از آقای سفیر تا آقای وزیر!

محمد جواد ظریف، چند سال پیش پس از دریافت حکم بازنشستگی زودهنگام و اجباریش در دولت قبل از کسوت یک دیپلمات خارج و به یک مدرس دانشگاه و مدیری در دانشگاه آزاد تبدیل شد. اگرچه او در هنگام تحویل مسوولیتش در سازمان ملل و وزارت خارجه به شکل طبیعی می توانست سالها به عنوان یک دیپلمات و یا مدیر خدمت کند، اما در چهل و هشت سالگی بازنشست شده بود و برای خدمت مجددش امکان زیادی را با اوضاع و احوال سیاسی آن روزگار قائل نبود.  لذا  او به سنت سیاستمداران حرفه ای جهان که بعد از بازنشستگی خاطرات خود را که هم برای علاقه مندان و هم پژوهشگران مهم هستند،  منتشر کرد.  ظریف پس از بازنشستگی  اولیه به پای میز مصاحبه با محمد مهدی راجی نشست و حاصل گفتگوهای آنان درباره خاطرات جوانی و سیاسی و حرفه ایش به کتاب آقای سفیر تبدیل شد. اگر چه ظریف" آقای سفیر" را خط آخر مسوولیت دیپلماتیک خود می دانست اما قضا کار خود کرد و او پس از چندی در دولت آقای روحانی به خدمت دعوت شد  و "آقای وزیر" شد.

کتاب "آقای سفیر"  مصاحبه جامع  و مفصلی است که محمدمهدی راجی با دکتر محمدجواد ظریف انجام داده است و بصورت کتاب توسط نشر نی چاپ شده است.   این کتاب یک زندگی نامه( بیوگرافی) کامل و جامعی به حساب می‌آید که ابعاد مختلف زندگی شخصی، سیاسی و حرفه ای این دیپلمات برجسته را بازمی‌نماید. راجی که این کتاب با همت و سعیش گردهم آمده و منتشر شده است، در مقدمه این اثر ضمن برشمردن مراحل گفتگوهایش با ظریف می نویسد: "اغلب گفت‌وگوها به استثنای یک دوره کوتاه که ایشان معاون بین‌الملل آقای دکتر جاسبی در دانشگاه آزاد اسلامی بودند، در اتاق ایشان در دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه انجام شد و این فرآیند از زمستان 1389 تا بهار 1391 به طول انجامید. بنا به فرصتی که ایشان در اختیار داشتند از کم‌تر از یک ساعت تا بیش از سه ساعت، زمان گفت‌وگوی هر جلسه در نوسان بود.

جلب موافقت دکتر ظریف برای گفت‌وگو به سادگی امکان پذیر نبود چرا که ایشان پس از بازگشت از آخرین ماموریت سیاسی‌اش در نیویورک هیچ‌گونه مصاحبه یا سخنرانی عمومی را نمی‌پذیرفت و تنها در کلاس‌های درسش از منظر آکادمیک به تحلیل موضوعات چند جانبه می‌پرداخت. شرط ایشان برای گفت‌وگو وارد نشدن به اسناد محرمانه و اسرار مملکتی بود. "

این مصاحبه مفصل چهل ساعته از زمان تولد و پیشینه خانوادگی آقای ظریف آغاز می شود و در آن تصویری واضح از خانواده بازاری ، مذهبی و سنتی او در آن روزگار ارائه می شود. دانش آموخته مدرسه معروف علوی در ایران که بسیاری از سیاسیون امروز کشور از آن برخاسته اند ، به ایالات متحده برای ادامه تحصیل می رود.  در ادامه آن ظریف به شرح فعالیت های دانشجویی خود در آمریکا، پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات سیاسی آن روزگار می پردازد.

او در این کتاب توضیح می دهد که او که در ابتدا تحصیل در رشته کامپیوتر را انتخاب کرده بود چرا رشته روابط بین الملل را برای تحصیل در آمریکا ادامه می دهد. استخدام او به عنوان کارمند محلی به ضرورت ماه‌های اول انقلاب در کنسولگری ایران در سانفرانسیسکو و سپس انجام خدمت سربازی در  دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل و ادامه آن از نکات جالب طرح شده در این کتاب است.  او که در مذاکرات مربوط به قطعنامه 598 نقش داشت تلاش زیادی برای چانه زنی به مننظور در نظر گرفتن منافع ایران به انجام رسانید. بخشهای دیگر کتاب مربوط به خاطرات ظریف در  اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در تهران، مذاکرات بن پس از اشغال افغانستان، ملاقات با صدام حسین، شرکت در مذاکرات هسته ای و... می باشد.

در مقدمه این کتاب اشاره شده است که هنری کیسینجر وزیر خارجه اسبق آمریکا کتاب خود به نام «دیپلماسی» را به این دیپلمات کشورمان تقدیم کرده و نوشته است: «تقدیم به دشمن قابل احترامم؛ محمدجواد ظریف».

کتاب آقای سفیر که هم اکنون  به چاپ سوم رسیده است، با استقبال مخاطبان و خوانندگان فارسی زبان روبرو شده است. لذا نشر نی به انتشار این کتاب بر روی فضای مجازی اقدام کرده و خوانندگان ایرانی خارج از کشور می توانند  این کتاب را به شکل الکترونیکی از سایت معتبر آمازون خریداری کنند.

مطالعه این کتاب به علاقه مندان مباحث مربوطه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و دانشجویان و پژوهشگران حوزه های علوم سیاسی و روابط بین الملل توصیه می شود.

مقالات:

پیام جدید ظریف در یوتیوب