برای فضا پول خرج کنیم!

بارها و بارها شنیده ایم که بشر برای رسیدن به سیارات و کرات دیگر تلاش می کند. این تلاش ها در ابتدا با فرستادن ماهواره های سبک و ساده به جو زمین آغاز شدند. در ادامه، فضاپیماها به مناطق دورتری در منظومه شمسی فرستاده شدند و حتی توانستند مرزهای آن را نیز پشت سر بگذارند. در همین بازه زمانی بود که انسان پا به ماه گذاشت و فصلی تازه در اکتشافات فضایی باز شد. امروزه نیز بیشتر تمرکز و تلاش دانشمندان به یافتن مناطق مناسب حیات در منظومه شمسی معطوف شده است و آن ها سعی دارند در گام بعدی به مریخ سفر کنند. حال این سوال پیش می آید که دست یابی به سایر کرات و آگاهی از قوانین حاکم بر کیهان چه سودی برای انسان دارد؟

شاید کلیشه ای ترین و در عین حال بهترین پاسخ به پرسش بالا این عبارت باشد که: «اخترشناسی به دنبال ارضاء کنجکاوی ذاتی بشر در خصوص جهانی است که در آن زندگی می‌کند. اینکه جهان چطور خلق شد؟ ما از کجا آمده‌ایم؟ و آیا گونه‌های حیات هوشمند دیگری غیر از ما نیز در جهان وجود دارند؟»

اما در اکثر مواقع این پاسخ برای مردم قانع کننده نیست. چراکه بشر پرسش های بنیادین زیاد دیگری هم دارد که برای تمام آن ها در حد پروژه های فضایی و نجومی سرمایه گذاری نمی شود. در واقع وقتی توسعه زیرساخت های اولیه و حیاتی بسیاری از کشورها هنوز با مشکل مواجه است چه فرقی می کند بدانیم مشتری 67 قمر دارد یا 76؟ یا این که فاصله فلان ستاره از ما 765 سال نوری است؟ اخیرا گروهی از اخترشناسان اروپایی سعی کرده اند پاسخ‌هایی ملموس برای این سوال ارائه دهند که نشان می‌دهد پیشرفت‌های اخترشناسی چه تاثیری در پیشرفت صنعت، هوافضا، انرژی، پزشکی، همکاری‌های بین‌المللی و زندگی روزمره داشته است.

صنعت

دوربین موبایل شما از حسگر CCD استفاده می‌کند، ابزاری که بر اساس اثر فتوالکتریک، حرکت بارهای الکتریکی را به معیاری دیجیتال تبدیل می‌کند.  CCDها که در اصل برای استفاده در اخترشناسی توسعه داده شدند، امروزه در اغلب دوربین‌های عکاسی، دوربین‌های فیلم‌برداری و گوشی‌های تلفن همراه استفاده می‌شوند.

شرکت AT&T از نرم‌افزار IRAF استفاده می‌کند که توسط رصدخانه نجومی ملی آمریکا برای تجزیه و تحلیل سامانه‌های رایانه‌ای نوشته شده بود.

فیلم‌های عکاسی Kodak در اصل توسط اخترشناسانی اختراع شدند که به مطالعه خورشید می‌پرداختند، اما به طور گسترده‌ای توسط صنایع و پزشکی، عکاسان و هنرمندان مورد استفاده قرار گرفت.

هوافضا

تلسکوپ‌های فضایی باعث پیشرفت ماهواره‌های دفاعی شدند، چرا که هر دو به فناوری و سخت‌افزار مشابهی نیاز دارند.

ماهواره‌های سامانه موقعیت‌یاب جهانی (GPS) برای آنکه بتوانند موقعیت دقیق را تعیین کنند، بر اجرام نجومی (اختروش‌ها و کهکشان‌های دوردست) متکی هستند.

انرژی

فناوری‌های به دست آمده از عکس‌برداری پرتو ایکس نجومی اکنون برای پایش همجوشی هسته‌ای (پدیده‌ای که در آن دو هسته اتم سبک با هم پیوند داده و هسته سنگین‌تری شکل می‌دهند، که با آزاد شدن انرژی همراه است) استفاده می‌شود که شاید راه‌حل نهایی دستیابی به منبع انرژی پاک باشد.

پزشکی

در حالی‌که اخترشناسان تلاش می‌کنند تا اجرام به شدت کم‌نور را مشاهده کنند، پزشکان نیز تلاش دارند چیزهایی را ببینند که توسط اندام‌های بدن محو شده‌اند. به همین دلیل بسیاری از پیشرفت‌های اخترشناسی به نوعی دیگر در پزشکی مورد استفاده هستند؛

از جمله: ترکیب دیافراگمی یا تداخل‌سنجی، تکنیکی است که در آن داده‌های به دست آمده از چندین تلسکوپ مختلف برای خلق یک تصویر واحد استفاده می‌شود؛ گویی تصویر نهایی توسط تلسکوپی به اندازه تمام مجموعه گرفته شده است. این تکنیک که نخستین بار توسط رادیو اخترشناسان مورد استفاده قرار گرفت، امروزه در ابزارهای تصویربرداری پزشکی مختلف، مانند دستگاه‌های سی.تی اسکن و ام.آر.ای استفاده می‌شود.

ساخت تلسکوپ‌های فضایی نیازمند محیطی فوق‌العاده تمیز است تا از تار شدن آینه‌ها یا سایر تجهیزات توسط ذرات غبار اجتناب شود. روش‌ها و ابزارهای مشابهی اکنون در بیمارستان‌ها و ازمایشگاه‌های داروسازی استفاده می‌شود.

همکاری‌های بین‌المللی

همکاری الهام‌بخش رقابت است. مسابقه فضایی بین شوروی و آمریکا به منظور برتری در کاوش‌های فضایی، باعث شد تا نیل آرمسترانگ، باز آلدرین و مایکل کالینز روی سطح ماه فرود آیند. اخترشناسی تلاشی سرشار از همکاری است.

در سال 1887 / 1266، اخترشناسان سراسر دنیا تصاویر تلسکوپ‌های خود را روی هم گذاشتند تا نخستین نقشه جامع آسمان را تهیه کنند. امروزه، اخترشناسان در سراسر دنیا سفر می‌کنند تا در کنفرانس‌ها شرکت کنند، از یکدیگر یاد بگیرند، و تلسکوپ‌های نقاط مختلف دنیا را استفاده کنند.

زندگی روزمره

فرودگاه‌ها از فناوری‌های پیشرفته طراحی شده برای کارهای اخترشناسی استفاده می‌کنند. فناوری رصدخانه‌های پرتو ایکس در بررسی چمدان‌های مسافران استفاده می‌شود.

رنگ‌نگار گازی (کروماتوگراف) ابزاری بود که در اصل برای ماموریت‌های مریخ طراحی و ساخته شد، اما امروزه برای بررسی بسته‌های انفجاری استفاده می‌شود.

کتاب «تاریخچه زمان» استفن هاوکینگ بیش از 10 میلیون نسخه در سراسر جهان فروخته است. مستند تلویزیونی «کیهان: سفری شخصی» کارل ساگان در بیش از 60 کشور دنیا به نمایش در آمده است.

برگرفته از خبرآنلاین