدایى دوستان, وحشتى نخواهد داشت».(غررالحکم و دررالکلم, عبدالواحد الآمِدی, ح 8790)

ایشان همچنین در جواب گروهی که هنگام سفر از ایشان توصیه ای خواسته بودند, فرمود: اگر به دنبال مونسی می گردید, قرآن برایتان کافی است. (جامع الأخبار, محمد بن محمد الشعیری, ص 511 (ح 1431)

آن حضرت در مناجات خویش با خدا چنین زمزمه می کند:

اللّهمّ انّک آنسُ الآنسین لأولیائک… إن أوحَشَتْهُمُ الغربة آنسهم ذِکرُک. (نهج البلاغه, خطبه 227)

پروردگارا! تو برای دوستانت مأنوس ترین مونسهایی و اگر غربتْ آنان را به وحشت اندازد, یاد تو مونس تنهایی آنهاست.

امام سجاد علیه السلام قرآن را بهترین رفیق لحظات تنهایی معرفی می کند و می فرماید: اگر تمام مردمِ بین مشرق و مغرب بمیرند و هیچ موجودی روی زمین زنده نماند و من تنها باشم، اگر قرآن با من باشد، هرگز از تنهایی وحشت نمی کنم. (الکافی، ج 2، ص 602؛ فضل القرآن)

تعبیرات این چنین در سخنان ائمه (علیهم السلام) فراوان وجود دارد و معمولاً برای تأکید بر موضوعات مهم, این گونه سخن گفته اند; خصوصاً در مورد قرآن که «تبیاناً لكلّ شىء» (سوره نحل, آیه 89) است.

آنچه انسان در مسیر هدایت به آن نیاز داشته باشد, در قرآن پیدا می کند. حتّی اگر انسان در معرض ترنّم آیات الهی قرار گیرد و به آیات آن گوش بسپارد و قصد التذاذ معنوی از آن را نداشته باشد, به ایمانش افزوده می شود و احساس آرامش می کند:

إِنَّمَا الْمُۆْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ یَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا (سوره انفال, آیه 2)

آنهایی که در محافل قرآنی حضور داشته اند و تا اندازه ای با معانی آن نیز آشنا بوده اند, با شنیدن آیات رحمت به شوق آمده و مسرور گشته اند و از شنیدن آیات عذاب, حالت حزن به خود گرفته اند و در مجموع, ایمانشان استوارتر گشته است; چرا که قرآن, هم می تواند موجبات لذّت معنوی را فراهم کند و هم کتاب عمل باشد.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: به دنبال مونسی بودم که در پناه آن, آرامش پیدا کنم, آن را در قرائت قرآن یافتم. (مستدرک الوسائل, میرزا حسین النوری, ج 12, ص 174)

چگونه می‌توان با قرآن مجید انس پیدا کرد؟

برای بهره‌مندی و اُنس با قرآن باید مراحلی را طی کرد از جمله:

1. یادگیری قرآن؛

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «خیاركم من تعلم القرآن وعلّمه؛ بهترین شما كسی است كه قرآن را بیاموزد و آن را به دیگران نیز یاد دهد». (بحار الانوار، ج 89، ص 186)

2. قرائت قرآن؛

حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «من قرأ القرآن و هو شاب مۆمن اختلط القرآن بلحمه ودمه و جعله الله مع السفرة الكرام البررة...؛ (الكافی، ج 2، ص 603) كسی كه قرآن بخواند، درحالی كه جوان مۆمن است، قرآن با گوشت و خون او مخلوط شده و با فرشتگان بزرگوار و نیكو صفت همنشین می‎شود».

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «نوروا بیوتكم بتلاوة القرآن...»؛ ( خانه‎های خود را با تلاوت قرآن نورانی كنید». (الکافی، ج 2، ص 610)

3. تدبر در قرآن؛

قاری قرآن باید با توجه به معانی قرآن، آن راتلاوت کند و در آیات تفکر و اندیشه نماید و از آن‌ها پند گیرد، چنان که حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «(پرهیزكاران) در شب به پا خواسته و قرآن را شمرده و با تدبر تلاوت می‎كنند، جان خویش را با آن محزون می‎سازند و دوای درد خود را از آن می‎گیرند.

هرگاه به آیه‎ای برسند كه در آن تشویق باشد، با علاقه و امید به آن روی می‎آورند و روح و جانشان با شوق بسیار در آن ذخیره می‎شود و آن را همواره الگوی خود می‎سازند و هرگاه به آیه‎ای برسند كه در آن بیم باشد، گوش‎های دل خود را برای شنیدن آن باز می‎كنند و صداهای ناله و برخورد زبانه‎های آتش در گوششان طنین انداز است» (نهج البلاغه، معجم المفهرس، خطبه 193، ص 12)

4. عمل به قرآن؛

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «ربّ تال للقرآن و القرآن یلعنه؛ چه بسیار كسانی كه قرآن را تلاوت می‎كنند، در حالی كه قرآن بر آن‎ها لعن و نفرین می‎فرستد». (ری شهری، میزان الحکمه، ج 8، ص 90)

5. حفظ قرآن؛

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «لا یعذب الله قلبا وعی القرآن؛ خداوند قلبی را كه ظرف قرآن باشد، عذاب نمی‎كند». (بحار الانوار، ص 178)

بنابراین، برای مأنوس شدن با قرآن، داشتن برنامه‌ای منظم و روزانه برای قرائت و عمل به موارد و عوامل مذکور لازم است.

بخش قرآن تبیان      

منابع:

سایت ذی طوی

مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن

سایت اندیشه قم

مطالب مرتبط:

مراتب انس با قرآن

از چه جهات با قرآن انس بگیریم؟

اهمیت انس با قرآن در جوانی

آدابی برای انس با قرآن