تبیان، دستیار زندگی
عجب! از کار ما آگاه بوده و از فکر ما خبر می دهد که ما چه می خواستیم بکنیم و جواب ما را نیز از خود قرآن داد که اگر جنّ و انس هم با هم جمع شوند، نخواهند توانست مانند آن بیاورند
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جمع شدن انس و جن هم بی فایده است!


خداوند در تمام آیات قرآن تمامی موجودات با شعور اعم از جن و انسان و ... را از آوردن کتابی مانند قرآن بلکه آوردن ده سوره و حتی یک سوره مانند آن عاجز و ناتوان می داند و از این رو همه را با قاطعیت تمام به آوردن کلامی مانند قرآن دعوت می کند.


اخلاقش همان قرآن بود!

مبارزه ی بی ثمر با قرآن!

ابن ابی العوجاء مردی ملحد و بی دین بود. ولی در سخنوری مهارت داشت با چند نفر از همفکرانش در مکّه اجتماع کردند. چهار نفر بودند و با هم پیمان بستند که تا یک سال وقت معیّن می کنیم، برویم و مانند قرآن چیزی درست کنیم و بیاوریم. یک سال بعد در همین جا حاضر شویم و آورده های خود را بخوانیم. بعد از یک سال آمدند و در همان جا اجتماع کردند. ساخته های خود را برای هم خواندند و یکی گفت: من وقتی به این آیه رسیدم، دیدم نمی توانم با قرآن مبارزه کنم. خود را در زمین دیدم و آن را در آسمان:

(وَقِیلَ یَا أَرْضُ ابْلَعِی مَاءكِ وَیَا سَمَاء أَقْلِعِی وَغِیضَ الْمَاء وَقُضِیَ الأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِیِّ وَقِیلَ بُعْداً لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ)؛ (سوره هود، آیه 44)

هر چه خواستم مانند این آیه حدّاقل از الفاظش بیاورم دیدم نمی توانم. دست برداشتم و خودم را عاجز دیدم.

دیگری گفت: من هم به این آیه در سوره یوسف رسیدم:

(فَلَمَّا اسْتَیْأَسُواْ مِنْهُ خَلَصُواْ نَجِیًّا ...)؛ (سوره یوسف، آیه 80)

دیدم نمی توانم وارد این میدان شوم، من هم دست برداشتم. هر یک چیزی می گفتند در همین اثناء، امام صادق (علیه السلام) عبورشان به جمع اینها افتاد. توقّفی کرد و نگاهی به آن جمع انداخت و فرمود:

(قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَـذَا الْقُرْآنِ لاَ یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیرًا )؛ (سوره اسراء، آیه 88)

اینها به هم نگاه کردند و گفتند: عجب! از کار ما آگاه بوده و از فکر ما خبر می دهد که ما چه می خواستیم بکنیم و جواب ما را نیز از خود قرآن داد که اگر جنّ و انس هم با هم جمع شوند، نخواهند توانست مانند آن بیاورند.)(صفیر هدایت (انفال/22))

هم آوردی خواستن (تحدی) در آن نیست كه سخنی همسان و همانند سخن خدا بیاورند به گونه‎ای كه در شیوه‎ی بیان و نحوه‎ی تعبیر كاملاً همانند باشد، زیرا این گونه همانندی جز با تقلید امكان پذیر نیست! بلكه مقصود از «تحدی» آوردن سخنی است كه هم چون قرآن از نظر معنویت دارای جایگاهی ارجمند و والا بوده و در درجه‎ی اعلای بلاغت و فصاحت قرار گرفته باشد؛ سخنی توانا و قدرتمند، رسا و گویا، با محتوایی بلند و متین و استوار باشد. علمای بیان با معیارهای مشخصی، درجات رفعت و انحطاط هر كلامی را معین ساخته‎اند و برتری كلامی بر كلام دیگر با همین معیارها مشخص می‎گردد. در علم «بلاغت» به تفصیل از آن معیارها سخن گفته شده است

دامنه‎ی تحدی

گسترده‎ترین تحدی از میان آیات قرآن در آیه‎ی 88 سوره‎ی اسراء انجام گرفته است. مخاطب این مبارزه طلبی، جن و انس یعنی همه جهانیانند. از این آیه به خوبی استفاده می‎شود كه ابعاد اعجاز قرآن اختصاص به فصاحت و بلاغت و زبان خاص آن كه زبان عربی است نداشته و از جهات مختلف مطرح است؛ و گرنه دعوت به مقابله غیر عرب با یك كتاب عربی بی‎تناسب است.[جوان آراسته، حسین؛ درسنامه علوم قرآنی، ص 352 ]

لازم به توضیح است كه هم آوردی خواستن (تحدی) در آن نیست كه سخنی همسان و همانند سخن خدا بیاورند به گونه‎ای كه در شیوه‎ی بیان و نحوه‎ی تعبیر كاملاً همانند باشد، زیرا این گونه همانندی جز با تقلید امكان پذیر نیست! بلكه مقصود از «تحدی» آوردن سخنی است كه هم چون قرآن از نظر معنویت دارای جایگاهی ارجمند و والا بوده و در درجه‎ی اعلای بلاغت و فصاحت قرار گرفته باشد؛ سخنی توانا و قدرتمند، رسا و گویا، با محتوایی بلند و متین و استوار باشد. علمای بیان با معیارهای مشخصی، درجات رفعت و انحطاط هر كلامی را معین ساخته‎اند و برتری كلامی بر كلام دیگر با همین معیارها مشخص می‎گردد. در علم «بلاغت» به تفصیل از آن معیارها سخن گفته شده است.[ معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، قم، التمهید،ص 372]  

خداوند در تمام آیات قرآن تمامی موجودات با شعور اعم از جن و انسان و ... را از آوردن کتابی مانند قرآن بلکه آوردن ده سوره و حتی یک سوره مانند آن عاجز و ناتوان می داند و از این رو همه را با قاطعیت تمام به آوردن کلامی مانند قرآن دعوت می کند.

فرآوری‌: زهرا اجلال

بخش قرآن تبیان


منابع:

صفیر هدایت، حجت الاسلام ضیاء آبادی

اندیشه قم

مطالب مرتبط:

راه‏كارها و ابزارهاى فهم و تفسیر قرآن

قرآن حقیقتى ماورایى یا الفاظ بشری (2)

اعجاز آسان فهمی قرآن