تبیان، دستیار زندگی
در توصیه های همه بزرگان دین می شنویم که برای آخرت خودتان توشه خوب و کافی جمع آوری کنید که راهی بس دراز در پیش روی دارید!
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

توشه برای مواقف آخرت چی ببریم؟


در توصیه های همه بزرگان دین می شنویم که برای آخرت خودتان توشه خوب و کافی جمع آوری کنید که راهی بس دراز در پیش روی دارید!


قیامت

در قیامت تنها هستیم؛ هر کس جاده خود را طی می کند

در محشر، هر انسانی که (در دنیا) به ندای هر کس لبیک گفت و دعوت او را اجابت و از او پیروی کرد با همان کس وارد محشر می‌شود. (آیة الله جوادی آملی، تفسیر موضوعی، ج 4، ص 349.)

أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ ص عَنِ السَّاعَةِ فَقَالَ مَا أَعْدَدْتَ لَهَا قَالَ حُبَّ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ قَالَ أَنْتَ مَعَ مَنْ أَحْبَبْتَ. (بحارالأنوار، ج 27، ص 85-86.)

انس بن مالک نقل می کند: مردی، از رسول خداصلی الله علیه وآله درباره قیامت پرسید. حضرت فرمود: برای آن روز، چه فراهم کرده ای؟ گفت: دوستی خدا و رسولش را. حضرت فرمود: تو با کسی خواهی بود که دوستش داری».

چه چیزهایی را به عنوان توشه قیامت جمع کنیم؟

با توجه به روایات می توان گفت که بهترین توشه، تقوا و پرهیزگاری است.

امام علی علیه السلام: تقوا کلید درستی و توشه قیامت و آزادی از هر بندگی و نجات از هر تباهی است. (نهج البلاغه، فیض الاسلام، خطبه.)

حضرت علی (علیه السلام) هنگامی که به زیارت اهل قبور رفته بود، فرمود: اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ یا اءَهْلَ الْقُبُورِ، اَنْتُمْ لَنا سَلَفٌ وَ نَحْنُ لَکُمْ خَلَفٌ وَ اِنّا اِنْ شاءَ اللّهُ بِکُمْ لاحِقُونَ ... ثُمَّ قالَ: اَما اءِنَّهُمْ اِنْ نَطَقُوا لَقالُوا: وَجَدْنَا التَّقْوی خَیْرَ زادٍ. (وسائل الشیعة، ج 3، ص 226؛ بحارالأنوار، ج 32، ص 553.)

سلام بر شما ای اهل قبور! شما پیشینیان ما و ما جانشین شما هستیم و بطور یقین ان شاءاللّه، ما به شما ملحق می شویم ... سپس فرمود: آگاه باشید! اگر ایشان سخن می گفتند به یقین می گفتند: ما تقوا و پرهیزکاری را بهترین توشه یافتیم.

تقوا دارای مصادیق مختلفی است که به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمایند: یَا عَلِیُّ حُبُّکَ تَقْوَی وَ إِیمَانٌ وَ بُغْضُکَ کُفْرٌ وَ نِفَاقٌ. (بحارالأنوار، ج 39، ص 263.) ای علی حب و محبت تو، تقوا و ایمان است و بغض و دشمنی باتو کفر و نفاق است.

از امام صادق علیه السلام پیرامون تفسیر آیه: ”‌‌‌ به ایمان (دین اسلام) کافر شود عمل او تباه می شود”‌‌. (مائده/ 5) پرسیدم، فرمود: مقصود آن کسی است که کرداری که به آن اقرار و اعتراف کرده، ترک کند، عرض کردم: مرتبه ترک آن عمل چیست؟ همه آن را رها کند؟ فرمود از آن جمله است کسی که عمداً بدون این که مست باشد و یا علّتی داشته باشد، نماز را ترک کند

امام باقر علیه السلام فرمودند: امام علی علیه السلام می فرمود: ُ إِنَّ لِأَهْلِ التَّقْوَی عَلَامَاتٍ یُعْرَفُونَ بِهَا صِدْقُ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ وَ وَفَاءٌ بِالْعَهْدِ وَ قِلَّةُ الْعَجْزِ وَ الْبُخْلِ وَ صِلَةُ الْأَرْحَامِ وَ رَحْمَةُ الضُّعَفَاءوَ قِلَّةُ الْمُۆَاتَاةِ لِلنِّسَاءِ وَ بَذْلُ الْمَعْرُوفِ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ سَعَةُ الْحِلْمِ وَ اتِّبَاعُ الْعِلْمِ فِیمَا یُقَرِّبُ إِلَی اللَّه ... (بحارالأنوار، ج 67، ص 282.)

برای اهل تقوا نشانه هایی است که به وسیله آنها شناخته می شوند: راستگویی، امانتداری، وفای به عهد، اظهار عجز نکردن و بخل نورزیدن، صله ارحام، شفقت بر ضعیفان، کمتر با زنان محشور بودن، اشاعه معروف، حسن خلق، بردباری و جست و جوی دانشی که انسان را به خدا نزدیک کند. و... .

سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ قَالَ یُطَاعُ فَلَا یُعْصَی وَ یُذْکَرُ فَلَا یُنْسَی وَ یُشْکَرُ فَلَا یُکْفَرُ. (وسائل الشیعة، ج 15، ص 235.)

از امام صادق علیه السلام درباره آیه (تقوای الهی داشته باشید آنگونه که حقّ تقواست) سئوال شد، فرمودند: از خدا فرمان می برد و نافرمانی نمی کند، به یاد اوست و فراموشش نمی کند، شکرگزار اوست و کفران نمی کند.

توشه ها در آخرت به چه صورتی ظاهر می شود؟

اعمال نیک انسان در روز قیامت به صورت های مختلفی ظاهر می شود. برخی باعث می شود انسان از تشنگی و گرسنگی قیامت در امان باشد برخی باعث می شود انسان در محشر دارای لباس باشد و ...

پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمایند: رَأَی لَیْلَةَ الْإِسْرَاءِ مَکْتُوباً عَلَی الْبَابِ الثَّالِثِ مِنَ النَّارِ هَذِهِ الْکَلِمَاتُ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یَکُونَ عُرْیَاناً یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَلْیَکْسُ الْجُلُودَ الْعَارِیَةَ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یَکُونَ عَطْشَاناً یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَلْیَسْقِ الْعَطْشَانَ فِی الدُّنْیَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یَکُونَ جَائِعاً یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَلْیُطْعِمِ الْجَوْعَانَ فِی الدُّنْیَا. (مستدرک الوسائل، ج 3، ص 317.)

پیامبر صلی الله علیه و آله در شب معراج مشاهده کردند که بر روی در سوم جهنم نوشته شده: هر کس می خواهد در روز قیامت برهنه نباشد، پس برهنگان را بپوشاند و هر کس می خواهد در روز قیامت تشنه نباشد، پس تشنه گان را سیراب نماید. وهر کس که می خواهد از گرسنگی روز قیامت در امان باشد پس گرسنگان را سیر کند.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: ... تَکُونُ صَلَاةُ الْعَبْدِ عِنْدَ الْمَحْشَرِ تَاجاً عَلَی رَأْسِهِ وَ نُوراً عَلَی وَجْهِهِ وَ لِبَاساً عَلَی بَدَنِهِ وَ سِتْراً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ النَّارِ وَ حُجَّةً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الرَّبِّ جَلَّ جَلَالُهُ وَ نَجَاةً لِبَدَنِهِ مِنَ النَّارِ وَ جَوَازاً عَلَی الصِّرَاطِ وَ مِفْتَاحاً لِلْجَنَّةِ وَ مُهُوراً لِلْحُورِ الْعِینِ وَ ثَمَناً لِلْجَنَّةِ بِالصَّلَاةِ یَبْلُغُ الْعَبْدُ إِلَی الدَّرَجَةِ الْعُلْیَا لِأَنَّ الصَّلَاةَ تَسْبِیحٌ وَ تَهْلِیلٌ وَ تَحْمِیدٌ وَ تَکْبِیرٌ وَ تَمْجِیدٌ وَ تَقْدِیسٌ وَ قَوْلٌ وَ دَعْوَة. (بحار الانوار، ج 79، ص 231.)

نماز

نماز آدمی به هنگام محشر، ناجی بر سر او و نوری بر سیما و پوشش بر بدنش و حجابی میان او و آتش و حجتی میان وی و پروردگارش می باشد، باعث رهایی بدن او از آتش است. نماز وسیله عبور از صراط و کلید بهشت و مهریه حوریان و بهای بهشت است. آدمی به وسیله نماز به بالاترین درجه می رسد، زیرا نماز تسبیح و تهلیل و تکبیر و تمجید و تقدیس و دعا و سخن است.

امام صادق علیه السلام: مَنْ قَرَأَ الْبَقَرَةَ وَ آلَ عِمْرَانَ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ تُظِلَّانِهِ عَلَی رَأْسِهِ مِثْلَ الْغَمَامَتَیْنِ أَوْ مِثْلَ الْغَیَایَتَیْن. (وسائل الشیعه، ج 6، ص 249.) هر کس سوره بقره و آل عمران را بخواند، روز قیامت این دو سوره مانند دو قطعه ابر، یا دو عبا و یا دو سایبان، بر سر او سایه می افکنند.

آیا هر عمل خیری به عنوان توشه ذخیره می شود؟

بنا به آنچه در روایات وارد شده است نیت به مانند روح عمل می باشد. هر عمل نیکی علاوه بر اینکه باید صحیح و کامل انجام شود باید برای رضای خدا انجام شود. تنها در این صورت است که مورد قبول واقع می شود.

پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمایند: َ إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّیَّاتِ وَ إِنَّمَا لِامْرِئٍ مَا نَوَی. (وسائل الشیعة، ج 1، ص 48.) همانا اعمال به نیت است و برای هر شخص آن چه قصد کرده می باشد.

امام صادق علیه السلام می فرمایند: إِنَّ اللَّهَ یَحْشُرُ النَّاسَ عَلَی نِیَّاتِهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَة. (وسائل الشیعة، ج 1، ص 48.) خداوند در روز قیامت مردم را بر اساس نیت هایشان محشور می کند.

راه هایی برای حفاظت کردن از توشه های آخرتی

آیا گناهان ما آن توشه هایی را که با زحمت جمع کردیم (مثلا یک ماه روزه سخت توی گرما) را باطل می کند؟

بله برخی از گناهان باعث از بین رفتن اعمال صالح می شود مانند:

کفر و شرک: "مَنْ یَکْفُرْ بِالْإیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرینَ" (مائدة/ 5)‌ به ایمان (دین اسلام) کافر شود عمل او تباه شده و در آخرت از زیان کاران خواهد بود.

نفاق: "وَ یَقُولُ الَّذینَ آمَنُوا أَ هۆُلاءِ الَّذینَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَکُمْ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خاسِرین " (مائده/ 53)‌ ایمان آورده‌اند می‌گویند: ”‌آیا این (منافقان) همان ها هستند که با نهایت تأکید سوگند یاد کردند که با شما هستند؟!(چرا کارشان به این جا رسید؟!) (آری)، اعمالشان نابود گشت، و زیان کار شدند.

تکذیب آیات خداوند و روز قیامت: "وَ الَّذینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ لِقاءِ الْآخِرَةِ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ هَلْ یُجْزَوْنَ إِلاَّ ما کانُوا یَعْمَلُون"(اعراف/ 147)‌ که آیات، و دیدار رستاخیز را تکذیب (و انکار) کنند، اعمالشان نابود می گردد، آیا جز آن چه را عمل می‌کردند پاداش داده می‌شوند؟!

ترک نماز

عبید بن زراره می گوید: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ فَقَالَ مَنْ تَرَکَ الْعَمَلَ الَّذِی أَقَرَّ بِهِ قُلْتُ فَمَا مَوْضِعُ تَرْکِ الْعَمَلِ حَتَّی یَدَعَهُ أَجْمَعَ قَالَ مِنْهُ الَّذِی یَدَعُ الصَّلَاةَ مُتَعَمِّداً لَا مِنْ سُکْرٍ وَ لَا مِنْ عِلَّةٍ. (الکافی، ج 2، ص 387)

از امام صادق علیه السلام پیرامون تفسیر آیه: ”‌‌ به ایمان (دین اسلام) کافر شود عمل او تباه می شود”‌. (مائده/ 5) پرسیدم، فرمود: مقصود آن کسی است که کرداری که به آن اقرار و اعتراف کرده، ترک کند، عرض کردم: مرتبه ترک آن عمل چیست؟ همه آن را رها کند؟ فرمود از آن جمله است کسی که عمداً بدون این که مست باشد و یا علّتی داشته باشد، نماز را ترک کند.

شک و تردید

یکی از یاران امام صادق علیه السلام به نام مفضل می گوید از آن حضرت شنیدم که می فرمود: مَنْ شَکَّ أَوْ ظَنَّ وَ أَقَامَ عَلَی أَحَدِهِمَا أَحْبَطَ اللَّهُ عَمَلَهُ إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ هِیَ الْحُجَّةُ الْوَاضِحَةُ. (الکافی، ج 2، ص 400)

کسی که تردید یا گمان داشته باشد و بر آن پا برجا باشد، خدا عملش را تباه می کند، حجت خداوند حجت روشن است.

نماز آدمی به هنگام محشر، ناجی بر سر او و نوری بر سیما و پوشش بر بدنش و حجابی میان او و آتش و حجتی میان وی و پروردگارش می باشد، باعث رهایی بدن او از آتش است. نماز وسیله عبور از صراط و کلید بهشت و مهریه حوریان و بهای بهشت است. آدمی به وسیله نماز به بالاترین درجه می رسد، زیرا نماز تسبیح و تهلیل و تکبیر و تمجید و تقدیس و دعا و سخن است

توضیح: منظور شک و تردید برای کسی است که امکان رسیدن به یقین برایش وجود دارد برای چنین کسی جایز نیست که در همچنان در شکش باقی بماند و با شک اعمالش را انجام دهد. (ر.ک: مرآة العقول، ج 11، ص 186.)

اگر توشه نداشته باشیم تکلیفمون در مواقف 50 گانه ای که بزرگان می گویند چه می شود؟

امام علی علیه السلام می فرمایند: آه مِنْ قِلَّةِ الزّادِ وَ طُولِ الطَّریقِ وَ بُعْدِ السَّفَرِ وَ عَظیمِ الْمَوْرِدِ. (نهج البلاغه، فیض الاسلام، حکمت 74)

آه از کمی توشه (راه آخرت) و طولانی بودن راه و دوربودن سفر و بزرگ بودن مقصد و محل ورود.

اگر برای آخرت خود در این فرصتی که در دنیا داریم توشه ای را فراهم نکنیم در مواقف و سختی های قیامت درمانده می شویم و هیچ راه گریزی نداریم و در عذاب و سختی خواهیم بود. پس بهتر است که در این دنیا به فکر تهیه توشه ای برای خود باشیم تا در این دنیا و آن دنیا آسایش داشته باشیم. هنگامی که برای فردا توشه ای را آماده کنیم بدون هیچ گونه ترس و هراسی به استقبال مرگ خواهیم رفت. چرا که بنا به آنچه در روایات آمده است یکی از عواملی که باعث ترس از مرگ می شود نداشتن توشه است.

امام صادق علیه السلام از پدر بزرگوارشان امام باقر علیه السلام نقل کرده اند که فرمودند: أَتَی النَّبِیَّ ص رَجُلٌ فَقَالَ مَا لِی لَا أُحِبُّ الْمَوْتَ فَقَالَ لَهُ أَ لَکَ مَالٌ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَقَدَّمْتَهُ قَالَ لَا قَالَ فَمِنْ ثَمَّ لَا تُحِبُّ الْمَوْت. (بحارالانوار، ج 6، ص 127)

مردی خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: چه شده که من مرگ را دوست ندارم؟ حضرت فرمود: آیا مال (و ثروت) داری؟ عرض کرد: بله فرمود: آیا آن را از پیش فرستاده ای؟ و در کار خیر و برای آخرت مصرف کرده ای؟ عرض کرد: نه فرمود: به همین علت مرگ را دوست نمی داری.

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منبع: ایده ها

مطالب مرتبط:

بهترین توشه برای قیامت

عملی برای سنگین شدن نامه اعمال

نگاهی به سفر غریب مرگ و قیامت

مرگ از شما غفلت نمی‏کند

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.