صداهای آشنا

بیایید نگاهی بیندازیم به کارنامه و توانایی های صوتی جواهری به نام اصغر افضلی. صدای افضلی با آن شوخ و شیرینی ذاتی اش کاملا مناسب نقش های کمدی بود. افضلی یک تیپ ساز قهار بود که صدای شاخص و منحصربه فردش بسرعت به اصطلاح سوار کاراکتر می شد و حتی از آن پیشی می گرفت. بلاهت خودآگاهی که افضلی چاشنی صدایش می کرد باعث شده بود  مدیران دوبلاژ برای دوبله کاراکترهای به ظاهر ساده لوح و باطنا باهوشی که کنار دست کاراکترهای رئیس مآب قرار می گرفتند، انتخابی جز افضلی نداشته باشند. وروجک مجموعه وروجک و آقای نجار، چاق سریال چاق و لاغر و بیگلی بیگلی کارتون گوریل انگوری فقط شمه ای از توانایی های افضلی در پرداخت چنین کاراکترهایی بود.

افضلی در دوبلاژ بده بستان های بسیار خوبی با زوج های دوبله اش برقرار می کرد. به یاد بیاورید صدای آرام و متفکر پرویز ربیعی روی کاراکتر آقای نجار را. یا صدای بشدت بم صادق ماهرو روی گوریل انگوری که نقطه مقابل صدای زیر بیگلی بیگلی بود یا حتی تقابل بامزه صدای خونسرد، شخصیت چاق را با صدای عصبی و پراسترس لاغر با صداپیشگی جواد پزشکیان. در بین دوبلورها کمتر کسی توانایی تیپ سازی به این وسعت و با این تنوع را داشته و دارد. شاید تورج نصر که جنس صدایش هم بی شباهت به صدای افضلی نیست، مثال حی و حاضر خوبی برای این نوع از حنجره های منعطف باشد. نصر هم صدای طناز و شیطانی دارد.

گاهی می تواند یک شخصیت نسبتا شرور، بامزه و در واقع کودن مثل شیپورچی کارتون پسرشجاع را استادانه هدایت کند و گاهی کاراکتر به ظاهر ابله و در اصل زرنگ مثل استن لورل را در کنار زوج عصبی مزاجی به نام الیور هاردی (با دوبله مرحوم عزت الله مقبلی) با هنرمندی پرزنت کند. خود صادق ماهروی مهاجرت کرده هم از آن تیپ سازهای بالفطره است. صدای بم و بی احساس  گوریل انگوری را با صدای نسبتا زیر، بدجنس و بازیگوش داروغه ناتینگهام مقایسه کنید تا به توانایی ماهرو پی ببرید.

مرحوم مهدی آژیر:

استاد مسلم دوبله کارتون. درگذشت مهدی آژیر ضایعه بزرگی برای دوبله بود. او یک کارتون گوی درجه یک بود، در تیپ سازی که مهم ترین فاکتور در دوبله انیمشین است رقیب نداشت و در دوران کوتاه، اما پر بار کارش چنان کارنامه ای از خود بر جای گذاشت که مرور این کارنامه احساسی جز افسوس برای آدم باقی نمی گذارد. عشق مهدی آژیر به کاراکترهایی که دوبله می کرد آن قدر زیاد بود که نام یکی از دخترانش را از روی پرنده بامزه کارتون سندباد، «شیلا» گذاشت! او به جای شخصیت های کارتونی مانند تنسی تاکسیدو و چاملی (تنسی)، سندباد (شیلا)، معاون کلانتر (موش کور)، یوگی و دوستان (معاون یوگی) صحبت کرده است.

مهدی آرین نژاد:

صدای نمکین و در عین حال تا حدودی عصبی و همیشه در حال حرص خوردن! چنین صدایی مناسب شخصیت هایی بود که در عین بدجنسی مدام بدشانسی می آورند و تیرشان به سنگ می خورد. برونکا و از آن مهم تر، مورچه خوار بخت برگشته بهترین نمونه ها برای معرفی صدای آرین نژاد هستند. از شخصیت هایی که آرین نژاد به جای آنها صحبت کرده است می توان به مورچه و مورچه خوار ( مورچه خوار)، رابین هود (پدر تاک)، چوبین (برونکا) اشاره کرد.

ناهید امیریان:

یکی از استادان به نام دوبله انیمیشن. صدای معصوم و تخس امیریان بعد از گذشت این همه سال هنوز این دو ویژگی مهمش را حفظ کرده و به همین دلیل است که بعد از گذشت چند دهه از آغاز کارش، مدیر دوبلاژها هنوز برای صداپیشگی صدای بچه های بامزه و نوجوان سراغ امیریان می روند.

او در کارتون های معروفی مانند پینوکیو (جینا)، خانواده دکتر ارنست (فلون) و بل و سباستین (بل) صحبت کرده است.

مهوش افشاری:

شیطنت (از نوع خوش خیم) بارزترین ویژگی صدای مهوش افشاری است. این شیطنت با آن شیوه خاص ادای کلمات، گاهی به بدجنسی و غم نزدیک می شود (فرانچی)، گاهی شوخ و شنگ است (جیمبو) و گاهی نشانه هایی از هوش و کیاست در خود دارد (پسرشجاع). او در کارتون محبوب بچه های مدرسه والت به جای فرانچی، صحبت کرده است.

فریبا شاهین مقدم:

شاهین مقدم هم در کنار امیریان و افشاری از دوبلورهایی است که هنوز می توانند صدای کودکان و نوجوانان را بخوبی از کار در بیاورد. شاهین مقدم در صداپیشگی پسربچه ها و دختران مهربان و در عین حال بازیگوش تبحر دارد. از نقش هایی که او به جای آنها صحبت کرده است، می توان به ای کیوسان (ای کیوسان)، مهاجران (کیت)، رابین هود (ماریان)، چوبین (چوبین)، بچه های مدرسه والت (گالونی) اشاره کرد.

شهروز ملک آرایی:

صدایی گرفته و با نمک، با قابلیت تیپ سازی و انعطاف زیاد. هم می تواند بدجنس و موذی باشد، هم شوخ و شنگ و بی شیله پیله که البته در درآوردن صدا و کاراکتر دسته دوم استاد تر است. شاید همچون خودش هم انسان شوخ و مهربانی است. رابین هود (جان کوچولو)، سیندرلا (وزیر اعظم)، سفرهای گالیور (کاپیتان لیچ) برخی از کارتون هایی هستند که او در آنها گویندگی کرده است.

صادق ماهرو:

به فهرست طویل کاراکترهایی که صادق ماهرو فقط در کارتون «یوگی و دوستان» گفته نگاهی بیندازید تا توانایی های کم نظیر او را بشناسید. مقایسه صدای بم و بی احساس گوریل انگوری با صدای نسبتا زیر، بدجنس و بازیگوش داروغه ناتینگهام هم می تواند معیار خوبی برای سنجش عیار توانایی او باشد. گوریل انگوری (گوریل انگوری)، شخصیت های دارلینگ، کوییک درا مکگرا، اسناکلپوس و چند شخصیت دیگر، همه در کارتون «یوگی و دوستان» از کارهای اوست.

اکبر منانی:

صدایی مناسب مردان بی دست و پا و خوش قلب. منانی که اتفاقا کتاب حجیمی هم در مورد سرگذشت دوبله ایران نوشته در گفتن چنین کاراکترهایی استاد است. زبل خان دست و پا چلفتی ای که همیشه با خوش شانسی از همه مهلکه ها می گریخت و شخصیت همیشه ناله و بدبین «گلام» با تکیه کلام «من می ی ی ی دونستم!» ماحصل هنر اکبر منانی هستند.

مینو غزنوی:

صدای پر انرژی و با صلابت غزنوی روی شخصیت های پر جنب و جوشی که یکجا بند نمی شوند خیلی خوب می نشیند، اما همین صدا می تواند به صدای آرامش بخش و با طمانینه مادر پرین تبدیل شود و شکل مادرانه ای به خود بگیرد.کارتون های باخانمان (مادر پرین)، سفرهای گالیور (فلرتیشیا)، معاون کلانتر (ماسکی) از کارهای معروف غزنوی هستند.

جواد پزشکیان:

در ذکر توانایی پزشکیان در تیپ سازی همین بس که توانست صدای مار را اختراع کند! تن صدایی که پزشکیان برای «هیس» کارتون رابین هود انتخاب کرد، با آن پیچ و خم های مضحک و نحوه خاص ادا کردن حرف «سین» (جوری که به «شین» نزدیک می شود) نشان از هوشمندی او داشت. پزشکیان بعد از رابین هود در کارتون های پسر جنگل و مگ مگ و دوستان زبل هم صدای مار را تکرار کرد. حتی یادآوری «غیش غیش» خندیدن های او در رابین هود هم آدم را به خنده می اندازد! رابین هود (مار)، پسر شجاع (خرس قهوه ای)، چاق و لاغر (لاغر) از دیگر کارهای پزشکیان است.